Ὁ ὕπνος τῶν Ἑλλήνων

ΣΥΝΗΘΩΣ ἡ στήλη μας τά «ψέλνει» στούς πολιτικούς

Σήμερα ὅμως μέ τό δικαίωμα πού μοῦ δίδει ἡ τριακονταετής προϋπηρεσία μου στόν ἀθηναϊκό Τύπο (σύν ἕξι στά ΜΜΕ τῆς Θράκης), θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά τά ψάλλω στούς ἑαυτούς μας. Διότι ἐντυπωσιάζομαι ἀπό τήν προχειρότητα μέ τήν ὁποία προσεγγίζουμε λίαν σοβαρά θέματα. Ἀπό τήν ἔλλειψη ἐπαγγελματισμοῦ. Ἡ γενιά τῶν δημοσιογράφων πού μέ «μεγάλωσε» ὅπως ὁ Τίτος Ἀθανασιάδης, ὁ Ἀνδρέας Ζούλας, ὁ Ἀλέκος Πρίφτης, μοῦ ἔμαθαν ὅτι ἡ μελέτη τῶν ἐπίσημων κειμένων εἶναι τό ἄλφα καί τό ὠμέγα στήν ἐργασία μας. Ἡ προσήλωση σέ αὐτά δίδει ἀπαντήσεις στά ἐρωτήματα τοῦ ρεπορτάζ. Καί ἄν δέν δίδει, σέ καθοδηγεῖ πῶς θά τίς βρεῖς.

Τό τελευταῖο εἰκοσιτετράωρο γίνεται θόρυβος στό διαδίκτυο γιά δύο θέματα. Τό πρῶτο εἶναι ἡ ἀποκάλυψη πού ἔκανα, ὅτι ἡ Κυβέρνηση σχεδιάζει νά παρέμβει στήν Google καί στό Facebook γιά τό φιλτράρισμα εἰδήσεων πού θά διακινηθοῦν στήν προεκλογική περίοδο. Οἱ συνάδελφοι πού ἀναδεικνύουν τήν πληροφορία, ὁμιλοῦν γιά «ἀποκάλυψη βόμβα». Τό δεύτερο εἶναι ἡ ἑρμηνεία τῆς χθεσινῆς ἀνακοίνωσης τοῦ Σταίητ Ντηπάρτμεντ γιά τό νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Τό τί πανηγυρισμούς διάβασα δέν λέγεται. «Χαστούκι ΗΠΑ στήν Τουρκία», «Ἀποδοκιμάζουν οἱ ΗΠΑ τήν Τουρκία», «οἱ ΗΠΑ δέν ἀναγνωρίζουν τίς συμφωνίες», «ΗΠΑ: ἡ προσωρινή κυβέρνηση δέν δικαιοῦται νά ὑπογράφει συμφωνίες», εἶναι μερικά. Καί στήν πρώτη καί στήν δεύτερη περίπτωση ὅμως τά πράγματα εἶναι ἐλαφρῶς διαφορετικά. Ἀφοῦ εὐχαριστήσω τούς συναδέλφους γιά τά σχόλια πού ἔγραψαν, θά ἤθελα νά πῶ ὅτι προσωπικῶς δέν ἔριξα καμμία βόμβα. Τήν βόμβα τήν ἔρριξε ὁ ἴδιος ὁ Πρωθυπουργός! Ὅπως γράψαμε σχετικῶς σέ ὁμιλία του στό Council of Foreign Relations στήν Νέα Ὑόρκη ἀπαντῶντας σέ ἐρώτηση τοῦ Ρόμπερτ Ρούμπιν γιά τήν ρωσσική διείσδυση, τόνισε ὅτι «θέλουμε ὅλοι νά βεβαιωθοῦμε πώς θά δημιουργήσουμε μιά θεσμική ἄμυνα στήν λογική τῆς ταυτοποίησης τῶν ψευδῶν εἰδήσεων καί τῆς προστασίας τῶν δημοκρατικῶν διαδικασιῶν. Νά διασφαλίσουμε πώς προστατεύουμε τήν ἀκεραιότητα τῶν ἐκλογικῶν διαδικασιῶν μας.» Ἀπό τήν στιγμή πού ἐντοπίσαμε τήν συγκεκριμένη φράση, ἁπλῶς κάναμε δύο ἐρωτήσεις σέ καθ’ ὕλην ἁρμόδιες πηγές γιά τό τί σημαίνει «θεσμική ἄμυνα», καί προέκυψαν οἱ πληροφορίες. Δέν χρειάζεται λοιπόν ἰδιαίτερος… ἡρωισμός γιά νά βρεῖς τήν πληροφορία στίς μέρες μας. Ἡ συμβουλή τῶν παλιῶν εἶναι ἀλάνθαστος: Ἀκολούθησε τά ἐπίσημα κείμενα. Πάντα σέ ὁδηγοῦν κάπου.

