«Φρένο» ἀπό Παυλόπουλο στό δημοψήφισμα ΣΥΡΙΖΑ

Γιά τό Σύνταγμα – Κίνδυνος ὁλοκληρωτισμοῦ – Ἀντίθετος μέ τήν Προεδρική Δημοκρατία

ΩΣ ΚΕΡΑΥΝΟΣ ἐν αἰθρία «ἔπεσε» χθές στήν Ἀθήνα τήν ὥρα πού συνεδρίαζε στήν Βουλή τό Ὑπουργικό Συμβούλιο ὑπό τόν Πρωθυπουργό Ἀλέξη Τσίπρα ἡ ὁμιλία τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας στήν Λευκωσία. Ἡ δριμύτης μέ τήν ὁποία ἐπετέθη ὁ κ. Παυλόπουλος στόν θεσμό τῶν δημοψηφισμάτων μέ φράσεις ὅπως «περιβολή προειλημμένης ἀποφάσεως ὑπό δημαγωγικούς ὅρους», «δημοψήφισμα ὑπονομευτικό γιά τούς δημοκρατικούς θεσμούς», «τροφοδοτεῖ ρεύματα ὑφέρποντος λαϊκισμοῦ», «ἱστορικῶς παρωχημένοι θεσμοί ἄμεσης δημοκρατίας», «ἐκεῖνος πού στό δημοψήφισμα δικαιώνεται ἐκλογικῶς ἐπικρατεῖ ὁλοκληρωτικῶς», δείχνει δύο πράγματα ἐν ὄψει τῆς ἐπικειμένης συνταγματικῆς ἀναθεωρήσεως.

Εἴτε ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας γνωρίζει πώς ἡ Κυβέρνησις θά ἐπιχειρήσει νά θέσει σέ συμβουλευτικό δημοψήφισμα τήν πρόταση ἀναθεωρήσεως, πρίν ἀπό τίς ἐκλογές τοῦ Μαΐου, προκειμένου νά συσπειρώσει τό σύνολο τῆς Κεντροαριστερᾶς πίσω της καί νά διχάσει τόν ἑλληνικό λαό, εἴτε γνωρίζει ἁπλῶς ὅτι ἡ πρότασις ἀναθεωρήσεως τοῦ ΣΥΡΙΖΑ κατατείνει πρός ἕνα λαϊκό συμμετοχικό Σύνταγμα μέ ἐκλογή Προέδρου τῆς Δημοκρατίας ἀπό τόν λαό καί μέ κατάργηση τῆς ἐμμέσου ἀντιπροσωπευτικῆς δημοκρατίας ἀπό τά διαρκῆ δημοψηφίσματα, καί σπεύδει νά λάβει τίς ἀποστάσεις του. Ὅπως ἄλλωστε προκύπτει ἀπό τίς διατυπώσεις του, ὁ κ. Παυλόπουλος ἐκτιμᾶ πώς ἐλλοχεύει ὁ κίνδυνος τοῦ ὁλοκληρωτισμοῦ καί ἡ ὑποβάθμισις τοῦ κοινοβουλίου. Ὑπενθυμίζοντας μάλιστα ὅτι τό ἄρθρο γιά τήν Προεδρευομένη Δημοκρατία δέν εἶναι ἀναθεωρητέο, ὁ Πρόεδρος κτυπᾶ καμπανάκι ὅτι μπαίνει βόμβα στά θεμέλια τοῦ πολιτεύματος σέ περίπτωση πού ὁ Πρόεδρος ἐκλέγεται ἀπό τόν λαό καί ὅλα τά κρίσιμα θέματα παραπέμπονται μέσω τῶν δημοψηφισμάτων καί πάλι στόν λαό.

