Ἡ ἀτμόσφαιρα ἠλεκτρισμένη

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ γιά τήν ἐπίσκεψη τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη…

… στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες θά κάνουμε τίς ἀμέσως προσεχεῖς ἡμέρες, ἀφοῦ συγκεντρώσουμε τίς ἀπαραίτητες πληροφορίες γιά ὅλα ὅσα συνέβησαν στά παρασκήνια τῆς ἀμερικανικῆς πρωτεύουσας. Ὅταν θά ἔχουμε τήν πλήρη εἰκόνα. Μέ βάση ὅσα ἔχουν γίνει γνωστά μέχρι αὐτήν τήν στιγμή πάντως –τό σημείωμα γράφεται πρίν ἀπό τήν ἐκφώνηση τῆς ἱστορικῆς ὁμιλίας τοῦ Πρωθυπουργοῦ στό Κογκρέσσο τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν– δέον νά ἐπισημανθοῦν τά ἑξῆς: προφανῶς ὑπάρχει ἐνόχληση στήν Τουρκία ἀπό τήν ἐπίσκεψη Μητσοτάκη στίς ΗΠΑ. Δέν κρύβεται αὐτό. Ὅσα χρόνια παρακολουθῶ ἐπισκέψεις Ἑλλήνων Πρωθυπουργῶν στήν Ἀμερική, πρώτη φορά ἐκδηλώνεται τουρκική παρέμβαση τήν στιγμή πού μία ἐξ αὐτῶν εἶναι σέ ἐξέλιξη. Τήν ὥρα πού ὁ κύριος Μητσοτάκης μιλοῦσε σέ ἐκδήλωση στό πανεπιστήμιο Τζωρτζτάουν καί συναντοῦσε τόν Πρόεδρο Μπάιντεν στόν Λευκό Οἶκο, δύο κορυφαῖοι Τοῦρκοι ἀξιωματοῦχοι παρενέβαιναν στήν ἐπίσκεψή του. Ὁ πρῶτος ἦταν ὁ ἴδιος ὁ Πρόεδρος Ἐρντογάν, ὁ ὁποῖος ἀπηύθυνε τήν ἀπειλή τοῦ βέτο κατά τῆς Φινλανδίας καί τῆς Σουηδίας. Μέ στόχο τήν ἀγορά τῶν F-16. Ὁ δεύτερος ἦταν ὁ σύμβουλός του, Ἰμπραήμ Καλίν, ὁ ὁποῖος ἐπιχείρησε νά πλασάρει τήν Τουρκία στούς Ἀμερικανούς ὡς ἐνεργειακό κόμβο τοῦ φυσικοῦ ἀερίου τοῦ Ἰσραήλ μέσῳ τοῦ ἐδάφους της καί μέσῳ τοῦ κυπριακοῦ ἐδάφους, βεβαίως. Μέ ὅ,τι μπορεῖ νά σημαίνει αὐτό γιά τό Κυπριακό μετά τίς κυπριακές προεδρικές ἐκλογές.

Πέραν αὐτῶν, ἡ ἀντίδραση τῶν τουρκικῶν μέσων ἐνημέρωσης στήν ἐπίσκεψη Μητσοτάκη ἔδειξε ὅτι οἱ γείτονες ἐνοχλήθηκαν πάρα πολύ ἀπό τήν θερμή ὑποδοχή πού εἶχε ὁ Πρωθυπουργός στό Λευκό Οἶκο. Κάτι πού ἐπιτάθηκε ἀπό τίς θερμότατες ἀναφορές πού ἔκανε ὁ Πρόεδρος Μπάιντεν πρός τά μέλη τῆς ἑλληνοαμερικανικῆς κοινότητας γενικώτερα ἀλλά καί πρός συγκεκριμένους φίλους του, ὅπως ὁ Ἄλεξ Καρλοῦτσος εἰδικώτερα, στήν δεξίωση γιά τήν ἑλληνική ἀνεξαρτησία. (Μόνο δύο ἐθνικές ἐπέτειοι ἑορτάζονται στόν Λευκό Οἶκο, ἡ ἑλληνική καί ἡ ἰρλανδική.) Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἀμερικανοῦ Προέδρου νά κάνει δημοσίως τόν σταυρό του μέ τόν ὀρθόδοξο τρόπο, νά θυμίζει ὅτι χτίστηκε ξανά ὁ ναός τοῦ Ἁγίου Δημητρίου στό παγκόσμιο κέντρο ἐμπορίου στούς Δίδυμους Πύργους 20 χρόνια μετά τήν τρομοκρατική ἐπίθεση καί νά φορᾶ γραβάτα μέ τήν ἑλληνική Σημαία, εἶναι βέβαιον ὅτι δέν ἐνθουσίασε τούς ἰσλαμιστές Τούρκους. Ἀντιθέτως τούς ἐξόργισε. Σκεφτεῖτε πῶς θά ἀντιδρούσαμε ἐμεῖς ἄν βλέπαμε τόν Μπάιντεν νά φοράει γραβάτα μέ τήν τουρκική σημαία!

