Σέ ποιόν ἀνήκουν οἱ τιμές

Ἡ ἀσύδοτος δημοκρατία, τό πολιτικό ρῆγμα καί ἡ κηδεία τοῦ Βασιλέως Κωνσταντίνου

Τοῦ Μανώλη Κοττάκη

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ πῆρε ἤδη θέση μέ ἀμιγῶς προεκλογικά κίνητρα. Καί ἀποφάσισε ὅτι ὁ τέως βασιλιᾶς Κωνσταντῖνος θά ταφεῖ στό Τατόι ὡς ἰδιώτης, γιά νά μήν δυσαρεστηθοῦν οἱ …κεντρῶοι ψηφοφόροι της. Αὐτοί, πού φαντασιώνεται ἐν πάσῃ περιπτώσει, ὅτι εἶναι κεντρῶοι. Ἀλλά ὁ διάλογος γιά τό θέμα προηγήθηκε. Ἔγινε. Καί οἱ διαφωνίες στό ἐσωτερικό της ἐκδηλώθηκαν. Πάλι μέ καιροσκοπικά κριτήρια. Ρόλο προστάτη τῆς ὑστεροφημίας τοῦ Κωνσταντίνου ἀνέλαβαν ὑπουργοί πού στό παρελθόν δόξαζαν τόν Παττακό! Ὅπως ὁ Ἄδωνις.

Τό ἐρώτημα πού προέκυψε ἦταν: Θά ἔπρεπε νά ἀποδοθοῦν ἤ ὄχι τιμές ἀρχηγοῦ κράτους στόν τέως βασιλιᾶ Κωνσταντῖνο, ὁ ὁποῖος ἔφυγε ἀπό τήν ζωή προχθές τό βράδυ σέ ἡλικία 82 ἐτῶν; Αὐτοί πού ὑποστήριξαν πώς «ὄχι», ἀνακαλοῦν στήν μνήμη τους τά γεγονότα τοῦ 1965 καί τοῦ 1967, καί θεωροῦν ὅτι δέν ἦταν δυνατόν νά σκεπαστεῖ μέ τήν ἑλληνική Σημαία, νά συνοδευτεῖ ἀπό κιλλίβαντες καί νά ἀκουστοῦν κανονιοβολισμοί γιά τόν ἀρχηγό ἐκείνου τοῦ Κράτους, ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ ὁποίου κατελύθη ἡ δημοκρατία στήν Ἑλλάδα. Ὑπό τό φῶς τῶν πληροφοριῶν μάλιστα, ὅτι τό παλάτι τότε εὐνοοῦσε ἕνα πραξικόπημα στρατηγῶν, ἀσχέτως ἄν οἱ συνταγματάρχες αἰφνιδίασαν τόν Σπαντιδάκη καί τήν λοιπή ἡγεσία τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων.

Ὁ ἰσχυρισμός αὐτός, πώς δέν ἔπρεπε νά ἀποδοθεῖ τιμή ἀρχηγοῦ κράτους, συνοδεύεται ἀπό τήν αὐτονόητη σκέψη, πώς ἡ Δημοκρατία θεράπευσε ὅλα τά δεινά τά ὁποῖα ἐπισώρευσαν στήν πατρίδα μας οἱ δικτάτορες. Ὅτι ἡ Δημοκρατία λειτούργησε κατά τρόπο ἄψογο στά χρόνια πού ἀκολούθησαν, ὅταν λύθηκε τό πολιτειακό ζήτημα μέ τό δημοψήφισμα τοῦ 1974. Προφανῶς καί μία ἄψογος Δημοκρατία δέν ἀποδίδει τιμές σέ μιά βασιλευόμενη Δημοκρατία, ἡ ὁποία ἔχει ἀντικειμενική εὐθύνη γιά τήν ἐκτροπή τοῦ πολιτεύματός μας σέ δικτατορικό, πρίν ἀπό δεκαετίες. Ἀντικειμενική εὐθύνη βεβαίως, μαζί μέ τμῆμα τοῦ πολιτικοῦ κόσμου, τό ὁποῖο ἀκουσίως ἔστρωσε στήν πραγματικότητα τό χαλί στούς συνταγματάρχες γιά νά ἐπέμβουν. Δέν εἶναι τῆς στιγμῆς νά μιλήσουμε γιά τίς εὐθῦνες τοῦ Γεωργίου Παπανδρέου, τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου καί τοῦ Κωνσταντίνου Μητσοτάκη γιά ὅλα ὅσα συνέβησαν τότε.

