Ἡ Μέρκελ «Βλαχοπούλου»

ΠΗΓΑΙΝΟΝΤΑΣ τό Σαββατόβραδο νά παρακολουθήσω στό Μέγαρο Μουσικῆς τήν ταινία τοῦ Κώστα Γαβρᾶ «Ἐνήλικοι στήν Αἴθουσα»…

… ἡ ὁποία ὡς γνωστόν βασίζεται στό ὁμώνυμο βιβλίο τοῦ Γιάνη Βαρουφάκη, εἶχα στό μυαλό μου ἑδραιωμένη τήν πεποίθηση ὅτι:

– ὁ Τσίπρας ἄφηνε τόν Γιάνη κατά τήν διάρκεια τῶν διαπραγματεύσεων νά ὑψώνεται ὡς χαρταετός καί νά συγκρούεται μέ τούς Εὐρωπαίους πρός τέρψιν τοῦ κοινοῦ, ἀλλά στό τέλος ἐμφανιζόταν ὁ ἴδιος καί μάζευε τήν καλούμπα.

– ὁ Βαρουφάκης εἶχε ὡς στρατηγικό στόχο νά κυκλοφορήσει νέο νόμισμα στήν Ἑλλάδα καί ὄχι νά ἀναδιαρθρώσει τό χρέος, κάτι πού ὁ Τσίπρας πληροφορήθηκε μέσω τῆς ΕΥΠ. Ὁ Ντάισσελμπλουμ τόν κατηγοροῦσε πώς ἡ τακτική του στήν διαπραγμάτευση εἶναι «ἄγνοια μέ αὐτοπεποίθηση», ἀλλά ὁ Γιάνης ἤξερε καλά τί ἤθελε.

– Μέρκελ καί Τσίπρας κατάλαβαν πώς οἱ ὑπουργοί τῶν Οἰκονομικῶν τους συνεννοήθηκαν γιά τήν ἔξοδο τῆς Ἑλλάδος ἀπό τό εὐρώ, καί στήν κρίσιμη στροφή τούς πέταξαν ἔξω ἀπό τό παιχνίδι.

Ἡ Ἑλλάς ἔμεινε στήν Εὐρωζώνη, καί τό 82 τοῖς ἑκατό τῶν Ἑλλήνων τάσσεται σήμερα ὑπέρ τοῦ εὐρώ.

Ὁ Κώστας Γαβρᾶς μᾶς ζήτησε πρίν ἀπό τήν ἔναρξη τῆς προβολῆς νά ἀφήσουμε τίς σκέψεις μας στήν ἄκρη καί νά δοῦμε τήν ἱστορία του χωριστά. Μέ φόντο τό σημερινό περιβάλλον ἀσφαλείας βεβαίως!

Τό ἐπιχείρησα. Ἀπό τά πρῶτα λεπτά τῆς ταινίας ὅσα ἔβλεπα μέ ὁδήγησαν σέ ἕνα πρόωρο συμπέρασμα: αὐτά πού παρακολουθοῦσα ἦταν τόσο μακρινά καί τά ἔχουμε ἀφήσει τόσο πίσω, ὥστε ἔμοιαζαν μέ ἕνα κακό ὄνειρο. Ὄχι μέ φίλμ. Ἐπίσης ἀντελήφθην πώς αὐτή ἡ ταινία στό σύνολό της εἶναι –ἄθελά της– μιά ταινία κατά τοῦ λαϊκισμοῦ. Ὄχι ὑπέρ αὐτοῦ. Καί κατά τοῦτο ὁ Κώστας Γαβρᾶς προσφέρει στήν πατρίδα. Τά 2/3 αὐτῶν πού θά τήν δοῦν δέν ἔχουν διαβάσει τό βιβλίο. Θά σχηματίσουν εἰκόνα ἀπό τό φίλμ. Τό ὁποῖο ὅμως εἶναι ἀνισοβαρές στούς χαρακτῆρες. Ὁ Λούλης ὡς Βαρουφάκης καί ὁ Τάρλοου ὡς Τσακαλῶτος, τέλειοι. Τόν Μπουρδούμη ὅμως, πού ἔχει ὑποδυθεῖ τόν Παπαμιχαήλ σέ σήριαλ, ἀδύνατον νά τόν δεῖς ὡς Τσίπρα. Ὡς πρωθυπουργό. Ὁ χαρακτήρας του δέν ἀποδίδεται. Καί αὐτό καταλήγει ἐν τέλει ὑπέρ τοῦ νῦν Προέδρου τοῦ ΣΥΡΙΖΑ.

