Η ΣΧΕΣΗ τῆς Ἀριστερᾶς μέ τήν πολιτιστική μας κληρονομιά εἶναι ἐντελῶς ἀμήχανη, ἰδιαίτερη καί ἀποσπασματική.
Ἐνῶ ἐλέγχει τά συνδικαλιστικά ὄργανα τῶν ἀρχαιολόγων καί ἀρκετές φορές μπλοκάρει μέ ἀφορμή μιά …πέτρα ἀποφάσεις τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ στά Συμβούλια Μνημείων, ὅταν ἔρχεται ἀντιμέτωπη μέ τήν ἱστορία καί τά μεγάλα γεγονότα, ἀδιαφορεῖ. Αὐτό πού συμβαίνει τίς τελευταῖες ἡμέρες μέ τήν ἀντίδραση τοῦ Σύριζα γιά τό μεῖζον θέμα τῆς ἐπιστροφῆς τῶν Γλυπτῶν τοῦ Παρθενῶνα στήν Ἑλλάδα, δέν γίνεται γιά πρώτη φορά.
Εἶναι παρατηρημένο καί ἐπαναλαμβανόμενα. Ὅταν τήν δεκαετία τοῦ 1990 ὅλος ὁ πολιτικός κόσμος ὑπεδείκνυε τά ἀρχαῖα τοῦ Ἀνδρόνικου στήν Βεργίνα ἀλλά καί στό ὁμώνυμο μουσεῖο τῆς Θεσσαλονίκης γιά νά ἀποδείξει τήν ἑλληνικότητα τῆς Μακεδονίας, ἡ Ἀριστερά μιλοῦσε τότε ἀμήχανα γιά προγονοπληξία καί εἰρωνευόταν ὡς… Βουκεφάλα Μακεδονομάχο κάθε Ἕλληνα πού προσκυνοῦσε στούς ἀρχαιολογικούς χώρους. Στό τέλος, ἡ Ἀριστερά ἔφτασε νά ἀναγνωρίσει τήν ἀρχαία Μακεδονία καί τήν σημασία της, προκειμένου νά τήν διαχωρίσει ἀπό τήν νεώτερη ἱστορία μας καί νά συνάψει τήν ἀπαράδεκτη συμφωνία τῶν Πρεσπῶν μέ τούς Σκοπιανούς. Μόνο τότε θυμήθηκε νά ὑπερασπίσει μέ συγκεκριμένο ἄρθρο στήν Συμφωνία τήν ἀρχαία Μακεδονία.
Γιά τήν ἱστορία, νά θυμίσω πώς ὅταν ὁ Μανώλης Ἀνδρόνικος ἐνημέρωσε τόν Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ γιά τήν πιθανότητα ἀνακάλυψης τοῦ πολιτισμοῦ τῆς ἀρχαίας Μακεδονίας στό συγκεκριμένο σημεῖο, ἐκεῖνος (ὅπως μοῦ ἔχει ἀποκαλύψει ἡ γραμματέας του, Λένα Τριανταφύλλη) τοῦ εἶπε, ἀναφερόμενος στό κόστος τῆς ἀρχαιολογικῆς σκαπάνης, τό ἑξῆς: «Πόσα θές, ὅσα θές, ὅ,τι θές!». Ὅταν ἀποκαλύφθηκε γιά πρώτη φορά τό μνημεῖο τῆς Ἀμφίπολης, ἡ Ἀριστερά εἰρωνευόταν, νομίζω, μέσῳ τῆς ἐφημερίδας «Αὐγή» τήν Νέα Δημοκρατία μιλῶντας γιά… Ἰντιάνα Τζόουνς. Ὅταν ἀνακαλύφθηκαν τά ἐκπληκτικά ἀρχαῖα πού φανερώνουν τό βυζαντινό παρελθόν τῆς Θεσσαλονίκης, ἡ ἀντίδραση τῆς Ἀριστερᾶς πού μισεῖ τό Βυζάντιο καί τό διέγραψε ἀπό τά σχολικά βιβλία ἐπί τῶν ἡμερῶν της, ἦταν νά μπλοκάρει μαζί μέ …ἄλλες προσωπικότητες τῆς πόλης ὅπως ὁ Γιάννης Μπουτάρης μέ προσφυγές τά ἔργα τοῦ Μετρό, προκειμένου νά προστατεύσει –ὑποτίθεται– τήν πολιτιστική μας κληρονομιά.
