Ἀνετράπη ὁ συσχετισμός τῆς μεταπολιτεύσεως: Μειοψηφία ἡ Ἀριστερά, πρώτη φορά ἀπό τό 1981

Πλειοψηφία οἱ δυνάμεις τῆς Κεντροδεξιᾶς στόν τόπο μετά ἀπό σχεδόν σαράντα χρόνια! Κατέρρευσε ἡ ἐγκαθιδρυμένη κυριαρχία τῶν «δημοκρατικῶν δυνάμεων» ἕως τό 2019

Η ΕΛΛΑΣ ἀποτελοῦσε γιά πολλές δεκαετίες τήν ἐξαίρεση στό εὐρωπαϊκό πολιτικό σύστημα: Ἐνῷ σχεδόν παντοῦ, ἰδιαίτερα μετά τήν πτώση τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ, ἡ Ἀριστερά ἔχει ἐξαϋλωθεῖ καί ἀποτελεῖ τόν παρία (καί στήν Μεγάλη Βρεταννία καί στήν Γαλλία καί στήν Γερμανία καί στήν Ἰταλία καί στήν Ἱσπανία, καί βεβαίως, στίς τέως ἀνατολικές χῶρες), στήν πατρίδα μας συνέβαινε τό ἀκριβῶς ἀντίθετο: Ἡ Ἀριστερά κυριαρχοῦσε. Ἔφθασε μέχρι τά δώματα τῆς ἐξουσίας στίς ἐκλογές τοῦ 2015, ὅταν ὁ Ἀλέξης Τσίπρας ἐξελέγη μέ τήν ψῆφο τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ὁ πρῶτος Πρωθυπουργός τῆς Ἀριστερᾶς σέ χώρα τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως. Ἀλλά ἀκόμη καί παλαιότερα, ὅταν τά κόμματα τῆς Ἀριστερᾶς ἀνῆκαν στίς δυνάμεις τῆς ἐλάσσονος Ἀντιπολιτεύσεως καί σημείωναν χαμηλές ἐπιδόσεις στίς ἐκλογικές ἀναμετρήσεις, ἡ ἀριστερή σκέψη ἦταν κυρίαρχη στήν πατρίδα μας. Ἡ διανόηση, ἡ δημοσιογραφία, ἡ ἀκαδημαϊκή κοινότης, οἱ ἄνθρωποι τῶν γραμμάτων καί τοῦ πολιτισμοῦ ἀνῆκαν στήν Ἀριστερά στήν πλειονότητά τους καί κυριαρχοῦσαν στόν δημόσιο λόγο.

• Τοῦ Μανώλη Κοττάκη

Ἀπό τίς ἐκλογές τοῦ 1981 καί μετά ἡ Ἀριστερά μαζί μέ τό ΠΑΣΟΚ σφράγισε τήν πλειοψηφία της τόσο σέ πολιτικό ὅσο καί σέ κοινωνικό ἐπίπεδο. Μέ τήν ἄνοδο τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου στήν ἐξουσία, ὁ ὁποῖος ἕνωσε μέ τά νομοσχέδια ἀναγνωρίσεως τῆς Ἐθνικῆς Ἀντιστάσεως τήν γενιά τοῦ Ἐμφυλίου, τήν γενιά τοῦ Κέντρου καί τοῦ 1-1-4 καί τήν γενιά τῶν ἀμφιθεάτρων τῆς μεταπολιτεύσεως, ἡ Κεντροαριστερά ἐγκαθιδρύθηκε ὡς πολιτική καί κοινωνική πλειοψηφία τῆς χώρας. Τό συλλογικό ἀπωθημένο τῆς ἐμφύλιας σύρραξης καί τῆς ἀπουσίας τῆς ΕΔΑ ἀπό τίς ἐκλογές τοῦ 1946 ἔκτοτε ἱκανοποιεῖται. Ἰσοφαρίστηκε μόνο τό 2004, μετά τήν ἐκλογή τοῦ Κώστα Καραμανλῆ στήν πρωθυπουργία μέ 3,4 ἑκατομμύρια ψήφους καί συμμετοχή ρεκόρ 76%, ἀλλά αὐτή ἡ κυριαρχία τῆς Κεντροδεξιᾶς (πού ἄρεσε καί σέ τμῆμα τῆς Ἀριστερᾶς λόγῳ τῆς ἐξωτερικῆς της πολιτικῆς) ἀπεδείχθη παρένθεση. Γρήγορα ὁ συσχετισμός ἐπανῆλθε στήν προτέρα κατάσταση.

