Τέλος στήν πολιτική τῶν ἐπιδομάτων

«Ψαλίδι» στά ἐπιδόματα ἀνεργίας – Διακοπή καταβολῆς ὅταν τούς προσφέρεται θέσις καταρτίσεως – Ἀνώτατο πλαφόν ποσοῦ εἰσπράξεως σέ ὅσους δικαιοῦνται περισσότερο ἀπό ἕνα Ψηφιακή καταγραφή ὅλων τῶν δικαιούχων

Η ΧΘΕΣΙΝΗ δήλωσις τοῦ ὑφυπουργοῦ παρά τῷ πρωθυπουργῷ κ. Ἄκη Σκέρτσου στό Οpen, ὅτι «εἶναι ἐπικίνδυνος καί ὀλισθηρός ὁ δρόμος τῆς ἐξάρτησης ἀπό τά κρατικά ἐπιδόματα» μπορεῖ σέ πρῶτο ἐπίπεδο νά ἀνεφέρετο στίς ἀποζημιώσεις τῶν 534 εὐρώ πού ἔλαβαν ὡς ἀποζημίωση εἰδικοῦ σκοποῦ οἱ πληγέντες τῆς ὑγειονομικῆς κρίσεως καί πλέον ὁδεύουν πρός τήν ὁλοκλήρωσή τους, ἀλλά δέν εἶναι λίγοι ἐκεῖνοι πού πίσω ἀπό αὐτή τήν δήλωση «βλέπουν» εὐρύτερες ἀλλαγές στούς ὅρους καί προϋποθέσεις καταβολῆς μιᾶς σειρᾶς ἐπιδομάτων. Ὅσον ἀφορᾶ τά ἐπιδόματα τῶν 534 εὐρώ, ἔχει παρατηρηθεῖ τό φαινόμενο πολλοί ἐποχιακοί καί ὄχι μόνο ὑπάλληλοι τῆς ἑστιάσεως νά ἔχουν κατά κάποιον τρόπο βολευθεῖ, μέ ἀποτέλεσμα οἱ καταστηματάρχες νά μήν βρίσκουν διαθέσιμους ὑπαλλήλους γιά νά ἐργασθοῦν τώρα πού ἄνοιξαν τά μαγαζιά τους.

Σέ εὐρύτερο πάντως ἐπίπεδο ἡ Ἐπιτροπή τῶν εἰδικῶν τῆς ὁμάδος Πισσαρίδη προέβλεπε ριζικές ἀλλαγές στό σύστημα ἐπιδομάτων, μέσω τῆς δραστικῆς ἑνοποιήσεώς τους. Στόν τομέα τῆς προνοίας, οἱ «Σοφοί» μεταξύ ἄλλων πρότειναν τήν ἑνοποίηση τῶν ἐπιδομάτων σέ ἕνα, μέ ἐξαίρεση τά ἐπιδόματα ἀνεργίας, ἀναπηρίας καί στεγάσεως πού θά καταβάλλονται στούς ἀδύναμους ὀφειλέτες. Τό ἑνοποιημένο αὐτό ἐπίδομα θά πρέπει νά δίδεται σέ ἄτομα μέ χαμηλό οἰκογενειακό εἰσόδημα, ἀκόμη καί ἐάν ἐργάζονται, καί νά εἶναι σχεδιασμένο ὥστε νά ἐνισχύει τά κίνητρα γιά τήν ἐργασία. Ἡ διαχείρισις τῶν ἐπιδομάτων θά πρέπει νά γίνεται μέσω μίας ἑνιαίας ψηφιακῆς πύλης, μέ ἔλεγχο τῶν εἰσοδημάτων ἀπό τίς φορολογικές ἀρχές, μέ σημαντικές ἀλλαγές στόν τομέα τῶν τεκμηρίων.