Ἀναλυτικῶς, τά ἐπίμαχα σημεῖα τῆς ὁμιλίας Παυλόπουλου μέ ἄλλα ἐκ τῶν ὁποίων ἡ «Ἑστία» συμφωνεῖ καί μέ ἄλλα διαφωνεῖ (ἴδε ἀρθρογραφία), ἔχουν ὡς ἑξῆς:

«… Ἡ γενικευμένη ἀναφορά στούς θεσμούς τῆς ἄμεσης δημοκρατίας ἐμφανίζεται χωρίς πειστικά ἐπιχειρήματα ἀπόδειξης τοῦ ἐναντίου καί παρωχημένη ἱστορικῶς καί περιφανῶς μειονεκτική σέ σύγκριση μέ τά ἐμφανῆ πλεονεκτήματα τῆς ἔμμεσης δημοκρατικῆς διακυβέρνησης. […] Ἡ λήψη ἀποφάσεων ὑπό ὅρους Ἄμεσης Δημοκρατίας –π.χ. Δημοψηφίσματος εἰδικῶς ὡς πρός τά ἰδιαιτέρως κρίσιμα τεχνικά καί ἐξειδεικευμένα ζητήματα ἐγκυμονεῖ συγκεκριμένους κινδύνους γιά τούς κρατικούς θεσμούς καί τό κοινωνικό σύνολο καί τροφοδοτεῖ ρεύματα ὑφέρποντος λαϊκισμοῦ. […] Ἐνδεικτικό εἶναι τό παράδειγμα δημοψηφισμάτων τά ὁποῖα χρησιμοποιοῦνται ἀπό ἐκείνους πού τά προκηρύσσουν ὄχι τόσο γιά τήν ἔκφραση τῆς λαϊκῆς ἐτυμηγορίας ἐπί ἑνός μείζονος σημασίας θέματος ἀλλά γιά τήν περιβολή μέ δημαγωγικούς ὅρους μιᾶς προειλημμένης ἀπόφασης μέ τόν θεσμικό καί πολιτικό μανδύα τῆς “δῆθεν” εὐρείας δημοκρατικῆς νομιμοποίησης καί ἐπέκεινα ἀποδοχῆς. Καί εἶναι αὐτή ἡ τακτική πού μετατρέπει τό δημοκρατικῶς ἄψογο referendum σέ ὑπονομευτικό ὁρισμένες φορές γιά τούς δημοκρατικούς θεσμούς plebiscitum».

Ἀναφορικῶς πρός τόν θεσμό τῆς Προεδρικῆς Δημοκρατίας ὁ κ. Παυλόπουλος ἐπικαλέσθηκε τό γεγονός ὅτι «ἡ μεγάλη πλειοψηφία σέ πολιτικό καί ἐπιστημονικό ἐπίπεδο θεωρεῖ πώς θά ἦταν προτιμότερο –καί δικαίως– νά μήν υἱοθετηθεῖ ἡ ἰδέα τῆς ἀπευθείας ἀπό τόν λαό ἐκλογῆς τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας καί μάλιστα μέ ἐνισχυμένες ἁρμοδιότητες, ἀφοῦ κάτι τέτοιο θά ὁδηγοῦσε ἐνδεχομένως σέ μιά συνταγματικῶς προβληματική στροφή τοῦ Πολιτεύματος πρός τήν κατεύθυνση τῆς Προεδρικῆς Δημοκρατίας. Ἐπιπλέον δέ θά κατέληγε οἱονεί νομοτελειακῶς σέ ἕνα εἶδος θεσμικῆς πολιτικῆς δυαρχίας στήν κορυφή τῆς ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας ἡ ὁποία ἔρχεται σέ ἀντίθεση μέ τήν παράδοση καί τήν λειτουργία τοῦ Ἑλληνικοῦ Πολιτεύματος. Πέραν δέ τούτου, ἡ πολιτική καί συνταγματική ἱστορία τῆς Ἑλλάδος μπορεῖ νά ἀναδείξει ἄκρως δυσάρεστες –ἀκόμη καί ἐθνικές– ἐμπειρίες στό παρελθόν λόγω συγκρούσεων στήν κορυφή τῆς ἐκτελεστικῆς ἐξουσίας».

Συμφώνως πρός τόν Πρόεδρο «κράτη τά ὁποῖα ἀπό τήν γέννησή τους ὀργανώθηκαν καί λειτούργησαν πολιτειακῶς ὑπό καθεστώς δημοκρατικῆς κοινοβουλευτικῆς παράδοσης, θά ἦταν δύσκολο ἕως ἀδύνατο νά κυβερνηθοῦν ἀποτελεσματικῶς υἱοθετώντας στήν πορεία θεσμούς ἀμιγῶς προεδρικῆς δημοκρατίας».