Τό θέμα ἐπιστρέφει διαρκῶς στήν ἐπικαιρότητα τά τελευταῖα εἴκοσι χρόνια μέ ποικίλες ἀφορμές.
Πῶς συμπεριφερόμαστε στά ἐθνικά σύμβολα; Πῶς συμπεριφερόμαστε στά θεολογικά σύμβολα; Στήν σημαία, στόν σταυρό, στίς εἰκόνες;
Σέ ποιές περιστάσεις τά χρησιμοποιοῦμε; Εἶναι ἀντικείμενο ἐπεξεργασίας καί ἐνασχολήσεως τῆς τέχνης καί, ἄν ναί, μέχρι ποίου σημείου;
Πλεῖστες ὅσες περιπτώσεις ἔχουν καταγραφεῖ τά τελευταῖα χρόνια. Ἄγνωστοι καί ἀτάλαντοι κατά βάση νεαροί πού δηλώνουν καλλιτέχνες ἰδιοποιοῦνται σύμβολα πού ἀντανακλοῦν στίς ψυχές ἑκατομμυρίων Ἑλλήνων καί τά διαστρέφουν, τά καταστρέφουν, τά βεβηλώνουν. Καί τό ὡραιότερο: τά παρουσιάζουν ὡς ἔργα… τέχνης καί ἔχουν τήν ἀπαίτηση ἀπό τούς πολῖτες καί τά μέσα ἐνημερώσεως νά τά προσκυνήσουν καί νά τά εὐλογήσουν! Συνέβη μέ τήν νεαρά πού πῆρε τήν ἑλληνική σημαία καί τήν ἔβαψε ρόζ γιά νά τιμήσει δῆθεν τήν ἡμέρα τῆς κακοποιημένης γυναῖκας. Συνέβη πρό ἔτους στό Φεστιβάλ Κινηματογράφου τῆς Θεσσαλονίκης, ὅπου κάποιος ἔξυπνος ἀλλοίωσε τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας σέ ἀφίσα ντοκυμανταίρ προκαλῶντας τήν ἀντίδραση τοῦ μετριοπαθοῦς Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Φιλοθέου.
Συνέβη καί τώρα στήν Ἐθνική Πινακοθήκη, ὅπου κάποιος πού δηλώνει καλλιτέχνης βεβήλωσε τίς εἰκόνες τῆς Παναγίας καί τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐμφανίζοντας στά πρόσωπά τους… βρυκόλακες.
Στίς προκείμενες περιπτώσεις δέν πρόκειται γιά καλλιτέχνες. Πρόκειται γιά ἀνθρώπους κομπλεξικούς, πού μᾶλλον δέν στέκουν τά καλά τους. Πού χρησιμοποιοῦν τά ἐθνικά καί θεολογικά σύμβολα γιά νά προκαλέσουν. Γιά νά κερδίσουν τήν προσοχή πού ποτέ δέν εἶχαν.
Ὁ βουλευτής τῆς «Νίκης» Παπαδόπουλος ἀνάμεσα στά ἀπαράδεκτα πού ἔκανε μέ τούς τραμπουκισμούς μέσα στήν Ἐθνική Πινακοθήκη –ὁ Χριστιανός καί ὁ Χριστιανισμός δέν συμβαδίζει ποτέ μέ τόν θυμό καί τήν βία– εἶπε καί κάτι σωστό. Ὅτι οἱ Μουσουλμᾶνοι σέβονται περισσότερο τόν Ἅγιο Γεώργιο ἀπό ὅ,τι ὁρισμένοι Ἕλληνες πού εἶναι δῆθεν Χριστιανοί. Εἶναι ἀληθές. Τό Ἰσλάμ σέβεται καί τό πρόσωπο τῆς Παναγίας μας καί τό πρόσωπο ὁρισμένων ἀπό τούς ἁγίους μας ἀλλά καί τόν ἴδιο τόν Χριστό, τόν ὁποῖο κατατάσσει ἀνάμεσα στούς προφῆτες. Ἔχω ζήσει ὁ ἴδιος τήν ἐμπειρία κάθε χρόνο στόν ἑορτασμό τῆς Παναγίας στήν Ἱερά Μονή Βαθυρρύακος ἔξω ἀπό τήν Κομοτηνή, νά βλέπω Μουσουλμάνες μέ φερετζέ νά ἐπισκέπτονται πεζῇ τήν ἐκκλησία καί νά ἀνάβουν κερί στήν χάρη τῆς Παναγίας.
Ἔχω ζήσει Μουσουλμάνους τουρκικῆς ἀλλά καί ἀθιγγανικῆς καταγωγῆς νά γιορτάζουν στά πανηγύρια στήν ὀρεινή πομακική περιοχή τόν Ἅγιο Γεώργιο, ὁ ὁποῖος στή δική τους διάλεκτο ὀνομάζεται «Χιδελερέζ». Ἔχω δεῖ Τούρκους Μουσουλμάνους στήν Μητρόπολη Ἀλεξανδρουπόλεως νά ἐπισκέπτονται καί νά ἀνάβουν κερί προσκυνῶντας τίς εἰκόνες. Αὐτό πού πολλές φορές ὅμως ἐπιφυλάσσουν οἱ Μουσουλμᾶνοι στίς εἰκόνες μας καί στά θεολογικά μας σύμβολα, τόν σεβασμό, δέν τό πράττουν ὁρισμένοι οἱ ὁποῖοι ψάχνοντας ἀπεγνωσμένα φῶτα καί δημοσιότητα προσβάλλουν τίς πεποιθήσεις καί τήν πίστη τῶν ἄλλων. Αὐτό συνέβη καί στήν Ἐθνική Πινακοθήκη.
