Ἑλλάς – ΗΠΑ «φωτογραφίζουν» τήν συνεκμετάλλευση στό Αἰγαῖο

Ἀναφορά σέ «σφυρηλάτηση νέων στρατηγικῶν συνεργασιῶν» στό κείμενο τοῦ στρατηγικοῦ διαλόγου

ΡΑΓΔΑΙΕΣ ἐξελίξεις προοιωνίζεται τό κείμενο πού υἱοθέτησαν Ἑλλάς καί ΗΠΑ πού πραγματοποίησαν τήν δεύτερη συνάντηση τῆς Ὁμάδος Ἐργασίας Ὑψηλοῦ Ἐπιπέδου Στρατηγικοῦ Διαλόγου γιά Ἐνεργειακά Θέματα. Ἐπί τῆς οὐσίας πρόκειται γιά προετοιμασία «λύσεων» συνεκμεταλλεύσεως στίς θαλάσσιες ζῶνες τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου, ἐνῶ σέ ἀμφισβήτηση τίθεται ἡ «ἐμπορική βιωσιμότης» τοῦ ἀγωγοῦ EastMed, κατά τρόπον ὥστε νά δημιουργοῦνται σοβαρές ἐνδείξεις ὅτι βαδίζουμε πρός τόν ἐνταφιασμό του. Ἄλλωστε ὁ ἀγωγός αὐτός ἀναφέρεται ὡς μέρος τῶν ἔργων ὑποδομῆς πού δυνητικῶς μόνον «θά μποροῦσαν» νά ὑποστηριχθοῦν πρός ἐνίσχυσιν τῆς ἐνεργειακῆς ἀσφαλείας. Ὄχι ὡς ἀπαραίτητη ὑποδομή. Τό κείμενο εἶναι φαινομενικῶς ἀθῶο, πρέπει ὅμως νά διαβάσει κανείς «μέσα ἀπό τίς γραμμές» γιά νά κατανοήσει αὐτά πού μπορεῖ νά ὑποκρύπτονται. Γίνεται ἀναφορά στό ζήτημα τῶν ἐξορύξεων στίς θαλάσσιες αὐτές ζῶνες, καί καθώς τοῦτο συνδέεται μέ τήν διαμόρφωση συνεργασιῶν, καταλαβαίνει κανείς ὅτι οἱ «συνεργασίες» αὐτές ἐλάχιστα ἀπέχουν ἀπό τήν «συνεκμετάλλευση». Ἄλλωστε σημεῖα γιά τά ὁποῖα ἡ Τουρκία ἔχει δημοσιοποιήσει τήν πρόθεσή της νά προχωρήσει σέ γεωτρήσεις καί ἔρευνες, γειτνιάζουν μέ τίς ζῶνες γιά τίς ὁποῖες Ἑλλάς καί ΗΠΑ συζητοῦν θέτοντας θέμα ἐξορύξεων. Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι στό σημεῖο αὐτό γίνεται ἀναφορά «στήν συμμετοχή τῆς ExxonMobil σέ συνεργασία μέ τήν Total καί τά Ἑλληνικά Πετρέλαια Δυτικά καί Νοτιοδυτικά τῆς Κρήτης». Ὅταν προστίθεται ὅτι «προσβλέπουν στή σφυρηλάτηση νέων συνεργασιῶν» εὐλόγως δημιουργεῖται τό ἐρώτημα, μέ ποιόν; Μέ τούς Τούρκους πού ἔχουν ὁριοθετήσει «οἰκόπεδα» γιά ἔρευνες καί ἐξορύξεις δίπλα;