Ἦταν ὅμως τόσο ἄψογος ἡ δημοκρατία μας στίς δεκαετίες πού ἀκολούθησαν, ὥστε σήμερα νά θέτει μέ ἀξιοπιστία τό ζήτημα, γιά τό ἄν πρέπει νά ἀποδοθοῦν τιμές ἀρχηγοῦ κράτους ἤ ὄχι στόν βασιλέα Κωνσταντῖνο; Ἐάν ἡ Δημοκρατία δολοφονήθηκε στίς συνθῆκες ἐλευθερίας ἐπί βασιλευομένης τό 1967, προστατεύεται σήμερα ἀπό τούς θεσμούς καί ἀπό τά πρόσωπα πού ἡγοῦνται αὐτῆς, ὥστε νά μήν βρεθεῖ στήν ἴδια θέση; Ἤ μήπως δολοφονεῖται –ἄν δέν αὐτοχειριάζεται καί πάλι, σέ συνθῆκες ἀσυδοσίας καί ἐλευθερίας; Ἄν ἡ ἐρώτηση ἀφορᾶ στίς περιόδους διακυβέρνησης τῆς χώρας ἀπό τόν Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ, τόν Ἀνδρέα Παπανδρέου, τόν Κωνσταντῖνο Μητσοτάκη, τόν Κώστα Καραμανλῆ, τόν Ἀντώνη Σαμαρᾶ, προφανῶς ἡ δημοκρατία κατά τό μᾶλλον ἤ ἧττον, ἀναλόγως ἡγεσίας, προστατεύτηκε. Ἄλλοτε περισσότερο, ἄλλοτε λιγώτερο. Προστατεύτηκε ὅμως.

Ἀλλά ἄν ἀνοίξουμε τήν συζήτηση γιά τό τί ἔγινε ἐπί Κώστα Σημίτη, ὅταν ἡ δοτή διαπλοκή χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση κάθισε στήν καρέκλα τοῦ Πρωθυπουργοῦ καί ἀνέλαβε τά ἡνία τῆς χώρας, γιά τό τί ἔγινε ἐπί Γιώργου Παπανδρέου ὅταν μέ τό μνημόνιο ἡ Βουλή τῶν Ἑλλήνων, τό κατ’ ἐξοχήν ὄργανο τῆς λαϊκῆς κυριαρχίας, ἐπικύρωνε ἀποφάσεις τῶν δανειστῶν καί παρέδωσε τήν ἐξουσία της σέ ξένα κέντρα, γιά τό τί ἔγινε ἐπί Ἀλέξη Τσίπρα, ὁ ὁποῖος κουρέλιασε τόν θεσμό τοῦ δημοψηφίσματος μετατρέποντας τό «ὄχι» σέ «ναι» σέ μιά νύχτα, καί γιά τό τί γίνεται σήμερα, πού ἡ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας συγκαλεῖ ἀναρμοδίως, ὡς μή ὤφειλε, συσκέψεις γιά τήν δικαιοσύνη καί ὁ εἰσαγγελέας τοῦ Ἀρείου Πάγου ἀπαγορεύει σέ πρόεδρο ἀνεξάρτητης ἀρχῆς νά ἀναζητήσει τήν ἀλήθεια γιά τήν κατάλυση τοῦ πολιτεύματος μέ τίς ὑποκλοπές, τότε ἡ ἀπάντηση εἶναι ἐντελῶς διαφορετική.

Προφανῶς αὐτή ἡ τυπικά ἄψογος, στήν οὐσία ὅμως ἀσύδοτος Δημοκρατία, δέν ἔχει δικαίωμα νά θέτει τέτοιου εἴδους ἐρωτήματα, ἀκόμα κι ἄν αὐτά ἀφοροῦν τήν κηδεία ἑνός ἀνθρώπου ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ ὁποίου κατελύθη ἡ Δημοκρατία.

