Ἡ μεγάλη συμμαχία μικρομεσαίων-μισθωτῶν

ΠΕΡΑΣΕ σχεδόν ἀπαρατήρητο, ἀλλά ἔχει τεραστία σημασία…

… στήν προχθεσινή ἔκδοση τῆς ἐφημερίδας τοῦ γερμανικοῦ οἰκονομικοῦ κατεστημένου Handelsblatt δημοσιεύτηκε ἕνα ἀναλυτικό ρεπορτάζ γιά τά κυβερνητικά σχέδια περί συγχώνευσης τῶν ἐπιχειρήσεων. Συνοδευόμενο μάλιστα ἀπό δηλώσεις τοῦ οἰκονομικοῦ συμβούλου τοῦ Πρωθυπουργοῦ Ἀλέξη Πατέλη, ὁ ὁποῖος προανήγγειλε καί τήν ψήφιση σχετικοῦ νομοσχεδίου ἐντός τοῦ θέρους. Εἰς ἐφαρμογήν τοῦ σχεδίου «Ἑλλάδα 2.0» πού ἀφορᾶ τήν ἀξιοποίηση κονδυλίων τοῦ Ταμείου Ἀνάκαμψης. Δέν χρειάζεται πολλή φιλοσοφία γιά νά ἀντιληφθεῖ κανείς τήν σκοπιμότητα ἐπιλογῆς τῆς γερμανικῆς ἐφημερίδας γιά τήν διαρροή τῶν κυβερνητικῶν σχεδίων. Ὑπάρχει καλύτερο βῆμα γιά νά διαφημίσεις ὅτι σέ μερικούς μῆνες χιλιάδες μεσαῖες καί μικρές ἐπιχειρήσεις στήν Ἑλλάδα, κτυπημένες ἀπό τήν κρίση, θά εἶναι διαθέσιμες πρός ἐξαγορά σέ τιμή εὐκαιρίας; Ὅταν ἄρχισε ἄλλως τε αὐτή ἡ ἱστορία μέ τό Ταμεῖο Ἀνάκαμψης τό εἴχαμε ἐπισημάνει: τά κονδύλια πού ἐγκρίνει γιά τό Ταμεῖο ὁ Βορρᾶς δανειζόμενος ὡς ΕΕ ἀπό τίς ἀγορές ἀπαιτεῖ νά τοῦ ἐπιστραφοῦν εἴτε ὡς ἐξαγωγές εἴτε ὡς ἐξαγορές τομέων τῶν οἰκονομιῶν πού ἐπιβοηθᾶ. Τίποτε δέν εἶναι δωρεάν σέ αὐτήν τήν ζωή. Ὅπως εἴχαμε ἐπισημάνει καί τό ἑξῆς: τό σχέδιο Ἀνάκαμψης ὅπως ἔχει συνταχθεῖ ὁδηγεῖ στήν πραγματικότητα, σέ καιρούς παγκοσμιοποίησης, βεβαίως, στόν ἀφελληνισμό τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας. Ὁ ὁποῖος εἶναι ἤδη σέ ἐξέλιξη καί προχωρᾶ ταχέως: τράπεζες, βιομηχανίες, ἐργοληπτικές ἑταιρεῖες, ξενοδοχεῖα, ἰδιοκτησίες ταξί ἀλλάζουν χέρια. Ἡ οἰκονομία ὁδηγεῖται σέ συγκέντρωση. Ἀκόμη καί ἡ τελευταία ρύθμιση γιά τήν διπλή μίσθωση τῶν ταξί ὁδηγεῖ στήν ἐπικράτηση τῶν μεγάλων ἑταιρειῶν διακίνησης ἐπιβατῶν μέ βάν εἰς βάρος τῶν χιλιάδων ἀνυπεράσπιστων ταξιτζήδων πού καλοῦνται νά τούς ἀνταγωνιστοῦν. Ἡ Uber καί ἄλλοι νικοῦν στερώντας τό ψωμί χιλιάδων Ἑλλήνων.