Ἕνα ἄλλο σημαντικό ζήτημα εἶναι αὐτό τῶν ἀγωγῶν. Καί δέν πρέπει νά περάσει ἀπαρατήρητο τό γεγονός πώς ἐνῶ γίνεται λόγος γιά τόν EastMed, ἡ ἀμερικανική πλευρά δέν παραλείπει νά συγχαίρει τήν Ἑλλάδα γιά τήν ὁλοκλήρωση τοῦ ἑλληνικοῦ τμήματος τοῦ ἀγωγοῦ TAP καί τήν κατασκευή τοῦ Διασυνδετηρίου ἀγωγοῦ Ἑλλάδος – Βουλγαρίας. Ὅσο γιά τόν East Med, αὐτός τοποθετεῖται στά ἔργα ὑποδομῆς, τά ὁποῖα θά ὑποστηριχθοῦν ὑπό τήν προϋπόθεση ὅτι εἶναι «ἐμπορικῶς βιώσιμα». Τό τί ἀκριβῶς σημαίνει αὐτό δέν προσδιορίζεται. Ἡ ἔκφρασις πού χρησιμοποιεῖται ὅμως ἀφήνει πολλά περιθώρια ἐλαστικῶν ἑρμηνειῶν, πέρα ἀπό τό ὅτι ὑπόκειται σέ πολλές ἐξωγενεῖς παραμέτρους πού διαφοροποιοῦν τά δεδομένα κατά τρόπο ἐξαιρετικά ἀσύμμετρο.

Θά πρέπει ἐπίσης νά γίνει ἀναφορά στήν στάση τοῦ Ἰσραήλ, διότι τόν τελευταῖο καιρό ἔχουν καλλιεργηθεῖ προσδοκίες συνεργασιῶν ὅσον ἀφορᾶ τήν ἐνεργειακή ἐκμετάλλευση τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου. Τά πράγματα δέν εἶναι τόσο εὐοίωνα. Χθές ὁ πρέσβυς τοῦ Ἰσραήλ στήν Ἀθήνα Γιόσσι Ἀμράνι μίλησε στό ραδιόφωνο τῆς ΕΡΑ καί στούς δημοσιογράφους Θάνο Σιαφάκα καί Θοδωρῆ Ψαλιδόπουλο. Ἠρωτήθη ἄν κατά τήν ἄποψή του τά νησιά ἔχουν δικαιώματα σέ ὑφαλοκρηπῖδα καί ΑΟΖ. Ἀπήντησε ὅτι κάτι τέτοιο δέν ἀποτελεῖ προτεραιότητα γιά τήν χώρα του, διότι ἀφ’ ἑνός δέν ἔχει νησιά καί ἀφ’ ἑτέρου δέν ἔχει ὑπογράψει τήν Σύμβαση τοῦ ΟΗΕ γιά τό Δίκαιο τῆς Θαλάσσης. Ἀπέφυγε ἐξ ἄλλου νά καταλογίσει στήν Τουρκία εὐθύνες γιά τίς προκλητικές ἐνέργειές της. «Δέν βλέπουμε τήν Τουρκία ὡς αἰτία τριβῶν» εἶπε. Ἔτσι διέλυσε κάποιες ψευδαισθήσεις. Ψευδαισθήσεις διαλύει καί ὁ διάλογος μέ τίς ΗΠΑ. Γιά αὐτό καί παραθέτουμε τό κείμενο τῆς ἀνακοινώσεως πού ἐξεδόθη ἀπό τήν Ὁμάδα Ἐργασίας Ὑψηλοῦ Ἐπιπέδου Στρατηγικοῦ Διαλόγου γιά Ἐνεργειακά Θέματα, τονίζοντας τά σημεῖα πού ὁδηγοῦν στά ἀνωτέρω παρατεθέντα συμπεράσματα:

«Οἱ Κυβερνήσεις τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν καί τῆς Ἑλλάδας πραγματοποίησαν μέσω τηλεδιάσκεψης, στίς 29 Ἰουνίου 2020, τή 2η συνάντηση τῆς Ὁμάδας Ἐργασίας Ὑψηλοῦ Ἐπιπέδου Στρατηγικοῦ Διαλόγου γιά Ἐνεργειακά Θέματα. Ὁ ἐπικεφαλῆς τῆς ἀντιπροσωπείας τῶν ΗΠΑ, Ὑφυπουργός Ἐξωτερικῶν, ἁρμόδιος γιά τίς Ἐνεργειακές Πηγές, κ. Francis R. Fannon, ὁ Ὑφυπουργός Ἐνέργειας τῶν ΗΠΑ, κ. Mark Menezes, ὁ Ὑφυπουργός Ἐξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδας γιά τήν Οἰκονομική Διπλωματία, κ. Κωσταντῖνος Φραγκογιάννης καί ὁ Ὑφυπουργός Περιβάλλοντος καί Ἐνέργειας, κ. Γεράσιμος Θωμᾶς, ἐπιβεβαίωσαν τή δέσμευση τῆς Ἑλλάδας καί τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν νά συνεργαστοῦν γιά τήν ὑποστήριξη τῆς διαφοροποίησης τῶν πηγῶν ἐνέργειας στή Νοτιοανατολική Εὐρώπη, νά συνεργαστοῦν μέ περιφερειακούς ἑταίρους στήν Ἀνατολική Μεσόγειο γιά τήν ἀνάπτυξη ἐνεργειακῶν πόρων καί γιά τήν προώθηση τῆς περιφερειακῆς ἐνεργειακῆς ἀσφάλειας. Ἡ Ὁμάδα Ἐργασίας Ἐνέργειας χτίζει πάνω στήν σταθερά αὐξανόμενη διμερῆ συνεργασία σέ συνέχεια τῶν συναντήσεων τοῦ Στρατηγικοῦ Διαλόγου ΗΠΑ – Ἑλλάδας τό Δεκέμβριο τοῦ 2018 καί τόν Ὀκτώβριο τοῦ 2019.

Οἱ ἀντιπροσωπεῖες τῶν ΗΠΑ καί τῆς Ἑλλάδας συζήτησαν τίς τρέχουσες ἐξελίξεις στήν περιοχή τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης τῆς στήριξης τῶν ΗΠΑ γιά συμπεριληπτικές συνεργασίες πού φέρνουν ἐγγύτερα τά διάφορα ἐνδιαφερόμενα μέρη στήν Ἀνατολική Μεσόγειο. Σέ αὐτό τό πλαίσιο, καί τά δύο μέρη ἐξέφρασαν τή σταθερή ἰσχυρή ὑποστήριξή τους γιά τόν μηχανισμό 3 + 1 καί γιά τό Φόρουμ τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου γιά τό Φυσικό Ἀέριο (East Mediterranean Gas Forum). Συζήτησαν, ἐπίσης, τίς τρέχουσες συνθῆκες τῆς ἀγορᾶς ἐνέργειας πού δημιουργήθηκαν ἀπό τήν πανδημία COVID-19. Κάθε πλευρά ἐπανέλαβε τή σημασία τῆς διαφοροποίησης στόν ἐνεργειακό τομέα, πού ἀναδείχθηκε ἀπό τήν πρόσφατη διαταραχή τῶν ἁλυσίδων ἐφοδιασμοῦ.

Οἱ ἀντιπροσωπεῖες τῶν ΗΠΑ καί τῆς Ἑλλάδας ὑπογράμμισαν τήν ἀνάγκη ὅπως ὅλα τά κράτη τῆς περιοχῆς τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου νά διεξάγουν τίς δραστηριότητές τους σύμφωνα μέ τό διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου τῆς Θάλασσας, ὅπως ἀποτυπώνεται στή Σύμβαση γιά τό Δίκαιο τῆς Θάλασσας τοῦ 1982, καί νά προωθήσουν τίς σχέσεις καλῆς γειτονίας πρός ὄφελος τῆς περιφερειακῆς σταθερότητας καί ἀσφάλειας, δημιουργώντας ἔτσι ἕνα εὐνοϊκό περιβάλλον γιά τή διαφοροποίηση τῶν ἐνεργειακῶν πηγῶν καί οδεύσεων.

