Ὁ Καραμανλῆς, ὁ Ἀνδρόνικος καί τό VMRO

ΥΠΑΡΧΟΥΝ τρία δεδομένα, τά ὁποῖα εἶναι ἀδύνατο νά ἀγνοήσουμε ὅταν ἀναλύουμε τό μακεδονικό – σκοπιανό ζήτημα.

Τό πρῶτο εἶναι ὅτι ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς ἔλυσε γιά πάντα τό Mακεδονικό, ὅταν ἔλαβε τήν ἀπόφαση γιά τίς ἀνασκαφές στήν Βεργίνα. Ὅταν ἔδωσε στόν Ἀνδρόνικο τήν ἐντολή «σκάψε». Ὅπως μοῦ ἔλεγε προχθές ἕνας διαπρεπής Ἀκαδημαϊκός, αὐτές οἱ ἀποφάσεις ἔχουν ρίσκο. Διότι τό νά σκάψεις εἶναι μία ἀπόφαση. Δέν ἔχεις ὑπογεγραμμένο συμβόλαιο μέ κανέναν τί θά προκύψει ἀπό τήν ἀνασκαφή. Ὁ Ἀνδρόνικος ἔσκαψε. Καί ἔφερε στό φῶς ἀρχαιότητες πού πιστοποιοῦν ὅτι ὁ μακεδονικός πολιτισμός εἶναι ἀμιγῶς ἑλληνικός πολιτισμός. Μόνο στήν Μακεδονία, στήν Βεργίνα, στό Δίον, στήν Ἀμφίπολη, στίς Αἰγές, ἡ ἀνασκαφή ἔχει φέρει στό φῶς ἀρχαιότητες πού ταυτίζουν τήν Μακεδονία μέ τήν Ἑλλάδα. Δέν βρέθηκε τίποτα οὐσιῶδες στά Σκόπια. Οὔτε στήν Βουλγαρία.

Τό δυστύχημα γιά τήν ἑλληνική ἐξωτερική πολιτική εἶναι ὅτι μέ ἐξαίρεση τήν συνέπεια πού ἐπέδειξαν ὁ Νικόλαος Μάρτης καί ὁ Νῖκος Μέρτζος στήν δεκαετία τοῦ ’80 (ἀργότερα καί οἱ Κωφός – Βακαλόπουλος), οὐδείς παράγων τοῦ δημοσίου βίου ἀσχολήθηκε, οὕτως ὥστε νά ταυτίσει διεθνῶς τήν Μακεδονία μέ τήν Ἑλλάδα. Γιά τήν Ἀριστερά αὐτά ἦταν ἄλλα θέματα πού ταυτίζονται μέ ἄλλες ἐποχές ἀκόμα καί τῆς ἐσωκομματικῆς ἱστορίας της. Μαῦρες σελίδες τῆς ἱστορίας αὐτῆς, συγκεκριμένα.