Ἡ συντριπτική νίκη τῆς ΝΔ στίς ἐκλογές τῆς 21ης Μαΐου τοῦ 2023 δέν δίδει μόνο, ὡς φαίνεται, ὁριστική λύση στό πρόβλημα πολιτικῆς σταθερότητας τῆς χώρας, ἀλλά μᾶς δίνει καί ἕναν νέο κανόνα: ἀνατρέπεται γιά πρώτη φορά ὁ ἐμπεδωμένος ἀπό τό 1981 συσχετισμός τῆς μεταπολιτεύσεως. Τό ἄθροισμα τοῦ ΠΑΣΟΚ τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου καί τοῦ ΣΥΡΙΖΑ τοῦ Ἀλέξη Τσίπρα μέ συγγενεῖς χώρους ὅπως τό ΚΚΕ, τό ΚΚΕ ἐσωτερικοῦ, ἡ ΕΑΡ, τό ΔΗΚΚΙ, οἱ Οἰκολόγοι, ἡ Λαϊκή Ἑνότητα, ἡ Δημοκρατική Ἀριστερά, ἡ Πλεύση Ἐλευθερίας, τό κόμμα Βαρουφάκη κ.ἄ., ὑπερτεροῦσε πάντοτε τοῦ ἑκάστοτε ἀθροίσματος τῆς ΝΔ μέ τήν Ἐθνική Παράταξη, τήν ΔΗΑΝΑ, τήν Πολιτική Ἄνοιξη, τό ΛΑΟΣ, τήν ΕΠΕΝ, τήν Χρυσή Αὐγή κ.ἄ.

Μέ ἐξαίρεση τίς πρῶτες ἐκλογές, ὅταν ἀκόμη ἡ Τρίτη Ἑλληνική Δημοκρατία ἔκανε τά πρῶτα της βήματα καί ἡ Κεντροδεξιά ὑπερίσχυε τῆς Κεντροαριστερᾶς (54,5% ἔναντι 45% τό 1974 καί 50,4% ἔναντι 49,3% τό 1977) ἀπό τίς ἐκλογές τοῦ 1981 ἕως τίς ἐκλογές τοῦ 2019, γιά σχεδόν σαράντα χρόνια ἡ Ἀριστερά ἦταν σταθερά κοινωνική καί πολιτική πλειοψηφία στόν τόπο. Στίς ἐκλογές τοῦ 1981 τό σύνολο τῶν περίφημων δημοκρατικῶν δυνάμεων συγκέντρωσε τό 60,3% καί ἡ Κεντροδεξιά τό 38,2%. Στίς ἐκλογές τοῦ 1985 τό 57,5% ἔναντι 40,8%. Στίς ἐκλογές τοῦ 1990 51,9% ἔναντι 47,47% τῆς Κεντροδεξιᾶς. Στίς ἐκλογές τοῦ 1993 54,24% ἔναντι 44,7%. Στίς ἐκλογές τοῦ 1996 56,26% ἔναντι 42,24%. Στίς ἐκλογές τοῦ 2000 56,1% ἔναντι 42,7%. Στίς ἐκλογές τοῦ 2004 50,8% ἔναντι 47,6%. Στίς ἐκλογές τοῦ 2007 53,1% ἔναντι 45,7% (σέ ἐκεῖνες τίς ἐκλογές τοῦ 2004 ἡ ΝΔ τοῦ Κώστα Καραμανλῆ ἔκανε ρεκόρ μέ 3,4 ἑκατομμύρια ψήφους.) Στίς ἐκλογές τοῦ 2009 μέ 58,6% ἔναντι 39,1%. Στίς δεύτερες ἐκλογές τοῦ 2012 μέ 49,87% ἔναντι 47,5%. Στίς δεύτερες ἐκλογές τοῦ 2015 μέ 53,8% ἔναντι 43%. Στίς ἐκλογές τοῦ 2019 μέ 49,8% ἔναντι 46,5%.

Τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐκλογῶν τοῦ 2023 ἀνατρέπει αὐτόν τόν συσχετισμό γιά πρώτη φορά ἀπό τό 1981. Οἱ δυνάμεις τῆς Κεντροδεξιᾶς καί τῆς συντηρήσεως (Ἑλληνική Λύση, Νίκη) συγκεντρώνουν ἀθροιστικῶς τό 49,5% ἔναντι 46% τῶν «δημοκρατικῶν δυνάμεων» (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Μέρα25, Πλεύση, ΑΝΤΑΡΣΥΑ κ.ἄ.). Ἡ φιλελεύθερη παράταξη προηγήθηκε ἀκόμη καί στήν Κρήτη ὅπου τό ΠΑΣΟΚ εἶχε ἔρθει πρῶτο κόμμα ἀκόμη καί στίς πρῶτες ἐκλογές τῆς μεταπολιτεύσεως. Πρόκειται γιά κατόρθωμα τοῦ κυρίου Μητσοτάκη, τό ὁποῖο κατ’ ἄλλους ὀφείλεται στήν μεταμόρφωση-μετάλλαξη τῆς ΝΔ σέ κατά βάση κεντροαριστερό κόμμα μέ κάποιες δεξιές ἀποχρώσεις, κατ’ ἄλλους στό ὅτι ἡ Ἀριστερά διανύει τόν ἑνδέκατο χρόνο της, ὡς συστημική δύναμη μέ ὅ,τι μπορεῖ νά σημαίνει αὐτό γιά τήν ἐμβέλειά της. Εἰς ὅ,τι καί νά ὀφείλεται, συνέβη πάντως, καί ἀξίζει νά καταγραφεῖ. Ὁ ἐκδυτικισμός τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας ἀρχίζει νά ἀποδίδει καθώς ἀφήνει ἐν μέρει πίσω –γιά πόσο θά δοῦμε– τήν μαχόμενη ἀνατολική σκέψη.