Δυστυχῶς αὐτό πού ζοῦμε στήν πατρίδα μας τά τελευταῖα χρόνια ἀπέχει πάρα πολύ ἀπό τό νά εἶναι ἡ ἄψογος δημοκρατία πού δέν δέχεται μῦγα στό σπαθί της καί μπορεῖ νά ἠθικολογεῖ ἀπέναντι στόν ἀρχηγό τοῦ πολιτεύματος τό ὁποῖο διαδέχθηκε τό 1974. Ἄν προσέξουμε μάλιστα λίγο καλύτερα τί συμβαίνει, θά διαπιστώσουμε τό ἑξῆς: ἡ προεδρευόμενη δημοκρατία σήμερα διαπράττει τά ἴδια λάθη πού ἔκανε ἡ βασιλευόμενη δημοκρατία στήν δεκαετία τοῦ ’60 καί ὁδήγησε τήν χώρα μας στήν ἐκτροπή καί τήν δικτατορία. Λάθη πού ὁδήγησαν τόν Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ νά αὐτοεξοριστεῖ στό Παρίσι τό 1963, προκειμένου νά μή χρεωθεῖ τίς εὐθῦνες γιά τήν ἐκτροπή πού μετά βεβαιότητος ἔβλεπε νά ἔρχεται. Πρίν λοιπόν θέσουμε τό ἐρώτημα ἄν πρέπει νά ἀποδοθοῦν τιμές ἀρχηγοῦ κράτους στόν Κωνσταντῖνο, ἄς κάνουμε μιά σύγκριση τί συνέβη τότε μέ τήν εὐθύνη τοῦ παλατιοῦ καί τοῦ πολιτικοῦ κόσμου, καί τί συμβαίνει σήμερα μέ τήν ἀρχηγό πού ἑδρεύει-διαμένει στό παλάτι, μέ τήν Κυβέρνηση, μέ τήν ἀξιωματική Ἀντιπολίτευση, μέ τίς Ἔνοπλες Δυνάμεις, μέ τήν Δικαιοσύνη καί μέ τά Μέσα Ἐνημέρωσης. Ὅλοι τους, ὅπως τό 1965, ἔχουν καταστεῖ μέρος τοῦ προβλήματος.

Ἡ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας εἶναι τόσο κατώτερη τῶν περιστάσεων, ὥστε οἱ πολῖτες νά διερωτῶνται «ἄν εἶναι αὐτή ἡ προεδρευόμενη Δημοκρατία τότε, νοσταλγοῦμε τήν βασιλευόμενη!». Ἡ Κυβέρνηση ἔχει ἐγκλωβίσει τόν ἑαυτό της καί τήν χώρα ἀπό τόν περασμένο Αὔγουστο σέ ἕνα σκάνδαλο παρακολουθήσεων 14 μελῶν τοῦ ὑπουργικοῦ συμβουλίου, πολιτικῶν ἀρχηγῶν, τοῦ ἀρχηγοῦ τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων, ἑκατοντάδων ἄλλων πολιτῶν ἀπό τό ὁποῖο προσπαθεῖ μέ κάθε τρόπο νά ξεφύγει. Μέ διαρκῆ «ὄχι». Ὄχι στήν κατάθεση μαρτύρων στήν ἐξεταστική ἐπιτροπή, ὄχι στήν ἄρση τοῦ ἀπορρήτου, ὄχι στήν ἀποκάλυψη τῆς ἀλήθειας μέ τήν ἀπειλή 10ετοῦς φυλάκισης, ὄχι στήν ἐκ τῶν ὑστέρων ἐνημέρωση τῶν θυμάτων παρακολούθησης, ὄχι στήν διάθεση στοιχείων στούς εὐρωπαϊκούς θεσμούς, ὄχι …ὄχι …ὄχι …ὄχι.

