Μείζων ἐθνική κρίσις: Τουρκική λίμνη Αἰγαῖο – Μεσόγειος

Ἀπέτυχε νά ἀποτρέψει τήν συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης ἡ Ἑλλάς – Ὑποτονικό τό ΥΠΕΞ

ΓIA μίαν ἀκόμη φορά ἡ ἑλληνική διπλωματία εὑρίσκεται νά σύρεται ἀπό τίς ἐξελίξεις. Ἡ Τουρκία καί ἡ διεθνῶς ἀναγνωρισμένη κυβέρνηση τῆς Λιβύης ὑπέγραψαν συμφωνία γιά τήν ὁριοθέτηση θαλασσίων ζωνῶν στήν Μεσόγειο, παραλλήλως πρός μία δεύτερη γιά τήν ἐπέκταση τῆς συνεργασίας τους στήν ἀσφάλεια καί τόν ἀμυντικό τομέα.

Προανάκρουσμα αὐτῆς τῆς συμφωνίας ἦταν ἡ πρόσφατος (ἀπό 13ης Νοεμβρίου) ἐπιστολή τοῦ Τούρκου Μονίμου Ἀντιπροσώπου στά Ἡνωμένα Ἔθνη, διά τῆς ὁποίας ἐζητεῖτο ἀναγνώρισις δικαιωμάτων τῆς Ἀγκύρας στό Αἰγαῖο καί τήν Μεσόγειο. Στήν ἐπιστολή ἀπήντησε τό ἑλληνικό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν, τό ὁποῖο ὅμως ἔδειξε νά μήν ἀποδίδει τήν δέουσα σοβαρότητα στήν τουρκική ἐνέργεια, γιά τήν ὁποία ὁ κ. Νῖκος Δένδιας εἶχε σχολιάσει ὅτι εἶναι στά ὅρια τῆς φαιδρότητος. Τώρα, καί ἐκ τῶν ὑστέρων, καλεῖ τόν Τοῦρκο πρέσβυ γιά νά τοῦ ζητήσει «ἐξηγήσεις».

Ἐν τῶ μεταξύ, καί ἡ αἰγυπτιακή Κυβέρνησις κατεδίκασε καί αὐτή, μέ μία σκληρή ἀνακοίνωση, τήν συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης, ἀναφέροντας ὅτι τό Ὑπουργικό Συμβούλιο τῆς Λιβύης εἶναι ἐλλιπές καί δέν ἀντιπροσωπεύει τούς ἐκπροσώπους τῶν διαφορετικῶν περιφερειῶν τῆς χώρας. «Οἱ δύο συμφωνίες δέν ἔχουν καμμία ἀξία ἤ ἐπιρροή στά δικαιώματα τῶν χωρῶν τῆς Μεσογείου ἤ στά θαλάσσια σύνορα τῆς Μεσογείου» τόνισε τό αἰγυπτιακό ΥΠΕΞ, τό ὁποῖο καλεῖ τήν διεθνῆ κοινότητα νά ἀντιδράσει.

