Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΚΗΔΕΙΑ ΓΛΕΖΟΥ ΚΑΙ Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΦΗ ΦΛΩΡΑΚΗ
ΜΙΑ ΓΝΩΣΤΗ στους μυημένους αλλά άγνωστη στο ευρύ κοινό ιστορία με πρωταγωνιστές τις ηγετικές προσωπικότητες της Αριστεράς Μανώλη Γλέζο και Χαρίλαο Φλωράκη φέρνει σήμερα στο φώς της δημοσιότητος η ”Εστία”. Και οι δύο αυτές εμβληματικές για τον χώρο τους φυσιογνωμίες (ο καπετάν Γιώτης του Εμφυλίου δεν είχε μεγάλες συμπάθειες στον συντηρητικό χώρο παρά την συγκυβέρνησή του το 1989) προσέγγισαν την θρησκεία και τον Θεό στην τελική ευθεία του βίου τους. Όπως αποκαλύπτει, μάλιστα, σε επιστολή του προς την εφημερίδα μας ο αναγνώστης μας Μηνάς Κασιμάτης –ήταν η αιτία να αναζητήσουμε πληροφορίες- ο Μανώλης Γλέζος συναντήθηκε προ τριετίας με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και του ζήτησε να μεριμνήσει εκείνος να τελεσθεί θρησκευτική κηδεία μετά την εκδημία του επειδή φοβόταν μην πάθει κάτι ανάλογο με αυτό που έπαθε ο Χαρίλαος Φλωράκης: Ζήτησε θρησκευτική κηδεία αλλά η επιθυμία του δεν εισακούστηκε από τον πολιτικό του χώρο.
Τον ισχυρισμό ότι ο Φλωράκης στας δυσμάς του βίου του προσέγγισε τον Θεό υποστηρίζει, όπως εύκολα μπορεί να ανακαλύψει κανείς στο διαδίκτυο, ο πατήρ Αθανάσιος ο Σιμωνοπετρίτης αποκαλύπτοντας πτυχές από μια άγνωστη στο ευρύ κοινό επίσκεψη του Χαρίλαου Φλωράκη στο Άγιον Όρος το 1995. Συμφώνως προς τον πατέρα Αθανάσιο ο ηγέτης του κομμουνιστικού κόμματος όχι μόνο αναγνώρισε την σημασία της θρησκείας αλλά δέχθηκε και εξομολογήθηκε στον πατέρα Αθανάσιο στο γραφείο του στον Περισσό αργότερα. Η αποκάλυψις για το γεγονός ότι οι ηγεσίες της Αριστεράς απαλλαγμένες από άγχη και δόγματα προσεγγίζουν το Θείο στην τελική ευθεία της εκδημίας τους αποκτά ιδιαίτερη σημασία στις δύσκολες ημέρες που ζούμε. Ενώ αποκαλύπτεται ότι η Αριστερά έστω και στας δυσμάς της πλησιάζει τον Θεό και την Εκκλησία διαπιστώνουμε ότι τμήμα της κεντροδεξιάς παρατάξεως –ευτυχώς όχι η ηγεσία της- την ίδια στιγμή απομακρύνεται. Όχι επειδή η Κυβέρνησις επιβάλλει αναγκαίες απαγορεύσεις προς προστασία της δημοσίας υγείας αλλά για το ύφος με το οποίο απευθύνονται τόσο στους ιερείς και τους μητροπολίτες όσο και στο πλήρωμα της Εκκλησίας. Γεγονός απογοητευτικό.
Σας παρουσιάζουμε ακολούθως τόσο την ενδιαφέρουσα επιστολή του αναγνώστου μας – κατά δήλωσή του- κ. Μηνά Κασιμάτη όσο και την συγκλονιστική αποκάλυψη που έκανε ενώπιον περιορισμένου ακροατηρίου ο πατήρ Αθανάσιος Σιμωνοπετρίτης για την σχέση που ανέπτυξε ο Χαρίλαος Φλωράκης με το Θείο και τις άγνωστες επιθυμίες του.