Τόν δρόμο πρός τίς ἀλλαγές θά ἀνοίξει τό νέο σύστημα ἐπιδοτήσεως τῆς ἀνεργίας πού ἐπιδιώκει νά ἐφαρμόσει ἡ Κυβέρνησις καί θά τεθεῖ ἐν ἰσχύι σέ πρώτη φάση πιλοτικῶς τό 2022. Ἡ Κυβέρνησις σχεδιάζει τήν σύνδεση τῆς ἐπιδοτήσεως μέ τήν κατάρτιση καί τήν ἐνεργή ἀναζήτηση ἐργασίας ὡς ὑποχρέωση τοῦ ἀνέργου καί κίνητρο γιά νά ἐπανέλθει ὅσο τό δυνατό πιό γρήγορα στήν ἀγορά ἐργασίας. Ἐπί τῆς οὐσίας γιά νά λάβει κάποιος ἐπίδομα ἀνεργίας ἀπό τόν ΟΑΕΔ θά πρέπει νά παρακολουθεῖ πρόγραμμα καταρτίσεως. Στό πλαίσιο τῶν ἀλλαγῶν πού θά τρέξουν ἀναμένεται νά ὑπάρχει σαφής ὅρος, ὅτι ὁ ἄνεργος θά εἶναι διαθέσιμος γιά κατάρτιση ἄν αἰτεῖται ἐπίδομα ἀνεργίας. Ὁ ὑπουργός Ἐργασίας καί Κοινωνικῶν Ὑποθέσεων Κωστῆς Χατζηδάκης μιλώντας πρίν ἀπό λίγο καιρό σέ ἐκδήλωση τοῦ ΙΟΒΕ εἶχε τονίσει ὅτι τό Ὑπουργεῖο ἐπεξεργάζεται δύο θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις: ἡ πρώτη ἀφορᾶ τόν ἐπανασχεδιασμό τοῦ συστήματος καταρτίσεως ὥστε νά ἀντιμετωπισθοῦν οἱ χρόνιες ἐγγενεῖς παθογένειες πού ἔχουμε διαπιστώσει. Ἡ δεύτερη μεταρρύθμισις ἀφορᾶ τήν ἀναμόρφωση τῶν παθητικῶν πολιτικῶν ἀπασχολήσεως μέ στόχο τήν ἐνίσχυση τοῦ δικτύου κοινωνικῆς ἀσφαλείας καί τήν προώθηση τῆς συμμετοχῆς στήν ἀγορά ἐργασίας.

Ὅπως ἐκτιμᾶται, ἡ νέα διαδικασία θά δημιουργήσει ἕναν δρόμο πού θά δίδει πρόσβαση σέ προγράμματα καταρτίσεως, τά ὁποῖα θά μποροῦν νά ἀξιοποιοῦνται ἀποτελεσματικῶς ἀπό ὅσους χάνουν τήν δουλειά τους, ὥστε νά μποροῦν νά ἐπανεντάσσονται γρήγορα στήν ἀγορά ἐργασίας.

Σήμερα, τό ἐπίδομα ἀνεργίας χορηγεῖται μετά τήν ἀπόλυση γιά 5-12 μῆνες, ἀνάλογα μέ τίς ἡμέρες ἐργασίας πού ἔχουν πραγματοποιήσει οἱ δικαιοῦχοι. Ὅσοι ἔχουν ἀπό 250 ἡμέρες ἐργασίας καί πάνω τό 14μηνο πρίν ἀπό τήν ἀπόλυση (ἀφαιρουμένων τῶν 2 τελευταίων μηνῶν) λαμβάνουν 12 μῆνες ἐπιδότηση. Τό ποσόν τῆς ἐπιδοτήσεως εἶναι σταθερό γιά ὅλους, στά 400 εὐρώ καί ἐξαρτᾶται ἀπό τόν κατώτατο μισθό. Τό ἐπίδομα, ὡστόσο, λαμβάνει μία μικρή μόνο μειοψηφία κάτω τοῦ 20% τῶν ἐγγεγραμμένων ἀνέργων στό μητρῶο τοῦ ΟΑΕΔ.