Ὁ βουλευτής ἔκανε λάθος πού ἔσπασε αὐτούς τούς πίνακες, ὡστόσο δέν μπορεῖ κανείς νά τοῦ πεῖ τίποτα γιά τό γεγονός ὅτι ἀκολούθησε ὅλη τήν κοινοβουλευτική διαδικασία. Κατέθεσε ἐρώτηση στήν ἁρμόδια ὑπουργό Πολιτισμοῦ κυρία Μενδώνη καί ἐκείνη, χωρίς νά ἐπιδοκιμάσει τό ἔργο, τοῦ ἀπάντησε ὅτι εἶναι ἐναντίον τῆς λογοκρισίας στήν τέχνη. Ὁ βουλευτής ζήτησε ἀκολούθως ἐγγράφως ἀπό τήν Ἐθνική Πινακοθήκη νά ἀπομακρύνει αὐτά τά ἐκτρώματα ἀπό τίς αἴθουσές της, ἀλλά ἐκείνη ἀρνήθηκε. Τό μόνο λάθος στήν διαδικασία ἦταν ἡ ἴδια ἡ βία. Οἱ Χριστιανοί δέν εἶναι βίαιοι.
Ἐδῶ πού φτάσαμε, μέ ὅσα συμβαίνουν πολύ τακτικά μέ τήν σημαία, τόν σταυρό καί τά σύμβολα, πρέπει νά καταλήξουμε σέ ἕνα σοβαρό πλαίσιο ἀντιμετωπίσεως αὐτῶν τῶν ζητημάτων. Ζοῦμε στήν χώρα τῆς ἐλευθερίας. Ὅποιος θέλει νά ἐκθέσει ἕνα ἔκτρωμα ἀλλοιώνοντας καί βεβηλώνοντας μία εἰκόνα σέ ἕναν ἰδιωτικό χῶρο μπορεῖ νά τό κάνει, ἀλλά ὀφείλει νά γνωρίζει ὅτι ὅσο σεβαστή εἶναι ἡ ἐλευθερία τῆς τέχνης, ἄλλο τόσο σεβαστή εἶναι καί ἡ ἐλευθερία τῆς ἐκφράσεως. Ἑκατομμύρια πολῖτες παίρνουν δύναμη ἀπό τίς εἰκόνες αὐτές. Τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, τό γράφω γιά τούς ἄσχετους πού δέν τό γνωρίζουν, μέσα στίς ἐκκλησίες γίνονται μικρές λιτανεῖες, κατά τήν διάρκεια τῶν ὁποίων οἱ πιστοί κρατοῦν στά χέρια τους μικρές καί μεγάλες εἰκόνες. Αὐτές εἶναι τά καταφύγιά τους. Τό ἔζησα προχθές στόν Μετοχιακό Ναό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου «Παναγία ἡ Λαοδηγήτρια» στήν Θεσσαλονίκη.
Ὅποιος λοιπόν στό ὄνομα τῆς ἐλευθερίας τῆς τέχνης βεβηλώνει ἐθνικά καί θρησκευτικά σύμβολα ἄς γνωρίζει ὅτι στό ὄνομα τῆς ἐλευθερίας τῆς ἐκφράσεως θά ἀντιμετωπίζει τήν κατακραυγή. Μέ αὐτά πού ὁρίζουν τήν ὕπαρξή μας δέν μπορεῖς νά παίζεις. Deal;
Αὐτά γιά τόν ἰδιωτικό χῶρο. Ἀπό κει καί πέρα, πᾶμε τώρα στόν δημόσιο χῶρο, κάποιος πού βεβηλώνει εἰκόνες ἤ ἐθνικά σύμβολα καί τίς ἐκθέτει σέ δημόσια κτίρια, ἄς γνωρίζει -καί ἐκεῖνος καί αὐτοί πού τοῦ δίνουν τήν ἄδεια νά ἐκθέτει- τό ἑξῆς: Ἐν προκειμένῳ δέν ἔχουμε νά κάνουμε μέ τήν ἐλευθερία τῆς τέχνης καί τόν σεβασμό στήν ἐλευθερία τῆς τέχνης, ἀλλά μέ τήν υἱοθέτηση τῆς διαστροφῆς μέσα στόν δημόσιο χῶρο. Ἐδῶ δέν συζητᾶμε γιά τήν προστασία τῆς τέχνης ἀπό τήν λογοκρισία, ἀλλά γιά τήν ἀποδοχή τῆς διαστροφῆς ἀπό τήν Πολιτεία. Ἡ ὁποία Πολιτεία ἔχει εὐθύνη νά ὁρίζει τί εἶναι τέχνη καί τί δέν εἶναι τέχνη. Αὐτό πού εἴδαμε στήν Ἐθνική Πινακοθήκη δέν εἶναι τέχνη. Εἶναι ποινικό ἀδίκημα. Εἶναι ἀσέβεια στόν βίο καί τήν πολιτεία τῶν ἁγίων καί τῆς Παναγίας μας, πού μόνο ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί γνωρίζουμε ἀπό τί δοκιμασίες πέρασαν, γιά νά μπορέσουν νά περάσουν τό μήνυμα τῆς μεγαλύτερης «μεταρρυθμίσεως» τῶν αἰώνων στόν πλανήτη. Τό μήνυμα τοῦ Χριστιανισμοῦ δηλαδή. Μέ αὐτά δέν παίζουμε. Δέν κάνουμε πλάκα, δέν ἀστειευόμαστε. Τό διακηρύσσουμε… ἀβίαστα.