Η επιστολή Κασιμάτη έχει ως εξής:
Κύριε Διευθυντά,
Ἀναγνώσαμε ὅτι, πρό τριῶν ἐτῶν, ὁ Μανώλης Γλέζος ἐξέφρασε τήν ἐπιθυμίαν εἰς τόν Ἱερώνυμον, ὅταν ἀποθάνῃ, νὰ κηδευθῇ ἐκκλησιαστικῶς καί τοῦ ἐζήτησε μάλιστα «νά τό ἀναλάβῃ ὁ ἳδιος ὑπεύθυνα» καί «νά μήν ἀφήσῃ ἄλλους ἀνθρώπους νά ἀναμιχθούν σὲ αὐτό τό θέμα» (συμπληρώνων μάλιστα ότι «ἀγαπᾶ καί σέβεται τήν θρησκεία των Πατέρων»).
Προφανῶς, ὁ συγχωρεμένος, ὅταν τό ζητοῦσε αὐτό ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπον, θά εἶχε εἰς τό μυαλόν του τήν περίπτωσιν τοῦ Χαριλάου Φλωράκη, τοῦ ἱστορικού ἡγετικοῦ στελέχους τοῦ ΚΚΕ, πού παρ’ ὅτι εἶχε εἰς τά γεράματά του ἀποκτήσει ἐντόνους θρησκευτικἀς ἀνησυχίας (είχε πάῃ εἰς τό Ἅγιον Ὄρος, συνεζητοῦσε πνευματικά θέματα, εξωμολογήθη κτλ) καί εἶχε ἐκφράσῃ τήν ρητήν –ἀποτυπωμένη καὶ σὲ διαθήκη– ἐπιθυμίαν του καί ἐκείνος νά κηδευθῇ χριστιανικῶς, ὅταν ἐν τέλει πέθανε, οἱ “σύντροφοί” του εἰς τό ΚΚΕ (καί δή ἡ τότε Γ.Γ. Άλέκα Παπαρήγα), ἐν ᾧ τήν ἐγνώριζαν, φρόντισαν νὰ θαπτῇ μὲ πολιτικήν κηδείαν, ἀδιαφοροῦντες γιά τήν ἐπιθυμίαν τοῦ πρώην Γενικοῦ Γραμματέως τους (Βεβαίως, ὁ ἐξομολόγος του ἱερομόναχος Ἀθανάσιος Σιμωνοπετρίτης ἐφρόντισε ἀπό πλευρᾶς του νὰ ἐκπληρώσῃ ἐκεῖνος τήν ἐπιθυμίαν τοῦ θανόντος, καί τού ἐτέλεσε τήν ἐπικήδειον ἀκολουθίαν, ὥστε νά φύγῃ ἡ ψυχή του γαληνεμένη).
Αὐτά λοιπόν θά εἶχε εἰς το μυαλόν του καὶ ὁ Μανώλης Γλέζος καί διά τοῦτο ἔδωσε τοιαύτην ρητήν ὁδηγίαν πρός τόν Ιερώνυμον νά φροντίσῃ ἡ κηδεία του νά γίνῃ χριστιανική καί «δίχως νἀ ἀφήσῃ νὰ ἀναμειχθούν ἄλλοι»…
Ὁ Θεός νά τόν ἀναπαύσῃ…
Μετά τιμῆς,
Μηνᾶς Κασιμάτης
Η διήγησις του πατρός Αθανασίου του Σιμωνοπετρίτη έχει ως εξής:
Θα σας πω για τον Χαρίλαο. Ήταν μία από τις συγκλονιστικότερες στιγμές πού έζησα. Με ειδοποίησε ο Γέροντάς μας, ο οποίος έλειπε, ότι θα έλθει στη Μονή μας (τη Σιμωνόπετρα) ο Χαρίλαος Φλωράκης με 6-7 συντρόφους του. «Κοίταξε να τους περιποιηθείτε». Ήρθε μαζί με τον ηθοποιό Τίτο Βανδή. Τον ρώτησα: «Πρώτη φορά έρχεσαι εδώ, κ. πρόεδρε;». «Δυστυχώς, πρώτη φορά», μου είπε. «Πώς σε λένε;», με ρώτησε. «Είμαι ο π. Αθανάσιος», του είπα. «Παπα-Θανάση, ήρθα εδώ στο Άγιον Όρος και νόμιζα ότι θα βρω γέρους κατουρημένους, αλλά εδώ βρήκα μοναχούς παλικάρια σαν κυπαρίσσια. Σε ένα μοναστήρι βλέπω ένα καλογεράκι και με φωνάζει: «Γεια σου, σύντροφε». «Εσύ από που και ως που σύντροφος;». «Ήμουν αρχηγός της ΚΝΕ της Κομοτηνής, όταν ήμουν λαϊκός». «Και πως βρέθηκες εδώ;». «Δεν με Ικανοποιούσε ο Μαρξ και αυτό που ήθελα το βρήκα στον Χριστό». «Όταν το άκουσα αυτό, είπε ο Φλωράκης, μου ήρθε «να άνοιγε η γη να με καταπιεί».
