Ἀλέξης: Νέο κόμμα ἤ διάσπαση

H ΣΚΗΝΗ στό Προεδρικό Μέγαρο, τό περασμένο καλοκαίρι, στήν δεξίωση γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς Δημοκρατίας

Ἀμέσως μετά τήν ἐκλογική ἧττα τοῦ ΣΥΡΙΖΑ. Ὁ ἀρχηγός τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης Ἀλέξης Τσίπρας πρωταγωνιστεῖ σέ ἕνα «πηγαδάκι» περιστοιχιζόμενος ἀπό βουλευτές του, παλαιούς καί νέους. Ὅση ὥρα ἀγορεύει ὅμως, τό βλέμμα του ταξιδεύει δέκα μέτρα πιό κάτω. Στό γκαζόν. Ἐκεῖ βρίσκεται ὁ νέος Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ὁ ὁποῖος ἀπολαμβάνει τίς ριπές καί τίς λάμψεις ἀπό φλάς τῶν φωτογράφων. Ὁ Τσίπρας συνεχίζει νά μιλᾶ, συζητᾶ μέ τούς βουλευτές του, ἀλλά ἐπιμένει νά μήν τούς κοιτᾶ. Ἀσυναίσθητα. Ἀνά δέκα δεύτερα ρίχνει κλεφτές ματιές πρός τήν πλευρά τοῦ μεγάλου πολιτικοῦ του ἀντιπάλου. Ἔχει τό βλέμμα τῆς ἀπορίας. Τόν κοιτάζει καί τόν ξανακοιτάζει. Δέ λέει κάτι, ἀλλά τό ὕφος του φωνάζει ὅτι λέει: «Μά, εἶναι δυνατόν νά ἔχασα ἐγώ ἀπό αὐτόν;». Δυσκολεύεται νά τό πιστέψει. Στήν Βουλή τόν εἶχε τοῦ χεριοῦ του. Ἔτσι νόμιζε τουλάχιστον. Οἱ δημοσκόποι τόν διαβεβαίωναν ὅτι θά χάσει λίγο. Πῶς ἦρθε ἡ συμφορά;

Ἐκείνη τήν βραδυά ὁ Τσίπρας ἔδειξε ὅτι «πάσχει» ἀπό μετεκλογική κατάθλιψη. Συνετρίβη τό ἐγώ του. Ἔπεσε χαμηλά ὁ ἀμανές του. Τό παράδοξο εἶναι πώς τέσσερεις ὁλόκληρους μῆνες μετά τό πολιτικό πένθος, προσωπικό καί κομματικό, διαρκεῖ στόν ΣΥΡΙΖΑ. Τό βλέπεις στά πρόσωπα καί στήν διάθεση. Ὁ κάποτε χαμογελαστός Ἀλέξης ἔχει χάσει τό φῶς πού τοῦ ἔδινε ἡ πρωθυπουργία καί δείχνει νά δυσκολεύεται νά συμβιβαστεῖ μέ αὐτό. Στήν Βουλή εἶναι μέν ἐπαρκής, ἀλλά ὁ Μητσοτάκης πού δέν διεκδικεῖ τό βραβεῖο πολιτικῆς ρητορείας –πού θά ἔπρεπε νά εἶχε θεσπιστεῖ στό ὄνομα τοῦ πατρός του– τοῦ ἔχει πάρει τόν ἀέρα. Ἡ κατάσταση στό κόμμα ἀντί νά βελτιώνεται ἐπιδεινώνεται. Ὁ ΣΥΡΙΖΑ μικραίνει στήν ἀντιπολίτευση. Παρά τό 32% στίς κάλπες. Ὁ ἀρχηγός στέλνει ἐπιστολές ἐκτός θέματος στήν ἐπιτροπή ἀναθεώρησης τοῦ Συντάγματος (δέν τίθεται θέμα παραγραφῆς γιά ἀδικήματα ὑπουργῶν ὅπως ὑπεστήριξε ἐσφαλμένα.) Πολάκης καί Τζανακόπουλος δίνουν τόν τόνο στήν Προανακριτική, μέ συνέπεια νά μεγαλώνει ἡ πληγή πού ἄνοιξε στό κόμμα πρίν ἀπό τίς ἐκλογές. Δέν ἀρέσουν στό κέντρο οἱ λαϊκισμοί, οἱ φανατισμοί καί οἱ ταλιμπανισμοί. Ἡ παλαιά φρουρά διεκδικεῖ ρόλο στόν νέο ΣΥΡΙΖΑ καί θέτει ὡς προϋπόθεση γιά νά στηρίξει τόν Ἀλέξη καί νά ἀνοίξει τίς πόρτες στίς ὀργανώσεις νά ἀποσυρθεῖ ἀπό τήν πρώτη γραμμή τῆς διεύρυνσης ἡ νέα φρουρά (Παππᾶς, Σπίρτζης κ.λπ.). Οἱ βουλευτές ἐμφανίζονται στίς ἐπιτροπές ἀκαθοδήγητοι. Σέ κεντρικά θέματα ὅπως τό μεταναστευτικό, τό ἄσυλο, ἡ μολότωφ, ὁ ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει νά ἐκφράζει τίς θέσεις τοῦ 3%, καί ὄχι τοῦ 32%.