Ἡ προσφορά τοῦ Γαβρᾶ ὅμως εἶναι διπλή: φωτίζει τήν ἀτμόσφαιρα τῶν Eurogroup καί δείχνει πόσο μακρυά ἦταν αὐτή ἡ Εὐρώπη τῶν χαρτογιακάδων ἀπό τά ὄνειρά μας. Φωτίζει ὅμως καί πόσο ἀπαράσκευη ἦταν ἡ ὁμάδα ΣΥΡΙΖΑ γιά τό εἶδος τῆς σύγκρουσης πού ἐπέλεξε. Ὁ Γαβρᾶς περνᾶ …πριονοκορδέλλα τόν Νῖκο Παππᾶ (τό Ὑπουργεῖο τοῦ χρηματοδότησε τήν ταινία!), ἐμφανίζοντάς τον ὡς ἕναν λαϊκό τύπο μέ ἁπλοϊκή σκέψη πού ὑβρίζει ἀκαταπαύστως. Εἰς ὅ,τι ἀφορᾶ τά κεντρικά πρόσωπα ὑπερτονίζεται ὁ ρόλος τοῦ Βαρουφάκη ὁ ὁποῖος ἐμφανίζεται ὡς πρωθυπουργός καί ὁ Τσίπρας ὡς ὁ …ὑπουργός του. Ὅλοι ξέρουμε πώς μετά τήν ἐπίσκεψη Τσίπρα στό Βερολῖνο ὁ νάρκισσος ἐτέθη ἐκτός διαπραγμάτευσης.

Λείπουν, δυστυχῶς, ἀπό τήν ταινία πλάνα ἀπό τήν καθοριστική συνάντηση Μέρκελ – Τσίπρα ἄνευ Βαρουφάκη καί διάλογοι ἀπό τήν Σύνοδο Κορυφῆς. Ὅσον ἀφορᾶ τόν Τσίπρα ὅμως, παρά τήν ὑπονόμευση τοῦ χαρακτῆρα του σέ καρικατούρα ἀπό τόν Μπουρδούμη (πού δέν εὐθύνεται), σημειώνω τό ἑξῆς. Ἄν καί στόχος τοῦ Βαρουφάκη εἶναι νά τόν ἐκδικηθεῖ πού τόν χρησιμοποίησε ὡς χρήσιμο ἠλίθιο, ὁ Γαβρᾶς δέν τόν συντρίβει. Τόν τραυματίζει βαρειά, ἀλλά δέν τόν συντρίβει. Τόν τραυματίζει μέ χορογραφία σέ δύο σκηνές, ὄχι μέ λόγια. Τήν συγκλονιστική σκηνή πού ὁ Τσίπρας λέει στό Βαρουφάκη πώς «θά πᾶμε στό Γουδί ἄν ἐπιμείνουμε», δέν τήν ἀναπαριστᾶ, βάζει σφῆνα ἕνα διάλογο. Ἀντιθέτως: τόν ἐμφανίζει νά κάνει γελοῖες πιρουέττες ἐκτείνοντας τά πόδια ὡς μπαλαρίνα γιά νά ἐξηγήσει πῶς εἶναι τό συναίσθημα νά νοιώθεις ξιφίας πού σέ ψαρεύουν στίς διαπραγματεύσεις –μία σέ τραβᾶνε, μία σέ ἀφήνουν. Ἐπίσης μέ ἕνα μᾶλλον ἄστοχο ὡς πρός τό ὕφος τῆς ταινίας χορευτικό ἀλά Βαγγέλης Σειληνός, ὁ Γαβρᾶς δείχνει τόν Τσίπρα ὡς κλωτσοσκούφι μεταξύ Εὐρωπαίων ἡγετῶν στή σύνοδο τῶν 17 ὡρῶν. Ἡ Μέρκελ, «Ρένα Βλαχοπούλου»; Λάθος. Ὡστόσο ὁ κ. Γαβρᾶς ἐπέτυχε τό ἀκατόρθωτο: ἰσορρόπησε τό 32 τοῖς ἑκατό τοῦ νῦν ΣΥΡΙΖΑ μέ τό 4 τοῖς ἑκατό τοῦ Βαρουφάκη.