Τό μεγάλο αὐτό πλεονέκτημα πού χάρισε στόν τόπο ὁ Καραμανλῆς καί δέν τοῦ πιστώθηκε μαζί μέ τήν Δημοκρατία καί τήν Εὐρώπη, χάθηκε λοιπόν ὑπό γνωστές περιστάσεις. Τό δεύτερο πού δέν πρέπει νά ἀγνοεῖ κανείς εἶναι μιά φράση πού εἶπε κάποτε ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς, ὅταν ἦταν στήν κορύφωσή του τό Μακεδονικό. Μέ τήν ἐμπειρία δεκαετιῶν πού τόν διέκρινε ἀρνεῖτο τήν παραχώρηση τοῦ ὀνόματος Μακεδονία στούς γείτονες μέ τήν φράση «ἡ Μακεδονία εἶναι μία καί ἑλληνική», διότι γνώριζε καλά ἐκ πείρας (ὁ ἴδιος γεννήθηκε σέ τουρκικό ἔδαφος) τούς συνδυασμούς τῶν δυνάμεων πού θά μποροῦσαν νά προκύψουν στό μέλλον καί νά χρησιμοποιήσουν ἕνα λεγόμενο μακεδονικό κράτος γιά νά πιέσουν τήν Ἑλλάδα στά βόρεια σύνορά της. Ἤ μέ ὅπλο αὐτό νά τήν ἐξαναγκάσουν σέ παραχωρήσεις στό Αἰγαῖο, ἀνατολικά. Μέχρι τό 1943, ὅταν ὁ Τίτο συνέστησε τό ὁμόσπονδο κρατίδιο «Μακεδονία» στό πλαίσιο τῆς Ἑνωμένης Γιουγκοσλαβίας, καμμιά συζήτηση δέν γινόταν γιά Μακεδόνες, γιά μακεδονική γλῶσσα, γιά μακεδονικό λαό, γιά μακεδονικό κράτος. Ἡ ἀπώλεια τῆς Ἑλλάδας ἀπό τήν ρωσσική ἐπιρροή γέννησε τήν ἀνάγκη στούς Σοβιετικούς νά δημιουργήσουν τό ὁμοίωμα ἑνός κράτους στά Βαλκάνια, τό ὁποῖο δυνητικά θά μποροῦσε νά ἔχει ἔξοδο στό Αἰγαῖο. Μέ τήν βοήθεια τῶν Γιουγκοσλάβων καί τῶν Βουλγάρων λοιπόν γέννησαν τόν μακεδονικό ἀλυτρωτισμό τόν ὁποῖο, περίεργο, κληρονόμησε καί ἐγκολπώθηκε ἡ Ἀτλαντική Συμμαχία μετά τήν πτώση τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ. Καί τοῦτο, διότι μέ ὅπλο τίς μειονότητες στήν Βαλκανική πιέζει παραδοσιακούς συμμάχους σέ παραχωρήσεις σέ ἄλλα θέματα. Μέ συνέπεια, ἀπό ἕνα σημεῖο καί μετά, ἡ πίεση μετά τήν διάλυση τῆς Γιουγκοσλαβίας νά μεταβιβαστεῖ ὁλόκληρη στήν δεδομένη καί προβλέψιμη Ἑλλάδα ἀντί τῶν Σκοπίων… Μέ εὐθύνη κυρίως τῆς Γερμανίας, καί μετά τῶν ΗΠΑ.

Τό τρίτο πού πρέπει νά ἔχουμε ὑπ’ ὄψιν εἶναι ὅτι ἡ ἀρχιτεκτονική τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν εἰς ὅ,τι μᾶς ἀφορᾶ –καί γιά τοῦτο εἶναι ἀπορριπτέα, δέν ἀνέτρεψε τό θεώρημα τοῦ μακεδονισμοῦ ἀλλά ἀντιθέτως τό ἐμβάθυνε. Ἦταν ἄλλο μιά σύνθετη ὀνομασία μέ γεωγραφικό προσδιορισμό χωρίς τήν ἀναγνώριση μακεδονικῆς ἐθνότητας καί μακεδονικῆς γλώσσας (θά ἦταν ἄδειο κέλυφος) κι ἄλλο μέ ἀναγνώριση μακεδονικοῦ ἔθνους καί μακεδονικῆς γλώσσας. Οἱ Σκοπιανοί κέρδισαν δυόμιση στά τρία καί παρίσταναν μετά τούς παρεξηγημένους καί τούς δυσαρεστημένους. Μέ συνέπεια νά δικαιώνονται αὐτοί πού ὑποστήριζαν ὅτι ἡ Ἑλλάδα δέν θά ἔπρεπε ποτέ νά ἀναγνωρίσει κράτος μέ τό ὄνομα Μακεδονία. Διότι τήν ἀναγνώριση τῆς Ἑλλάδας εἶχαν ἀνάγκη οἱ γείτονες κυρίως.