Πρέπει νά σημειωθεῖ ὅτι ἡ Τουρκία ἔχει κατά καιρούς προσεγγίσει καί τά δύο καθεστῶτα πού ἐρίζουν γιά τήν κυριαρχία τῆς Λιβύης, ἐνῶ ἔχει κατηγορηθεῖ καί γιά παράνομη προμήθεια ὅπλων πρός τό μή ἀνεγνωρισμένο καθεστώς τοῦ πολεμάρχου Χαλίφα Χάφταρ. Ἐκ τῶν πραγμάτων τεκμαίρεται ὅτι οἱ ἐπαφές μέ τόν Χάφταρ ὑπῆρξαν μοχλός ἐκβιασμοῦ πρός τήν διεθνῶς ἀνεγνωρισμένη κυβέρνηση τοῦ Φάγεζ ἀλ-Σάρατζ, ἡ ὁποία ἔχει τήν ἕδρα της στήν Τρίπολη. Τό γεγονός ὅτι ἡ Τουρκία εἶχε ἀπό διετίας περίπου ὑποβάλει πρόταση καί πρός τίς δύο ὀντότητες τῆς Λιβύης γιά ὁριοθέτηση θαλασσίων ζωνῶν, σέ συνδυασμό μέ τίς κινήσεις τῶν τελευταίων ἑβδομάδων, ἔπρεπε νά εἶχαν κινητοποιήσει τήν ἑλληνική πλευρά, ἡ ὁποία ὅμως δέν ἀπέδωσε τήν δέουσα σημασία στίς ἐπαφές Τουρκίας – Λιβύης. Εἶναι προφανές ὅτι ἡ Ἀθήνα θεωρεῖ τήν συνεργασία μέ τήν Αἴγυπτο ἱκανό ἀντίβαρο γιά ὁποιαδήποτε κίνηση μεταξύ Τουρκίας καί Λιβύης, χωρίς ὡστόσο νά ἔχει προχωρήσει μέχρι στιγμῆς σέ οὐσιαστικές ἐνέργειες ὅπως σέ μιά συμφωνία ὁριοθετήσεως ὑφαλοκρηπῖδος μέ τήν χώρα αὐτή. Πληροφορίες ἀναφέρουν ὅτι ἔχουν γίνει βολιδοσκοπήσεις πρός τό Κάιρο ἀπό τίς ὁποῖες προέκυψε ὅτι ἡ κυβέρνησις τοῦ Προέδρου Σίσσι εἶναι ἀκόμη ἐπιφυλακτική, περιμένοντας ἁπτά δείγματα ἀποφασιστικότητος ἀπό τήν Ἀθήνα, καθώς καί διάθεση μονίμου ναυτικῆς παρουσίας στήν ἀνατολική Μεσόγειο.

Οἱ συμφωνίες, πάντως, ὑπεγράφησαν προχθές στήν Κωνσταντινούπολη ἀπό τόν Τοῦρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ἐρντογάν καί τόν Λίβυο ἡγέτη Φάγεζ ἀλ-Σάρατζ. Διεθνῆ μέσα ἐνημερώσεως ἐπισημαίνουν ὅτι ἡ συμφωνία βάζει τήν Τουρκία σέ ἀντιπαράθεση μέ διάφορες χῶρες τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου πού ἔχουν ἐν ἐξελίξει συνομιλίες μέ τήν Ἑλλάδα γιά ὁριοθέτηση τῶν θαλασσίων καί τῶν οἰκονομικῶν ζωνῶν τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου, βάσει τοῦ διεθνοῦς δικαίου καί τῆς λογικῆς τοῦ προσδιορισμοῦ «μέσων γραμμῶν».