Θά δοῦν τήν ταινία ὅλοι! Τό εἶπα αὐτό στόν κ. Γαβρᾶ μετά τό πέρας τῆς ταινίας καί ἔδειξε χαρούμενος ἀπό τήν ἐπισήμανσή μου. Χαμογέλασε …Ἀρκαδικά ἕως τά αὐτιά. Καί πῶς ἀλλιῶς! Μέ λίγα μέσα σέ μιά παραγωγή χαμηλοῦ κόστους συμπύκνωσε τόν χρόνο καί ἀφήνει κάτι νά τό βλέπουμε γιά νά μήν τό ξανακάνουμε. Τό γραφεῖο τοῦ δημάρχου Ἀθηναίων στήν Κοτζιᾶ χρησιμοποιήθηκε ὡς «γραφεῖο πρωθυπουργοῦ», αἴθουσες τοῦ Μεγάρου Μουσικῆς ὡς «eurogroup», ἡ οἰκία Βαρουφάκη ὡς «οἰκία Βαρουφάκη». Μέ τά ψέματα ἔγινε ἡ ταινία.

Παρατήρησα πώς προσετέθησαν καί λεπτομέρειες πού δέν θυμᾶμαι νά ἔχει τό βιβλίο. Τόν Τσίπρα νά μιλᾶ σέ FaceTime. Τόν Τσίπρα νά πετᾶ ἀγανακτισμένος εὐρωπαϊκές ἐφημερίδες στά σκουπίδια. Τόν Τσίπρα κολλημένο στόν τοῖχο νά ἀκούει ἠχογραφημένο Σώυμπλε. Ἄγνωστες φράσεις τοῦ Τσακαλώτου. Ἀπό τήν ταινία λείπει ἡ Βουλή (ἦταν τό ἐπίκεντρο) καί ὁ λαός. Ὁ παλμός τῆς ἐποχῆς. Ἐκτυλίσσεται κυρίως σέ ἀποστειρωμένο περιβάλλον γραφείων. Λείπει καί ἡ σκηνή μέ τό τηλεφώνημα Σόρος σέ Βαρουφάκη – Τσίπρα. Ἀποδίδεται τέλος ἀφαιρετικά τό ἐπεισόδιο εἰς βάρος Βαρουφάκη στίς «Γιάντες» στά Ἐξάρχεια. Οἱ διαμαρτυρόμενοι ἐμφανίζονται σιωπηλοί ὡς χορός ἀρχαίας τραγωδίας.

Ὁ Γαβρᾶς προστατεύει τόν ἥρωά του.

Ὅσον ἀφορᾶ τόν κ. Βαρουφάκη τέλος. Μετά τήν λήξη τῆς προβολῆς στήν αἴθουσα «Τριάντη» (εὐχαριστῶ τήν Εὔα Νάθαινα καί τόν executive producer Κώστα Λαμπρόπουλο γιά τήν πρόσκληση), πέτυχα τόν Γιάνη στό αἴθριο τήν ὥρα πού σέρβιραν τόν χορηγό, τήν… γαλλική μπύρα Φίσερ.

Τοῦ εἶπα τό ἑξῆς:

– Ξέρετε τίς ἀπόψεις μου καί τίς διαφωνίες μου γιά τό πρόσωπό σας. Ἀλλά ἡ ταινία εἶναι συνεισφορά στή νεότερη ἱστορία μας…

Ἄν καί συννέφιασε ἀρχικά, χαμογέλασε καί μοῦ ἀπάντησε:

– Εὐχαριστῶ πολύ. Τί νόημα θά εἶχε ἡ ζωή ἄν δέν εἴχαμε τίς διαφωνίες μας!
Πράγματι.

Συμπερασματικά: ἡ ταινία Γαβρᾶ δέν εἶναι ὅλη ἡ ἱστορία, εἶναι ὅμως μέρος τῆς ἱστορίας καί πρέπει νά τήν δοῦμε. Δείχνει τί κινδύνους διατρέχει ἕνας λαός ὅταν δέν εἶναι ἐνήλικοι στήν διακυβέρνηση. Εἶναι τελικῶς μιά ταινία κατά τοῦ λαϊκισμοῦ!

Υ.Γ.: ὁ Γιάνης κάνει γενναῖο πολιτικό ἄνοιγμα μέ τήν ταινία του στόν Εὐκλείδη Τσακαλῶτο καί τήν νέα Πρόεδρο τῆς ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ… Τό καταγράφω!