Τώρα ὅμως μέ τίς δηλώσεις τοῦ κυρίου Πατέλη διά τῶν ὁποίων ἐνεργοποιεῖται τό πόρισμα Πισσαρίδη, τό πρᾶγμα ἐπισημοποιεῖται. Καί βεβαίως βγάζει συνολικά νόημα ἡ μεταρρυθμιστική πολιτική τῆς Κυβέρνησης. Τά νομοσχέδια πού ἔρχονται πρός ψήφιση στήν Βουλή εἴτε ἀφοροῦν τόν Δημόσιο εἴτε τόν ἰδιωτικό τομέα ἑνώνονται ἀπό μιά λεπτή γραμμή πού καταλήγει στόν στόχο: μικρότερο Δημόσιο, μεγαλύτερες ἐπιχειρήσεις. Λιγότερες δημόσιες δαπάνες (τώρα ψηφίζεται ἡ ἀξιολόγηση καί ἡ τηλεργασία πού θά ὁδηγήσουν σέ λιγότερες θέσεις ἐργασίας στό κράτος, σύντομα ἀνοίγει ἡ συζήτηση γιά τήν περικοπή τῶν ἐπιδομάτων πρόνοιας, στό μέλλον ἀνοίγει θέμα συντάξεων), περισσότερο χρῆμα γιά ἐπενδύσεις στήν ἀγορά. Ὑπό αὐτή τήν ἔννοια τό ἐργασιακό νομοσχέδιο, τό ἀσφαλιστικό νομοσχέδιο καί τό νομοσχέδιο γιά τίς συγχωνεύσεις συνδέονται ἄρρηκτα μεταξύ τους. Εἶναι τρία σέ ἕνα. Ἐάν ὁ στόχος εἶναι νά ὁδηγηθοῦν στήν «χωματερή» χιλιάδες μικρομεσαῖες ἐπιχειρήσεις τῶν δέκα ἐργαζομένων (τό 48,%% ἐπί τοῦ συνόλου ἔναντι 30% τῆς ΕΕ) γιά νά ἀντικατασταθοῦν ἀπό μεγάλες ἰδιωτικές ἐπιχειρήσεις ἕως 250 ἐργαζομένων, τότε ἡ «μεταρρύθμιση» τοῦ ἐργασιακοῦ γιά μικρότερο μισθολογικό κόστος, ἀτομικές συμβάσεις, εὐκολότερες ἀπολύσεις, δυσκολότερες ἀπεργίες καί ἐξουδετερωμένα συνδικᾶτα, στήν πραγματικότητα ἀποτελεῖ ἕνα ὡραιότατο σινιάλο πρός τό διεθνές κεφάλαιο. Ἐξαγοράστε ἑλληνικές ἐπιχειρήσεις, κανένα πρόβλημα οἱ ἐργασιακές σχέσεις, τίς ἀλλάζουμε. Πρός τήν ἴδια κατεύθυνση –σινιάλο εἶναι καί αὐτό– λειτουργεῖ καί τό ἀσφαλιστικό νομοσχέδιο γιά τήν ἐπικουρική ἀσφάλιση: λεφτά ὑπάρχουν. Τά 33 δισ. τοῦ Ταμείου Ἀλληλεγγύης Γενεῶν (πού ἔχουν ἀποταμιευθεῖ μετά τήν ἵδρυσή του μέ ἄλλη φιλοσοφία ἀπό τούς Καραμανλῆ-Πετραλιᾶ τό 2008) μαζί μέ τίς εἰσφορές τοῦ κουμπαρᾶ τῶν νέων ἀσφαλισμένων, ἀποτελοῦν ἐγγύηση γιά ὅσους ἐξαγοράσουν ἰδιωτικές ἐπιχειρήσεις στήν Ἑλλάδα. Καί τοῦτο, διότι ἡ Κυβέρνηση ἔχει κάνει γνωστές τίς προθέσεις της ἐγκαίρως: Τά χρήματα τοῦ κουμπαρᾶ δέν θά μείνουν στάσιμα καί ἀναξιοποίητα. Θα δίδονται ὡς δάνεια σέ νέες ἐπιχειρήσεις, θά τζιράρονται στό χρηματιστήριο, θά ἐπενδύονται ἀκόμη καί σέ ἀμοιβαῖα κεφάλαια.