Τό πλέον ἀνησυχητικό εἶναι ὅτι ἡ Τουρκία, ταυτοχρόνως σχεδόν πρός τήν συμφωνία μέ τήν Λιβύη, ἔχει προχωρήσει καί σέ ἐπέκταση τῶν διεκδικήσεών της καί στό Αἰγαῖο. Παλαιά καί γνωστή εἶναι ἡ ἀπαίτησίς της γιά ὁριοθέτηση θαλασσίων ζωνῶν μέ ὅριο τόν 25ο μεσημβρινό, ὥστε αὐτή νά ἀποκτήσει τόν πλήρη ἔλεγχο τῶν πλουτοπαραγωγικῶν πηγῶν ἀνατολικῶς αὐτοῦ. Τώρα ὁμιλεῖ ἀορίστως γιά τά δικαιώματα πού ἔχει δυτικῶς τοῦ 28ου μεσημβρινοῦ, χωρίς νά προσδιορίζει πλέον ὡς ὅριο τόν 25ο. Αὐτό σημαίνει ὅτι μπορεῖ νά ἀπαιτήσει ἀκόμη μεγαλύτερη ζώνη ἐκμεταλλεύσεως, ἄν καί εἰδικοί ἀναλυτές θεωροῦν ὅτι πρόκειται γιά μιά ἐνέργεια πού ἀποσκοπεῖ ἁπλῶς στήν βελτίωση τῆς διαπραγματευτικῆς θέσεως. Δηλαδή ἡ Τουρκία ἑτοιμάζεται νά καθίσει στό τραπέζι τῶν συνομιλιῶν μέ τήν Ἑλλάδα, ὁπότε μεγιστοποιεῖ τίς ἀπαιτήσεις της, προκειμένου ἡ «ὑποχώρησις» στόν 25ο μεσημβρινό νά θεωρηθεῖ συμβιβαστική κίνησις καλῆς θελήσεως. Στό πλαίσιο αὐτό καθίσταται περισσότερο ἀνησυχητική ἡ πρόσφατος συνέντευξις τοῦ ἀναπληρωτοῦ Συμβούλου Ἐθνικῆς Ἀσφαλείας Θάνου Ντόκου, ὁ ὁποῖος «ἐτάσσετο ὑπέρ», οὐσιαστικῶς προανήγγειλε τήν ἔναρξη ἑλληνο-τουρκικοῦ διαλόγου. Ἀλλά ἐνῶ ὁ κ. Ντόκος ἀπέρριπτε πάγιες ἑλληνικές θέσεις μιλῶντας γιά «ἑλληνική λίμνη» στό Αἰγαῖο, τώρα φαίνεται ὅτι συρόμεθα ἀπό τά γεγονότα σέ μιά διαπραγμάτευση, σημεῖο ἐκκινήσεως τῆς ὁποίας θά εἶναι ἡ ἐξαγγελία τῆς Ἀγκύρας πού καθιστᾶ «τουρκική λίμνη» τήν ἀνατολική Μεσόγειο. Δέν πρέπει νά μᾶς διαφεύγει καί τό γεγονός ὅτι ἡ συμφωνία, πέρα ἀπό τήν ὁριοθέτηση, ἔχει καί τήν πτυχή τῆς ἀμυντικῆς συνεργασίας. «Ἡ συμφωνία (ἀσφαλείας) καθιερώνει ἐκπαιδευτική συνεργασία, διαρθρώνει τό νομικό πλαίσιο καί ἐνισχύει τούς δεσμούς μεταξύ τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεών μας» ἀνέφερε σέ μήνυμά του ὁ διευθυντής ἐπικοινωνίας τῆς τουρκικῆς προεδρίας Φαχρετίν Ἀλτούν. «Θά συνεχίσουμε ἐπίσης νά ὑποστηρίζουμε μία πολιτική λύση γιά τήν οἰκοδόμηση μιᾶς δημοκρατικῆς, σταθερῆς καί εὐημερούσης Λιβύης» προσέθεσε. Σέ δήλωση ἐξ ἄλλου πού ἐξεδόθη ἀπό τό γραφεῖο τοῦ Ἀλτούν ἀναφέρεται πώς οἱ δύο χῶρες ὑπέγραψαν μνημόνιο συνεννοήσεως γιά τόν «καθορισμό θαλασσίων δικαιοδοσιῶν», πού ἀποσκοπεῖ στήν προστασία τῶν δικαιωμάτων τῶν δύο χωρῶν, βάσει τοῦ διεθνοῦς δικαίου! Τήν σοβαρότητα τῆς καταστάσεως δέν φαίνεται νά τήν συνειδητοποιεῖ ἡ ἑλληνική πλευρά. Στά ὅρια τῆς φαιδρότητος καί παντελῶς ἀγεωγράφητη χαρακτήρισε τήν πρόθεση τῆς Τουρκίας καί τῆς Λιβύης νά συμφωνήσουν τόν καθορισμό θαλασσίων συνόρων, ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Νῖκος Δένδιας. Παρεδέχθη ὅμως ὅτι ἡ τουρκική πρόθεσις ἦταν γνωστή, λέγοντας ὅτι «ὁ Λίβυος ὑπουργός Ἐξωτερικῶν, ὅταν τόν συνήντησα στήν Νέα Ὑόρκη, δέν ἀρνήθηκε ὅτι ὑπῆρχαν τουρκικές προτάσεις πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση –νά ὑπάρξει καθορισμός ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας καί Λιβύης». Παρά ταῦτα ἡ Ἑλλάς περίμενε μοιρολατρικά τίς ἐξελίξεις καί προσποιεῖται πώς δέν ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἡ ἐπίκλησις τῆς λογικῆς ἤ τοῦ διεθνοῦς δικαίου δέν ἔχει τήν παραμικρή ἀπήχηση στά ὦτα τοῦ Ἐρντογάν. Ἤ οἱουδήποτε Τούρκου…