Πιάσαμε κουβέντα μέχρι να ετοιμαστεί το φαγητό. Τον ρώτησα: «Πως έτσι στο Άγιο Όρος;». Άρχισε να μου λέει πως κατέληξε στο Μαρξ. «Πάντως και εσείς εδώ είσαστε ιδεολόγοι, μπράβο σας». Του απάντησα: «Δεν καθόμαστε εδώ πάνω στο βράχο για τις ιδέες αλλά για το πρόσωπο του Χριστού». «Τι πρόσωπο και ιδέα, το ίδιο είναι», μου είπε. «Δεν είναι το ίδιο -του είπα- γιατί οι ιδέες έρχονται και παρέρχονται, ο Χριστός όμως μένει στον αιώνα».
Αφού είπαμε διάφορα άλλα, του έκανα μια πρόταση: «Τώρα που ήρθες εδώ, είναι ευκαιρία να εξομολογηθείς». Με ρώτησε: «Πόσο χρονών με κάνεις;». «Εξήντα πέντε», του λέω. Βγάζει την ταυτότητά του και μου δείχνει ότι γεννήθηκε το 1914. «Βλέπεις, ογδόντα συμπληρωμένα». «Κύριε πρόεδρε, μήπως τα βιολογικά όρια είναι περιορισμένα, μήπως είναι ευκαιρία τώρα που ήρθες στο Περιβόλι της Παναγίας να ξαλαφρώσεις;». «Δεν είμαι έτοιμος», μου είπε. Του λέω: «Άρα θα έχουμε άλλη ευκαιρία;».
Τον ρώτησα αν πιστεύει στον Θεό και μου είπε μια ιστορία από το βουνό και ότι πιστεύει. Τότε του λέω: «Γιατί πολεμάτε τον Θεό σαν κόμμα;».
«Έλα, ρε παιδί μου, άστα αυτά». «Κύριε πρόεδρε, κάνετε πίσω». «Έλα, ρε παιδί, μια ζωή εύκολο ν’ αλλάξεις;». «Τώρα μίλησες σωστά, κ. πρόεδρε». Είπαμε πολλά και διάφορα.
Η εξομολόγησις του Φλωράκη στον Αγιορείτη ιερομόναχο έγινε στα γραφεία του ΚΚΕ, στον Περισσό.
Συνεχίζει την εξιστόρηση ο Αγιορείτης π. Αθανάσιος:
Αρρώστησα και βρέθηκα στο 401 στρατιωτικό νοσοκομείο της Αθήνας. Εκεί ήρθε ο διευθυντής του ΑΝΤΙ, μου έδωσε το τηλέφωνο του Φλωράκη και μου είπε να του τηλεφωνήσω. Τον πήρα και του είπα: «Κύριε πρόεδρε, τι έγινε, θυμήθηκες τη φακή που έφαγες;». «Όχι μωρέ -μου λέει- θυμήθηκα την αγάπη που δείξατε σε μένα». «Σε θέλω -μου είπε- να έρθεις στο σπίτι μου, να σου κάνω το τραπέζι». «Δεν μπορώ, κ. πρόεδρε». «Τότε να έρθεις εδώ στον Περισσό ή μήπως φοβάται ο Θεός να έρθει στο ΚΚΕ;».
Τέλος πάντων πήγα στον Περισσό. Ένας φύλακας με ρώτησε: «Τι θέλεις, παπά;». «Θέλω τον Φλωράκη», του λέω. Με οδήγησαν. Τον βρήκα και αφού είπαμε μερικά, μου λέει: «Έχουμε ένα υπόλοιπο». «Τι υπόλοιπο;», ρώτησα. «Συ μου είπες ότι τα βιολογικά μας όρια είναι περιορισμένα. Θέλω να εξομολογηθώ». Και τονίζει ο Αγιορείτης ιερομόναχος: «Εξομολογήθηκε, ξεσκέπασε τον εαυτό του, αδελφοί μου. Έχω κάνει χιλιάδες εξομολογήσεις, τέτοια εξομολόγηση δεν έχω κάνει».