Ὁ Ὑφυπουργός Ἐξωτερικῶν Fannon ἐξέφρασε τήν ἱκανοποίησή του γιά τήν ὁλοκλήρωση τοῦ ἑλληνικοῦ τμήματος τοῦ Διαδριατικοῦ ἀγωγοῦ φυσικοῦ ἀερίου (TAP), τήν ὑποστήριξη γιά τή συνέχιση τῆς κατασκευῆς τοῦ Διασυνδετηρίου ἀγωγοῦ Ἑλλάδας – Βουλγαρίας (IGB), καθώς καί γιά τήν ἐπίτευξη προόδου στό ἔργο τῆς πλωτῆς μονάδας ὑγροποιημένου φυσικοῦ ἀερίου τῆς Ἀλεξανδρούπολης καί τῆς ὑπόγειας ἀποθήκης φυσικοῦ ἀερίου τῆς Καβάλας, καθώς, ἐπίσης, καί στή διασύνδεση Ἑλλάδας – Βόρειας Μακεδονίας. Οἱ ἀντιπροσωπεῖες τῆς Ἑλλάδος καί τῶν ΗΠΑ ἐπιβεβαίωσαν τήν ὑποστήριξή τους στή διαφοροποίηση τῶν ἐξαγωγικῶν ἐπιλογῶν γιά τίς ἐνεργειακές πηγές τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου, πού ἐνισχύουν τήν ἐνεργειακή ἀσφάλεια σέ περιφερειακό καί εὐρωπαϊκό ἐπίπεδο καί εἶναι ἐμπορικά βιώσιμες, οἱ ὁποῖες θά μποροῦσαν νά περιλάβουν νέα ἔργα ὑποδομῆς ὅπως ὁ Ἀγωγός τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου (EastMed).

Ἡ Ὁμάδα συζήτησε, ἐπίσης, δυνητικές ἐπενδύσεις τοῦ ἰδιωτικοῦ τομέα τῶν ΗΠΑ στόν ἑλληνικό ἐνεργειακό τομέα, τίς εὐκαιρίες στήν ἀγορά πετρελαίου καί τήν ἐπέκταση τῆς συνεργασίας στόν τομέα τῶν Ἀνανεώσιμων Πηγῶν Ἐνέργειας. Αὐτό ἀναδείχθηκε ἀπό τίς νέες εὐκαιρίες γιά ἀμερικανικές ἐπενδύσεις πού δημιουργοῦνται ἀπό τό Development Finance Corporation (DFC) τῶν ΗΠΑ. Ἀμφότερες πλευρές χαιρέτισαν τή συμμετοχή τῆς ExxonMobil σέ συνεργασία μέ τήν Total καί τά Ἑλληνικά Πετρέλαια σέ δύο θαλάσσιες περιοχές, οἱ ὁποῖες ἔχουν παραχωρηθεῖ γιά ἔρευνα καί ἐκμετάλλευση Δυτικά καί Νοτιοδυτικά τῆς Κρήτης καί προσβλέπουν στή σφυρηλάτηση νέων συνεργασιῶν σέ αὐτόν τόν τομέα. Οἱ δύο πλευρές συζήτησαν, ἐπίσης, τίς πιθανές εὐκαιρίες γιά ἐπενδύσεις τῶν ΗΠΑ στόν τομέα τῶν Ἀνανεώσιμων Πηγῶν Ἐνέργειας, ὑπό τό φῶς τοῦ πρόσφατα ἐπικυρωμένου ἑλληνικοῦ νόμου περί τοῦ “Ἐκσυγχρονισμοῦ τῆς Περιβαλλοντικῆς Νομοθεσίας”. Οἱ ἀντιπροσωπεῖες τῶν ΗΠΑ καί τῆς Ἑλλάδας δεσμεύθηκαν νά συνεχίσουν τή συνεργασία σέ ὅλους τούς τομεῖς πού συζητήθηκαν στήν Ὁμάδα Ἐργασίας γιά ἐνεργειακά θέματα στό πλαίσιο τοῦ Στρατηγικοῦ Διαλόγου».