Δυστυχῶς στίς μέρες μας δέν ἔχουμε καταργήσει μόνο τό ρεπορτάζ. Ἔχουμε καταργήσει καί τήν μελέτη τῶν κειμένων. Ἄν αὐτό ἰσχύει μία φορά γιά τήν παρέμβαση πού ἔκανε ὁ κύριος Μητσοτάκης στήν Google γιά τό φιλτράρισμα πληροφοριῶν στό διαδίκτυο κατά τήν προεκλογική περίοδο, κατά μείζονα λόγο ἰσχύει γιά τήν ἀνακοίνωση τοῦ Σταίητ Ντηπάρτμεντ περί τοῦ νέου μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης. Ἡ βιαστική ἀνάγνωσή της ὁδηγεῖ στήν δημιουργία τῆς ἐντύπωσης, ὅτι οἱ ΗΠΑ λαμβάνουν ἀποστάσεις ἀπό τήν τουρκική πρωτοβουλία. Λαμβάνουν ὅμως; Σέ αὐτές τίς περιπτώσεις πρέπει νά διακρίνουμε τί χαρακτῆρα ἔχει τό κείμενο ἑνός Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν πού σχολιάζει διεθνῆ συμφωνία.

Εἶναι νομικός ἤ πολιτικός; Στήν προκειμένη περίπτωση αὐτό πού μᾶς ἐνδιαφέρει εἶναι νά ἔχει χαρακτῆρα νομικό. Νά ἀμφισβητεῖ τήν νομιμότητα τοῦ μνημονίου, κάτι πού ἀποτελεῖ τήν οὐσία τῆς ἑλληνικῆς θέσης. Τό κάνει τό Σταίητ Ντηπάρτμεντ; Γιά νά δοῦμε. Ὁ ἐκπρόσωπός του δήλωσε ἐπί λέξει: «Παρ’ ὅλο πού εἶναι σέ γνώση μας οἱ ἀναφορές γιά τήν ὑπογραφή ἑνός μνημονίου κατανόησης μεταξύ τῆς κυβέρνησης Τουρκίας καί τῆς προσωρινῆς κυβέρνησης τῆς Λιβύης, δέν ἔχουμε ἀκόμη δεῖ τό κείμενο. Σημειώνουμε ὅτι ἡ προσωρινή κυβέρνηση τῆς Λιβύης ὑποχρεοῦται σύμφωνα μέ τίς διατάξεις τοῦ ὁδικοῦ χάρτη τοῦ Φόρουμ γιά τόν Πολιτικό Διάλογο στήν Λιβύη νά μήν ἐξετάζει νέες συμφωνίες πού βλάπτουν τήν σταθερότητα τῶν ἐξωτερικῶν σχέσεων τοῦ λιβυκοῦ κράτους ἤ τοῦ ἐπιβάλλουν μακροπρόθεσμες ὑποχρεώσεις. Θά σᾶς παραπέμψουμε στίς κυβερνήσεις τῆς Τουρκίας καί τῆς Λιβύης γιά τό ἀποτέλεσμα τῶν πρόσφατων συζητήσεων. Καλοῦμε ὅλα τά μέρη νά ἀπέχουν ἀπό ἐνέργειες πού κινδυνεύουν νά αὐξήσουν τίς ἐντάσεις στήν Ἀνατολική Μεσόγειο».