Οἱ 53 εἶναι ἐκτός τόπου καί χρόνου. (Ὁ Τσακαλῶτος ζήτησε νά αὐξηθεῖ ἡ τιμή τοῦ πετρελαίου θέρμανσης.) Ποικίλες ἐσωκομματικές δυνάμεις θυμοῦνται ξαφνικά νά ἀνοίξουν συζήτηση γιά τό ἄν ὁ ΣΥΡΙΖΑ εἶχε σχέδιο δραχμῆς τό 2015 καί ἄν ἦταν ἕτοιμος νά κυβερνήσει –μέγα θέμα τό ὁποῖο ἀπασχολεῖ τήν ἑλληνική κοινωνία σήμερα. Καί μέσα σέ ὅλα ἀδελφές δυνάμεις ὅπως οἱ Ποδέμος στήν Ἱσπανία καί ὁ Μοράλες στήν Βολιβία (ἀδυναμία τοῦ Ἀλέξη) καταποντίζονται στίς ἐκλογές. Τί ἔχουν τά ἕρμα καί ψοφᾶνε;

Μέσα σέ αὐτό τό τοπίο ὁ Τσίπρας ἐμφανίζεται ὑποτονικός (τόν λέει ὁ Μητσοτάκης «ψεύτη» στήν Βουλή καί δέν ἀντιδρᾶ ἰδιαιτέρως), ἀτάραχος, ἀδιάφορος. Εἶναι ὅμως; Αὐτοί πού τόν ξέρουν καλά λένε ὅτι ἀρνεῖται νά συμβιβαστεῖ μέ τήν παλαιά φρουρά καί τούς 53 καί δέν δέχεται νά ἀποσύρει τήν νέα ἀπό τήν πρώτη γραμμή τῆς διεύρυνσης γιά ἕναν λόγο: Διότι κατ’ ἀρχάς δέν ἔχει ἀπορρίψει μέσα του τήν ἰδέα τῆς ἵδρυσης νέου κόμματος. Τό ζυγίζει. Ὁ ΣΥΡΙΖΑ δέν εἶναι δικό του δημιούργημα ἀλλά ἕνα σχῆμα ἐμπνεύσεως Ἀλαβάνου, ὁ ὁποῖος καί τόν βάφτισε ἔτσι. Ριζοσπαστικός ὅπως τόν ἐννοοῦσε ὁ Ἀλέκος μέ τήν συμμετοχή συνιστωσῶν ἀπό τήν ἀναρχία (δές τό πρῶτο του καταστατικό), δέν εἶναι σήμερα ὁ ΣΥΡΙΖΑ. Οὔτε βεβαίως ὁ ἀρχηγός εἶναι ὁ primus inter pares μεταξύ τῶν συνιστωσῶν ὅπως παλαιά.

Τό σκέπτεται λοιπόν ὁ Ἀλέξης. Ὑπάρχει τό νέο κόμμα στό πίσω μέρος τοῦ μυαλοῦ του. Δέν τό ἀποκλείει. Ἀπό τήν ἄλλη, τό πολιτικό brand πού δημιούργησε ἀπό τό 2011 ἕως σήμερα ὁ ΣΥΡΙΖΑ τόν καθιερώνει σέ ἕνα ἀπό τά πλέον ἀναγνωρίσιμα κόμματα τῆς μεταπολίτευσης. Τυχόν ἐγκατάλειψη τοῦ τίτλου θά ὁδηγοῦσε πιθανώτατα σέ ρευστοποίηση δυνάμεων. Ἄν ἀνοίξουν τά στεγανά… Καί αὐτό τό σκέφτεται, ὅπως μοῦ λένε συνομιλητές του, ὁ Ἀλέξης. Τό ζυγίζει. Στήν πρώτη ἐκδοχή ἡ ἵδρυση νέου κόμματος σημαίνει ὅτι ἀποφεύγει τήν ἀνοικτή σύγκρουση μέ τήν παλαιά φρουρά καί πάει παρακάτω. Στήν δεύτερη ἐκδοχή, διατήρηση τοῦ ὀνόματος τοῦ ΣΥΡΙΖΑ, ἐπιλέγει ἀργά ἤ γρήγορα τήν σύγκρουση καί νέα μίνι διάσπαση μέ ἱστορικά πρόσωπα ἀλλά καί συνιστῶσες τῆς Ἀριστερᾶς. Οὐδείς γνωρίζει τί τελικῶς θά ἀποφασίσει. Ἡ ἀρχηγία καί ἡ ἐξουσία σέ κάνει συνήθως συντηρητικό. Ὁ Καραμανλῆς παρά τίς εἰσηγήσεις τό 1997 δέν ἄλλαξε ὄνομα στήν ΝΔ. Ὁ Σαμαρᾶς παρά τήν βούλησή του γιά ἀλλαγή ὀνόματος δέν τά κατάφερε στήν διακυβέρνηση. Τό ΠΑΣΟΚ πού ἄλλαξε ὄνομα βολοδέρνει, δέν ἀρέσει τό ΚΙΝΑΛ. Σέ κάθε περίπτωση ὅμως γιά ἕνα μπορεῖ νά εἴμαστε σίγουροι, μέ σχετική βεβαιότητα. Ὁ Τσίπρας δέν πρόκειται νά συμβιβαστεῖ. Μηδενική ἡ πιθανότης. Θά τοῦ περάσει κάποια στιγμή ἡ μετεκλογική κατάθλιψη καί θά ἀντεπιτεθεῖ στούς ἐσωκομματικούς ἀμφισβητίες του. Ἡ διαπίστωση ἔχει τήν σημασία της καί τήν ἀξία της: Ἡ Κυβέρνηση πρέπει νά παρακολουθεῖ μέ προσοχή τίς διεργασίες στήν ἀξιωματική Ἀντιπολίτευση. Εἰδικῶς ἄν ζυγίζει καί αὐτή, τώρα πού ἡ ψαλίδα μεγαλώνει καί ὁ ΣΥΡΙΖΑ βολοδέρνει, τυχόν ἐκλογικό αἰφνιδιασμό τήν ἄνοιξη.