Συμφωνεῖ διαφωνεῖ κανείς μέ ὅλο αὐτό τό σχέδιο, δέν μπορεῖ νά μήν ἀναγνωρίσει ὅτι διαπνέεται ἀπό μία συνεκτικότητα. Κάθε νομοσχέδιο εἶναι καί ἕνας κρίκος σέ μιά μεγάλη ἁλυσίδα. Ὑποτίθεται ὅτι στόχος εἶναι ἡ αὔξηση τῆς παραγωγικότητας τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας, ἡ αὔξηση τῶν ἐξαγωγῶν καί ἐν τέλει ἡ αὔξηση τοῦ ΑΕΠ. Καλά καί ἅγια ὅλα αὐτά, ἀλλά οἱ τεχνοκράτες πού τά σχεδιάζουν δέν ἔρχονται σέ ἐπαφή μέ τήν ἑλληνική πραγματικότητα. Βάζουν κάτω τό manual καί θεωροῦν ὅτι ἀφοῦ ἐφαρμόζονται ἐκεῖ –στήν Ἑσπερία– θά ἐφαρμοστοῦν καί ἐδῶ. Ἀφοῦ πέτυχαν ἐκεῖ, θά πετύχουν καί ἐδῶ. Καί ὅσο δέν συναντοῦν καί ἰδιαίτερη ἀντίσταση, ξεθαρρεύουν περισσότερο. Φεῦ. Ὅταν ὁ ἑλληνικός λαός δέν ἀντιδρᾶ, δέν σημαίνει ὅτι συμφωνεῖ. Ὅταν δέν ἀντιδρᾶ, δέν σημαίνει πώς δέν διαφωνεῖ. Ὁ ἑλληνικός λαός σέ αὐτές τίς περιπτώσεις …καιροφυλακτεῖ. Περιμένει τήν στιγμή του. Τό σχέδιο Πατέλη – Πισσαρίδη καί τῶν λοιπῶν καμπαλέρος ἔχει καταληκτικό σταθμό: ἐπιδιώκει νά μετατρέψει τά σημερινά ἀφεντικά τῶν ἐπιχειρήσεων σέ αὐριανούς ὑπαλλήλους τους. Ἐξευτελισμένους, ἀνήμπορους, ἀπαξιωμένους. Πρός δόξαν μεγαλυτέρων σχημάτων πού διά τῆς συγκεντρώσεως θά ἔχουν δεσπόζουσα θέση καί θά ὑπονομεύουν τόν ἀνταγωνισμό. Τόν ἐλεύθερο ἀνταγωνισμό.

Αὐτές τίς μέρες γίνεται μεγάλη συζήτηση γιά τό πῶς «μικρομάγαζα» κρατοῦν χαμηλά τίς τιμές γιά τόν καταναλωτή καί πῶς οἱ μεγάλες ἁλυσίδες σοῦπερ μάρκετ μέ τριγωνικές συναλλαγές διαθέτουν στόν κόσμο τά ἴδια προϊόντα «τσιμπημένα» κατά 30%. Αὔριο θά ἀλλάξει αὐτό. Μέ πρακτικές καρτέλ. Κάτι πού δέν καταλαβαίνουν ἐπίσης ὅσοι ἀμφισβητοῦν τήν σημασία τῶν ἑλληνικῶν μικρομεσαίων ἐπιχειρήσεων, εἶναι τό ἑξῆς: ἡ ἐγγύτητα πού τίς διακρίνει (σημεῖα πώλησης ἀμέσως προσβάσιμα), ἡ ποιότητα τῶν προϊόντων πού διαθέτουν (γιά νά μποῦν στό ράφι σοῦπερ μάρκετ ἔρχεται ὁ κοῦκος ἀηδόνι στόν παραγωγό), ἡ σχέση ἐμπιστοσύνης πού ἀναπτύσσουν μέ τούς καταναλωτές καί, τέλος, ἡ συνεισφορά τους στήν κοινωνική συνοχή (οἱ οἰκογενειακές ἐπιχειρήσεις κράτησαν ὄρθιες τοπικές κοινωνίες μέσα στήν κρίση), ἀποτελοῦν ποιοτικά χαρακτηριστικά πού δύσκολα μπορεῖ νά βρεῖ κανείς στά μεγαλύτερα καί ἀπρόσωπα σχήματα.