Τά ἀποτελέσματα τά βλέπουμε στίς φωτογραφίες πού δόθηκαν τό Σάββατο στήν δημοσιότητα: καί τά ἀρχαῖα προστατεύτηκαν μέ τήν ἀπόσπαση καί δέν ἔπαθαν τίποτα, καί τό ἔργο προχωρεῖ μέ καθυστέρηση, ἔστω, πρός μεγάλη ἀπογοήτευση τοῦ Σύριζα καί τοῦ κυρίου Μπουτάρη, πού τό σταμάτησαν προσωρινά. Τό ἴδιο κάνει καί τώρα μέ τά Γλυπτά τοῦ Παρθενῶνα, δείχνοντας ἕνα ἀδικαιολόγητο ἄγχος σχετικά μέ τήν προοπτική τῆς ἐπιστροφῆς τους. Ἄν καί δέν ὑπάρχει καμμία ἀμφιβολία ὅτι ὁ Πρωθυπουργός ἔκανε μυστικές διαπραγματεύσεις μέ τούς Βρεταννούς ἐδῶ καί πάρα πολύ καιρό, προκειμένου νά χρησιμοποιήσει τίς δημιουργίες τῶν προγόνων μας ὡς προεκλογικό χαρτί γιά νά καλύψει τά προβλήματα τῆς Νέας Δημοκρατίας, ἐν τούτοις αὐτό δέν ἀναιρεῖ τό γεγονός, ὅτι ἡ Ἀριστερά ἀντιδρᾶ καί πάλι σπασμωδικά. Θέτοντας συνδικαλιστικά ζητήματα ἐπί τῆς διαδικασίας γιά τήν ἐπιστροφή τῶν Γλυπτῶν. Θά μποροῦσε ἐνδεχομένως νά ἐκφράσει μέ ἔνταση ὅλες αὐτές τίς ἀντιρρήσεις ἄν τυχόν κατά τήν διάρκεια τῆς πενταετοῦς διακυβέρνησης τῆς χώρας ἀπό τήν ἴδια, εἶχε θέσει ὡς θέμα προτεραιότητας τήν ἐπιστροφή αὐτῶν τῶν Γλυπτῶν. Ἄν τό πάλευε. Ἄν εἶχε ἐπιδείξει τό ἐλάχιστο ἐνδιαφέρον νά πιέσει τούς ἑκάστοτε Βρεταννούς Πρωθυπουργούς γιά τό ἐνδεχόμενο αὐτό. Ἀλλά αὐτό δέν συνέβη ποτέ! Ἀντιθέτως, Πρωθυπουργοί ὅπως ὁ Κάμερον, ὅπως θά ἀποκαλυφθεῖ σύντομα σέ ὁμιλία συνταξιούχων διπλωμάτων πού τόν συναντοῦσαν τότε, εἶχε τήν χείριστη ἄποψη γιά τήν Ἀριστερά καί τήν ἡγεσία της, μέ συγκεκριμένες λέξεις.
Θά εἶχε ἐπίσης δικαίωμα νά ἐγείρει αὐτά τά ζητήματα ἄν εἶχε δείξει ἐνδιαφέρον γιά τό βυζαντινό παρελθόν τῆς Θεσσαλονίκης, ὅταν ἄρχιζαν οἱ ἐργασίες τοῦ Μετρό ἐπί τῶν ἡμερῶν της. Δέν τό ἔκανε. Ἐάν εἶχε ἐπιδείξει ἐλάχιστη ἐπιμέλεια γιά τήν τύχη τῆς Ἀμφίπολης τήν ὁποία πράγματι ὁ Ἀντώνης Σαμαρᾶς χρησιμοποίησε σέ προεκλογικό χρόνο. Ἀλλά ἡ σχέση τῆς Ἀριστερᾶς μέ τό παρελθόν μας, ἰδιαίτερα τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδας, ἦταν, εἶναι καί θά εἶναι πάντοτε ἀμφίθυμη. Σπανίως ἐνδιαφέρεται γι’ αὐτό, καί ὅταν τό κάνει, συνήθως τρέχει πίσω ἀπό τίς ἐξελίξεις. Τό σύνηθες εἶναι νά ἐνδιαφέρεται γιά μνημεῖα πού ἀφοροῦν ἄλλες περιόδους τῆς ἱστορίας, ὅπως εἶναι οἱ τόποι πού βασανίστηκαν στόν Ἐμφύλιο οἱ παπποῦδες της καί οἱ πατεράδες της.