Τί συμπεραίνει κανείς ἀπό τήν ἀνάγνωση αὐτοῦ τοῦ κατ’ ἀρχήν θετικοῦ κειμένου γιά τά συμφέροντά μας; Μά ὅτι δέν ἀμφισβητεῖται ἀπό ἀπόψεως διεθνοῦς δικαίου ἡ ἐγκυρότητα τῆς συμφωνίας! Πουθενά δέν γίνεται μνεία σέ νομικό ἐλάττωμά της. Ἀντιθέτως ἀναγνωρίζεται ἡ νομική προσωπικότητα τῆς προσωρινῆς κυβέρνησης νά συνάπτει συμφωνίες, ἀρκεῖ νά μήν εἶναι «νέες».

Ἕνα μνημόνιο γιά τήν ΑΟΖ πού συνάπτεται ὅμως ἐπί τῇ βάσει τῆς συμφωνίας τοῦ 2019, εἶναι παλαιό ἤ νέο; Γιά ἐμᾶς εἶναι νέο, γιά τούς Τούρκους ὅμως στούς ὁποίους παραπέμπουν οἱ Ἀμερικανοί εἶναι παλαιό. Ὁ δέ «ὁδικός χάρτης» δημιουργεῖ πολιτική δέσμευση, ὄχι νομική. Προσεκτική ἀνάγνωση τῆς ἀνακοίνωσης μᾶς δείχνει ἐπίσης ὅτι οἱ ΗΠΑ ἐπιφυλάσσονται «ἀφοῦ δέν ἔχουμε δεῖ ἀκόμη τό κείμενο», ὅτι ἡ προσωρινή κυβέρνηση «δέν ἔχει δικαίωμα νά ὑπογράφει νέες συμφωνίες» (καί ὄχι σκέτο συμφωνίες ὅπως μετέδωσαν τά ἑλληνικά ΜΜΕ παραλείποντας τό «νέες») καί ὅτι τέλος οἱ ΗΠΑ ἐκτός ἀπό τούς Τούρκους καλοῦν καί ἐμᾶς (!) νά ἀπέχουμε ἀπό ἐνέργειες «πού θά αὐξήσουν τίς ἐντάσεις στήν Μεσόγειο.» Τά γράψαμε ὅλα αὐτά; Ὄχι. Ἀντιθέτως στέλνουμε κάθε βράδυ τούς Ἕλληνες ἥσυχους γιά ὕπνο ὅτι οἱ ΗΠΑ ἀποδοκιμάζουν τήν Τουρκία. Καί ὅταν ἀποκαλυφθοῦν οἱ διαθέσεις τους, θά προσγειωθοῦν ἀνώμαλα. Θά μᾶς ρωτᾶνε «γιατί δέν μᾶς τά εἴπατε.»

Καί ἐπειδή σήμερα ἀναφέρομαι στά λάθη τῶν ἄλλων, ἄς ἀναφέρω καί ἕνα δικό μας. Ἀναφέρομαι στό θέμα πού ἀνέκυψε μέ τό tweet τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν γιά τό Ἀζερμπαϊτζάν. Στήν πολιτική ὑπάρχουν πράγματα πού γίνονται, ἀλλά δέν λέγονται. Καί ὅταν γίνονται, ὁ Πρωθυπουργός καί ὁ Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν συνεννοοῦνται γιά νά τηροῦνται οἱ ἰσορροπίες. Στήν ὑπόθεση τῆς Ἀρμενίας ὅπου συντονιστήκαμε μέ τούς Ἀμερικανούς καί τούς Γάλλους γιά νά μᾶς στηρίξουν σέ ἄλλα μέτωπα, ἄνθρωποι πού ἐμπιστεύομαι μέ διαβεβαιώνουν ὅτι, γι’ αὐτό τοὐλάχιστον, δέν ὑπῆρξε διαφωνία Μητσοτάκη – Δένδια.