Καί σέ αὐτά τά «ὄχι» ἐνεπλάκη ἀπό προχθές καί ὁ εἰσαγγελέας τοῦ Ἀρείου Πάγου. Ὁ ὁποῖος εἶπε «ὄχι» σέ μιά ἀνεξάρτητη ἀρχή πού διερευνᾶ τήν ὑπόθεση. Ἡ ἀντιπολίτευση ἀπό τήν πλευρά της βρῆκε τόν μῆνα πού θά θρέψει τούς ἐννιά καί θά σκεπάσει τήν ἀνικανότητά της νά ἀρθρώσει πειστική ἐναλλακτική λύση γιά τήν ἐξουσία, καί ἐπενδύει διαρκῶς στήν ὑπόθεση τῆς παραβίασης τοῦ ἀπορρήτου τῶν ἐπικοινωνιῶν. Ὁ δέ ἀρχηγός της ἐπιχείρησε προχθές νά παραστήσει τόν ἥρωα καλῶντας τόν εἰσαγγελέα τοῦ Ἀρείου Πάγου μέ τήν φράση «ἐλᾶτε νά μέ συλλάβετε.» Ὅπως ἔκανε ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου, ὅταν στρατιωτικοί τῆς δικτατορίας εἰσέβαλαν στό σπίτι στό Ψυχικό καί ἔβαλαν τό περίστροφο στόν κρόταφο τοῦ Γιώργου Παπανδρέου. «Ἐλᾶτε νά μέ συλλάβετε» εἶχε πεῖ ὁ κρυπτόμενος στό πλυσταριό Ἀνδρέας, καί ὁ ἀρχηγός τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης φαντασιώνεται ὅτι μπορεῖ νά τόν ὑποδυθεῖ!!!

Ἄν τά πράγματα δέν ἦταν τόσο σοβαρά, θά ἦταν ἐντελῶς κωμικά. Ἀλλά εἶναι σοβαρά. Πολύ σοβαρά. Ἡ καλύτερη τιμή πού μπορεῖ λοιπόν ἡ τρέχουσα ἡγεσία τῆς χώρας νά ἀποδίδει στήν Δημοκρατία ὥστε νά εἶναι πειστική ὅταν ἀρνεῖται τίς τιμές στήν βασιλεία, εἶναι νά προστατεύει μέ τήν δράση της τό πολίτευμα καί τούς θεσμούς. Μόνο τότε ἔχει τό ἠθικό ἔρεισμα νά κουνάει τό δάχτυλο ἀκόμα καί στά παιδιά καί τά ἐγγόνια τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου καί νά τούς λέει ὅτι «ἐσᾶς δέ σᾶς πρέπουν τιμές.» Ἄν δέν ἐπαναλαμβάνει τά ἴδια λάθη. Μά κάνει τόσα λάθη καθημερινά, ὥστε μέ τήν ἀπόσταση τοῦ χρόνου πού μᾶς χωρίζει ἀπό τά δραματικά γεγονότα τῆς δεκαετίας τοῦ ’60, σέ λίγο, οἱ νεώτερες γενιές πού δέν ἔζησαν ὅσα συνέβησαν στόν τόπο τότε, θά χρεώνουν στήν δημοκρατία, ἐπί δέκα, ὅσα ἔκανε ἡ βασιλεία καί ὁ πολιτικός κόσμος μαζί τήν περίοδο ἐκείνη. Καί αὐτόν τόν κίνδυνο ἀπό ὅ,τι φαίνεται ἡ δημοκρατία δέν τόν καταλαβαίνει. Ἀντιθέτως πορεύεται καθημερινά ἀνέμελη. Μέ τήν ψευδαίσθηση τῆς ἰσχύος πού δίνει σέ κάποιον ἡ ἐντύπωση, ὅτι ἡγεῖται συστήματος ἐξουσίας πού περιλαμβάνει τήν ἀρχηγό τοῦ Κράτους, τόν ἑαυτό του καί τήν Κυβέρνησή του, τήν Δικαιοσύνη, τίς μυστικές ὑπηρεσίες καί τά Μέσα Ἐνημέρωσης. Ἐνῶ ἀνοίγει σταδιακά καί ὕπουλα κάτω ἀπό τά πόδια του ἕνα ρῆγμα μεγαλύτερο καί ἀπό αὐτό πού ἐντόπισαν ἔκπληκτοι οἱ σεισμολόγοι στά Ψαχνά τῆς Εὔβοιας. Τό ἐρώτημα λοιπόν σέ ποιόν ἀνήκουν οἱ τιμές, δέν ἀπαντᾶται μόνο μέ ὅρους παρελθόντος. Τό σέ ποιόν ἀνήκουν οἱ τιμές ἀπαντᾶται καί μέ ὅρους παρόντος. Δυστυχῶς, ἡ ἀπάντηση εἶναι δυσάρεστος: αὐτή ἡ ἀσύδοτος δημοκρατία δέν ἔχει δικαίωμα νά ἀποφασίζει σέ ποιόν ἀνήκουν οἱ τιμές.