Αὐτή τούς ἔκαιγε καί ἄς τούς ἀποκαλοῦσε ὁ μισός πλανήτης Μακεδονία. Δέν πίεσε ὁ διεθνής παράγων τήν Βουλγαρία νά ὑπογραφεῖ ἀνάλογη συνθήκη μαζί τους. Ὡστόσο, ἐπειδή πολλοί ἀποροῦν, γιά τό πῶς ἀναβίωσε ὁ σκοπιανός ἐθνικισμός καί τό VMRO, καί τόν ἀποδίδουν στήν διαφθορά τῆς κυβέρνησης Ζάεφ, καλόν εἶναι νά δοῦμε καί μία ἄλλη ὀπτική. Γιά νά δεχθοῦν τήν σύνθετη ὀνομασία οἱ Σκοπιανοί συνέδεσαν τήν ἀποδοχή τοῦ γεωγραφικοῦ προσδιορισμοῦ καί τήν ἀλλαγή τοῦ Συντάγματός τους μέ τήν εὐρωπαϊκή πορεία τῆς πάμπτωχης (ὅπως εἶχα τήν εὐκαιρία νά διαπιστώσω σέ ἕνα ταξίδι μου τό 2018) χώρας τους. Ὁ Ζάεφ ὑποσχέθηκε ἔξοδο ἀπό τήν φτώχεια καί Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, γιά νά κάμψει τόν μακεδονικό σωβινισμό, ὁ ὁποῖος οἰκοδομήθηκε γιά περισσότερα ἀπό 75 χρόνια. Αὐτό ἦταν τό τυράκι. Ὡστόσο μετά τήν ἀπομάκρυνση τοῦ ταμείου, οὐδέν λάθος ἀναγνωρίζεται. Ἡ Εὐρώπη, στήν πραγματικότητα προβληματισμένη γιά τίς δυσλειτουργίες πού τῆς ἔφερε ὁ λαβύρινθος τῆς διευρύνσεως, πάγωσε τίς ἐνταξιακές διαπραγματεύσεις τῶν Βαλκανίων, μέ συνέπεια σταδιακά μετά ἀπό ἕξι ὁλόκληρα χρόνια νά ξεθωριάσει τό ὄνειρο τῆς Εὐρώπης, νά χάσουν τήν ὑπομονή τους οἱ πολῖτες καί νά ἐπιστρέψουν στόν βαλκανικό ἐθνικισμό καί ἀπομονωτισμό. Ἡ παραβίαση τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν εἶναι κατ’ ἐξοχήν δημιούργημα τοῦ διευθυντηρίου τῶν Βρυξελλῶν. Καί ὄχι ἁπλά τῆς ἐσωτερικῆς πολιτικῆς καταστάσεως στά Σκόπια, ὅπως πολλοί κορδακίζονται νά λένε.

Ἐκτίμηση τοῦ γράφοντος εἶναι ὅτι ἡ Ἑλλάς ἡ ὁποία πλήρωσε τελικά ἀκριβά τά συμπεφωνημένα, διατρέχει τόν κίνδυνο καί νά ἔχει ὑπογράψει τήν σύνθετη ὀνομασία μέ τό ὄνομα Μακεδονία, πού ἦταν παραχώρηση τῆς ἑλληνικῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς, καί ἡ συμφωνία νά εἶναι εὐάλωτη στήν ντέ φάκτο κατάργησή της ἀπό τήν πρώτη κυβέρνηση. Χωρίς οὐσιώδεις συνέπειες. Εὐάλωτη, διότι αὐτό πού ἐνδιαφέρει κυρίως τήν Δύση εἶναι ἡ ἔνταξη τῶν Σκοπίων στό ΝΑΤΟ, ὄχι ἡ εὐρωπαϊκή προοπτική τους. Τήν ἐνδιαφέρει ἡ ἀποφυγή τῆς σύνδεσής τους μέ τόν ρωσσικό παράγοντα. Αὐτό ἀπεφεύχθη μέ τίς γνωστές βαλίτσες τήν ὥρα τῆς ψηφοφορίας. Γνώμη μου εἶναι ὅτι ἡ ἐθνικιστική κυβέρνηση τοῦ VMRO παίρνει ὑπολογισμένο ρίσκο. Καί αὐτό θά εἶναι τό πρόβλημά μας. Κι ὅλος ὁ κόσμος νά τούς εἶχε ἀναγνωρίσει ὡς Μακεδονία, ἐμεῖς δέν ἔπρεπε. Φαίνεται τώρα γιατί.