Ταυτοχρόνως, ἡ λειτουργία τούς ἑπομένους μῆνες μίας ἑνιαίας ψηφιακῆς πλατφόρμας γιά ὅλα τά ἐπιδόματα, μέ τήν ἐνσωμάτωση ὅλων τῶν πληροφοριακῶν συστημάτων, μέσω τῶν ὁποίων ὑποβάλλονται οἱ αἰτήσεις γιά τά ἐθνικά κοινωνικά ἐπιδόματα καί καταχωρίζονται οἱ παρεχόμενες ὑπηρεσίες κοινωνικῆς φροντίδος ἀπό ἰδιωτικούς καί δημοσίους φορεῖς (ΤΕΒΑ, Κοινωνικές Ὑπηρεσίες Δήμων, Δομές Φτώχειας, ΚΔΗΦ, ΣΥΔ, δομές κλειστῆς φροντίδος, ὅπως κέντρα χρονίως πασχόντων, γηροκομεῖα, δομές παιδικῆς προστασίας κ.ἄ.) θά δώσει τή δυνατότητα στήν Κυβέρνηση νά γνωρίζει ἐπακριβῶς πόσα καί ποιά ἐπιδόματα λαμβάνει ἕνας δικαιοῦχος. Ἀπό τήν στιγμή πού θά ἔχει πλήρη εἰκόνα γιά τά ἐπιδόματα τῶν ὠφελουμένων καί θά φιλτράρει «ποιός παίρνει τί», δέν ἀποκλείεται νά ὑπάρξουν παρεμβάσεις ἤ νά τεθεῖ ἕνα πλαφόν στό συνολικό πού λαμβάνει κάποιος, ἐπισημαίνουν στελέχη τῆς κοινωνικῆς ἀσφαλίσεως.

Τήν ἴδια στιγμή, οἱ ἀρχές σχεδιάζεται νά νομοθετήσουν τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2021 ἕνα νέο σύστημα ἀξιολογήσεως τῆς ἀναπηρίας βάσει λειτουργικότητος γιά τήν ἀξιολόγηση τῶν παροχῶν στό νέο δοκιμαστικό πρόγραμμα προσωπικῆς βοήθειας σέ ἄτομα μέ εἰδικές ἀνάγκες. Αὐτό σημαίνει ὅτι θά χρησιμοποιηθεῖ τό νέο σύστημα ἀξιολογήσεως ἄμεσα γιά ἀποφάσεις παροχῶν εἰς εἶδος ἀπό τό πρῶτο τρίμηνο τοῦ ἑπομένου ἔτους, ἀντί νά ἀπαιτεῖται περαιτέρω πιλοτική ἐφαρμογή τοῦ συστήματος λειτουργικότητος. Ἡ ὑποβολή καί ἀξιολόγησις αἰτήσεων γιά τίς νέες παροχές σέ εἶδος, χρησιμοποιώντας τό σύστημα λειτουργικότητος, θά ξεκινήσει τόν Μάρτιο τοῦ 2022. Στόν σχεδιασμό αὐτό σημαντικό ρόλο διαδραματίζει τό ἐλάχιστο ἐγγυημένο εἰσόδημα. Ἀπό τήν 1η Ἰουνίου ξεκίνησε ἡ διαδικασία διασυνδέσεως ὅλων τῶν ὠφελουμένων τοῦ ἐπιδόματος μέ τίς ὑπηρεσίες τοῦ τρίτου πυλῶνος πού ἀφορᾶ τήν ἔνταξη τῶν δικαιούχων τοῦ ἐπιδόματος στήν ἀγορά ἐργασίας.

Ἡ ἔκθεσις Πισσαρίδη πρότεινε τήν σταδιακή ἀπόσυρση τοῦ ἐλαχίστου ἐγγυημένου εἰσοδήματος ὅταν ὁ μισθός τοῦ δικαιούχου αὐξάνεται, σέ συνδυασμό μέ ἕνα νέο ἐπίδομα ἐργασίας. Ἕνα ἄτομο πού δέν ἐργάζεται καί δέν ἔχει ἄλλα εἰσοδήματα θά λαμβάνει τό συγκεκριμένο ἐπίδομα. Ἐάν ἀρχίσει νά ἐργάζεται, τότε συνεχίζει νά λαμβάνει τό ἐλάχιστο ἐγγυημένο εἰσόδημα, καθώς ἐπί πλέον καί τό ἐπίδομα ἐργασίας ἕως ἕνα ἀνώτατο ὅριο. Αὔξησις τοῦ εἰσοδήματος πάνω ἀπό τό ὅριο αὐτό θά συνεπάγεται σταδιακή μείωση τοῦ συνολικοῦ ἐπιδόματος, μέχρι αὐτό νά μηδενισθεῖ.