Ἀπό τήν ἄλλη δέν μπορεῖ νά διαφωνήσει κανείς μέ τήν διαπίστωση, ὅτι πράγματι ἡ Ἑλλάς δέν ἔχει βιομηχανία καί ὅτι οἱ ἐπιχειρήσεις πού διαθέτουν ἕως 250 ἐργαζομένους μετρῶνται στά δάκτυλα τοῦ ἑνός χεριοῦ. Καμμία διαφωνία ἐπ’ αὐτοῦ. Αὐτό ὅμως δέν σημαίνει ὅτι πρέπει νά ἀφανιστεῖ, ἰσοπεδωθεῖ, διαλυθεῖ ὁλόκληρος ὁ τομέας τῆς οἰκονομίας, συνεπής στόν μεγαλύτερο ποσοστό του στίς φορολογικές του ὑποχρεώσεις. Ἡ Κυβέρνηση πρέπει νά ὁδηγηθεῖ εἰ δυνατόν σέ ἕνα μικτό σχῆμα: Πού νά εὐνοεῖ πράγματι τήν δημιουργία μεγαλυτέρων ἐπιχειρήσεων, πού νά προστατεύει μεγάλο μέρος τῆς σημερινῆς δομῆς τῆς οἰκονομίας γιά νά μήν τήν πάρει ὁ ἀέρας καί βεβαίως νά νομοθετήσει ἀποτελεσματικά κίνητρα ὥστε ὁμοειδεῖς μικρές ἑλληνικές ἐπιχειρήσεις νά μποροῦν ἄν θέλουν νά συνασπισθοῦν σέ νέες μεγάλες, προκειμένου νά ἀντιμετωπίσουν τήν ἐπέλαση τοῦ διεθνοῦς κεφαλαίου στήν ἑλληνική ἀγορά. Ἄν αὐτό δέν συμβεῖ καί τό σχέδιο ἐξαγορῶν-συγχωνεύσεων ὑπονομευτεῖ –πάντα ὁ Ἕλλην βρίσκει τόν τρόπο, εἶναι εὑρηματικός ἄν θέλει νά καταστήσει ἀνεπιθύμητο κάποιον– ἐνῶ ἡ Κυβέρνηση θά κινδυνεύσει πολιτικά: μία μεγάλη συμμαχία δυσαρεστημένων ἀπό τά ἐξοντωτικά δεκάωρα καί τούς μικρότερους μισθούς ἐργαζομένων καί χιλιάδων τέως ἰδιοκτητῶν μικρομεσαίων ἐπιχειρήσεων (οἱ ὁποῖοι θά εἶναι ἐργαζόμενοι ὑπάλληλοι καί αὐτοί στίς ἐπιχειρήσεις τους) ἀποτελεῖ τό ἰδανικό πολιτικό κοκταίηλ μολότωφ. Σέ αὐτές τίς περιπτώσεις οἱ θιγόμενοι ἀναζητοῦν καί πολιτική ἔκφραση μάλιστα. Νέα ἔκφραση. Ἡ ὁποία συνήθως ἔρχεται ἀπό τό «πουθενά». Ἀπό ἐκεῖ πού δέν τό περιμένεις.