Στη συνέχεια εξιστορεί ο π. Αθανάσιος ο Σιμωνοπετρίτης:
«Μετά βγήκαμε και συναντήσαμε την κ. Παπαρήγα. Εκείνη μου είπε: «Τι του κάνατε του Χαρίλαου στο Άγιον Όρος, μεταμόσχευση μυελού; Όταν ήρθε από το Άγιον Όρος μας κάλεσε όλους στο αμφιθέατρο και μας μίλησε για μιάμιση ώρα. Από τότε άλλαξε συμπεριφορά». Ο Φλωράκης τότε είπε: «Έπρεπε να είχα επισκεφθεί το Άγιον Όρος από νέος. Θα ήταν καλύτερα και για μένα και για την Ελλάδα». Είπαμε και άλλα πολλά. Ύστερα θέλησε να μου κάνει το τραπέζι στο «Ιντεάλ». Του είπα ότι με περίμενε ο Αρχιεπίσκοπος και δεν μπορούσα. Με συνόδευσε. Στην έξοδο και στο ασανσέρ μου είπε:
«Έχω και κάτι πού ξέχασα να σου πω, το έχω γράψει και στη διαθήκη μου, το λέω και σε σένα. Όταν πεθάνω, θέλω να με κηδεύσετε σαν ορθόδοξο χριστιανό, στο εξωκκλήσι του χωριού μου (της Καρδίτσας), στον Αη-Λια, να αγναντεύω τα Άγραφα και τον κάμπο». «Καλώς, κ. πρόεδρε», του είπα και αποχαιρετηθήκαμε.
Όταν πέθανε ο Φλωράκης, μας το πληροφόρησε κάποιος εργάτης. Θελήσαμε να τηλεφωνήσουμε στα γραφεία του ΚΚΕ στον Περισσό, για την εκκλησιαστική κηδεία που είχε ζητήσει. Όμως κρίναμε καλύτερο να βάλουμε τη δημοσιογράφο κα Παναγιωταρέα, που είχε κάποιες σχέσεις, να τους το πει. Της απάντησαν αρνητικά, με τη φράση: «Κοίτα τη δουλειά σου. Ο Φλωράκης ανήκει στο κόμμα και το κόμμα αποφασίζει».
Και ο Αγιορείτης ιερομόναχος π. Αθανάσιος κατέληξε στην συνέντευξή του:
«Εμείς όμως (στη Μονή της Σιμωνόπετρας) του κάναμε εκκλησιαστική κηδεία και τρισάγιο. Όλα κανονικά».
Η “Εστία” πληροφορήθηκε το όνομα της δημοσιογράφου που επικαλέσθηκε ο πατήρ Αθανάσιος και την ερώτησε αν τα όσα ισχυρίζεται ο Αγιορείτης μοναχός είναι ακριβή. Εκείνη μας επιβεβαίωσε την μετάβαση Φλωρακη στις ιερές μονές Σιμωνόπετρας (έχει πολλούς Τρικαλινούς καλογήρους) και Βατοπεδίου, μας επιβεβαίωσε επίσης τον διάλογο Φλωράκη με τον νεαρό κνίτη. Επρόκειτο για τον μοναχό Αρσένιο. Δεν μας επιβεβαίωσε ωστόσο επιθυμία Φλωράκη για θρησκευτική κηδεία πόσο μάλλον δική της παρέμβαση προς το ΚΚΕ.
Επίσης δεν μας προκύπτει από το ρεπορτάζ οιαδήποτε παρέμβασις της κ.Παπαρρήγα, καθώς, ούτως ή άλλως, η δημοσιευμένη διαθήκη του δεν αναφέρει τίποτε σχετικώς.
Και έτσι όμως, η ουσία δεν αλλάζει. Ο Χαρίλαος πλησίασε τον Θεό στας δυσμάς του.
Τα συμπεράσματα δικά σας.
Μ.Η.Τ. 232122