Ἡ θέση πού διατυπώσαμε ἀπό αὐτό ἐδῶ τό βῆμα, ἀπό τήν πρώτη στιγμή, εἶναι σαφής καί συγκεκριμένη, καί ἔχει δύο πτυχές. Ἡ πρώτη εἶναι ὅτι τά Γλυπτά πρέπει νά ἐπιστρέψουν στήν Ἑλλάδα. Τώρα εἶναι ἡ εὐκαιρία γιά ὁποιαδήποτε συμφωνία μέ οἱοδήποτε κόστος. Καί ἄν ἔρθουν, ὅσες ἐγγυήσεις καί νά δώσουμε, θά μείνουν γιά πάντα ἐδῶ. Δανεικά καί ἀγύριστα. Ἡ δεύτερη εἶναι ὅτι τά Γλυπτά θά πρέπει νά φύγουν ἀπό τό πεδίο τῆς προεκλογικῆς ἀντιπαράθεσης. Τά κόμματα νά μήν ἀναζητοῦν σωσίβιο στό παρελθόν. Κανέναν δέν θά σώσουν τά ἐκπληκτικά Γλυπτά πού μᾶς ἄφησαν παρακαταθήκη οἱ πρόγονοί μας, ἄν δέν ἔχει ἀπαντήσεις γιά τό αὔριο. Κι ἄν δέν πιστεύει πραγματικά στήν ἀξία τῆς πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς. Ἄν δέν δείχνει ἔμπρακτα μέ τήν πολιτική του, ὅτι εἶναι ἡ συνέχεια τοῦ ἔθνους ὅπως τό διαμόρφωσαν οἱ προπάτορές τους καί οἱ πατέρες μας. Σέ ἀντίθετη περίπτωση, τά Γλυπτά μπορεῖ νά πέσουν καί νά τόν πλακώσουν.
Συμπεραίνουμε λοιπόν. Ἡ Ἀριστερά ἄς δείξει γιά πρώτη φορά ἕνα γνήσιο ἐνδιαφέρον γιά τήν πολιτιστική κληρονομιά τῆς χώρας. Καί ἡ Δεξιά νά μήν τήν χρησιμοποιεῖ γιά νά σκεπάσει τά ἀδιέξοδά της. Νά κλείσει συμφωνία, ναί, καί ὅλα νά γίνουν ἀμέσως μετά ἀπό τίς ἐκλογές. Ἄς μήν ζήσουμε στίς κάλπες τόν λαϊκισμό τῶν ἀγαλμάτων. Τά Γλυπτά τοῦ Παρθενῶνα εἶναι μέρος τῆς πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς, εἶναι μέρος τῆς παγκόσμιας κληρονομιᾶς –ἄς μήν τά ὑποβαθμίσουμε σέ λάβαρο τῶν κομμάτων.
Ὑστερόγραφο: Ἀνεξαρτήτως ὅλων αὐτῶν θά ἤμουν ἐξαιρετικά εὐτυχής ἄν τήν ἴδια θέρμη πού ἐπιδεικνύει τό πολιτικό μας σύστημα γιά τήν ἐπιστροφή καί διάσωση τῶν Γλυπτῶν τοῦ Παρθενῶνα, εἶχε δείξει ὅταν ὁ Ἐρντογάν ἀπαράδεκτα μετέτρεψε ἕνα μνημεῖο τῆς παγκόσμιας πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς, τήν Ἁγία Σοφία, σέ τζαμί. Καί ἄν ἀντιδροῦσε μέ τήν ἴδια ἀποφασιστικότητα. Ἀντ’ αὐτοῦ ὅμως ἀπό τήν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας μέχρι τόν Πρωθυπουργό καί τόν ἀρχηγό τῆς Ἀντιπολίτευσης ἡ ἀντίδραση ἦταν βραδυφλεγής καί καθυστερημένη πολλές ὧρες μετά τήν ἀνακοίνωση τῆς ἀπαράδεκτης αὐτῆς ἀπόφασης. Σέ κάθε περίπτωση, θά περιμένουμε μιά ἀντίστοιχη διεθνῆ ἐκστρατεία γιά τήν ἐπαναφορά τῆς Ἁγίας Σοφίας στήν ἱδρυτική της μορφή: ὡς Ἐκκλησίας τοῦ Γένους, Ἁγίας Ἐκκλησίας.
Μ.Η.Τ. 232122