Σέ ἐπίπεδο ἀτμόσφαιρας καί ἐντυπώσεων λοιπόν ἡ ἐπίσκεψη καταγράφεται κατ’ ἀρχάς ὡς θετική. Ἀποτελεῖ στήν οὐσία τήν διπλωματική ἀνταπόδοση τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν στήν κυβέρνηση Μητσοτάκη γιά τήν πλήρη ἐνσωμάτωση τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς της στούς συμμαχικούς σχεδιασμούς στόν πόλεμο τῆς Οὐκρανίας.

Συνιστᾶ κατά τοῦτο εὐγενική πολιτική χειρονομία ἐπιβράβευσης πρός τόν «δεδομένο». Μένει ὅμως νά δοῦμε ποιό τό πρακτικό ἀντίκρυσμα γιά ἐμᾶς καί ποιό θά εἶναι τό ἀποτέλεσμα τῶν παρεμβάσεων τοῦ Τούρκου Προέδρου Ἐρντογάν. Καθώς τήν ἑπόμενη τῆς ἀναχώρησης τοῦ Ἕλληνα Πρωθυπουργοῦ ἀπό τήν Ἀμερική θά ἀκολουθήσει συνάντηση τοῦ ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν Ἄντονυ Μπλίνκεν μέ τόν Τοῦρκο ὁμόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Ἀπό τήν ἔκβαση ὅλων τῶν συναντήσεων θά γίνει τό τελικό ταμεῖο.

Δέν διέλαθε πάντως τῆς προσοχῆς μας ὅτι ὁ κύριος Μητσοτάκης ἀπέφυγε μπροστά στίς κάμερες κατά τήν συνάντησή του μέ τόν Πρόεδρο Μπάιντεν κάθε ἀναφορά στήν Τουρκία. Ἐνῶ τό 2020 εἶχε κάνει μακρά καί ἀναλυτική ἀναφορά στό τουρκολιβυκό μνημόνιο καί τό εἶχε καταγγείλει στόν Πρόεδρο Τράμπ ὡς παράνομο, δύο χρόνια ἀργότερα καί ἀφοῦ ἔχει μεσολαβήσει ἡ σοβαρότατη κρίση τοῦ Αὐγούστου στό Αἰγαῖο μέ τό Ὀρούς Ρέις, ὁ Ἕλληνας Πρωθυπουργός ἀπέφυγε κάθε δημόσια ἀναφορά κατά τῆς γείτονος. Ἐνῶ εἶχε χίλιους λόγους περισσότερους σέ σύγκριση μέ τό παρελθόν νά κάνει δημοσίως νύξη γιά τό θέμα.

Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι τήν ὥρα πού ὁ Πρωθυπουργός σιωποῦσε μπροστά στόν Ἀμερικανό Πρόεδρο καί στά ἀμερικανικά μέσα ἐνημέρωσης, στήν Ἀθήνα ὁ ἀρχηγός ΓΕΕΘΑ Κωνσταντῖνος Φλῶρος ἐξηγοῦσε μέ παρρησία γιατί ἀπέκλεισε μετά τίς ὑπερπτήσεις πάνω ἀπό ἑλληνικά νησιά τήν τουρκική πολεμική ἀεροπορία ἀπό τήν συμμαχική ἄσκηση Tiger Meet. Εἶναι προφανές ὅτι τοῦ ζητήθηκε ἀπό τήν ἄλλη πλευρά νά μήν τό θίξει, γιά νά μήν φέρει σέ δύσκολη θέση τόν Μπάιντεν. Τό ἴδιο κλῖμα σιωπῆς εἰσπράξαμε μέσα καί ἀπό τίς ἐκπομπές τῆς δημόσιας τηλεόρασης στήν Ἀθήνα ὅπου μέ ἀρχηγό τόν ἐκπρόσωπο τοῦ ΕΛΙΑΜΕΠ ἀκούσαμε τό ἐκπληκτικό ὅτι… «δέν πρέπει νά κάνει Ἑλλάδα τόν κακό καί πρέπει νά ἀφήσει τά μέλη τοῦ Κογκρέσσου τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν νά καταγγείλουν τήν Τουρκία.» Πρωτότυπη θεωρία νά ἀναθέτεις τήν προάσπιση τοῦ ἐθνικοῦ συμφέροντος σέ βουλευτές ξένου κοινοβουλίου καί νά μήν τήν ἀναλαμβάνεις δημοσίως ὁ ἴδιος! Ἄς περιμένουμε νά δοῦμε, στό τέλος, ποιούς καρπούς θά ἀποδώσει αὐτή ἡ τακτική. Καί ἀναλόγως θά πιστώσουμε ἤ θά χρεώσουμε.

Ἀρκετός χρόνος στίς ἐπαφές τοῦ κυρίου Μητσοτάκη μέ τήν ἀμερικανική πολιτική ἡγεσία ἀφιερώθηκε στόν ρόλο τῆς Ἑλλάδας στό Οὐκρανικό –ἡ Ἀλεξανδρούπολη ἀπέχει μόλις 500 μίλια ἀπό τά οὐκρανικά σύνορα– καί στίς εὐκαιρίες πού ἀνοίγονται γιά νά μετατραπεῖ ἡ Ἑλλάδα σέ ἐνεργειακό κόμβο. Εἶναι ἀλήθεια πώς ἀπό ὅσα ἀκούσαμε καί ἀπό ὅσα ὑπαινίχθησαν οἱ δύο ἄνδρες, ἡ Ἀμερική ἐπιφυλάσσει στήν πατρίδα μας τόν ρόλο τοῦ ἀντιρωσσικοῦ μετόπισθεν στήν εὐρύτερη περιοχή. Στρατιωτικοῦ καί ἐνεργειακοῦ. Εἶναι ἀλήθεια ἐπίσης ὅτι, ὅπως καί στήν περίοδο Σημίτη, ὅσοι πιστεύουν στήν συμμαχία, θεωροῦν πώς ὑπάρχει μιά μοναδική εὐκαιρία νά ἀναδειχτεῖ ἡ Ἑλλάδα ὡς τοποτηρητής τῆς Δύσης στά Βαλκάνια.

Καί ἐδῶ ὅμως μέχρι νά γίνει τό τελικό ταμεῖο –ἐπί Σημίτη δέν κερδίσαμε κάτι ἀπό αὐτόν τόν ρόλο, ἀντιθέτως ὑπογράψαμε τήν Μαδρίτη– δέν μπορεῖ κανείς νά πεῖ τίποτα. Ὁ κύριος Μητσοτάκης πρόβαλε τήν Ἀλεξανδρούπολη ὡς τήν ἐναλλακτική τῶν Δαρδανελλίων καί εἶπε ξεκάθαρα ὅτι ἡ πατρίδα μας μέσῳ τῶν διασυνδετήριων ἀγωγῶν φυσικοῦ ἀερίου πρός τήν Βουλγαρία καί τά Σκόπια ἐγγυᾶται τήν σταθερότητα τῶν ἐκεῖ φιλοδυτικῶν κυβερνήσεων, οἱ ὁποῖες κινδυνεύουν νά πέσουν μετά τήν ἀπεξάρτηση τῆς οἰκονομίας τους ἀπό τό ρωσσικό φυσικό ἀέριο. Ὅλα αὐτά ἰσχύουν. Πρόσφατη ἐκπομπή τοῦ τηλεοπτικοῦ σταθμοῦ ΑΝΤ1 κατέδειξε μέ ἀγωνία ὅτι ἄν δέν ὁλοκληρωθεῖ μέχρι τό καλοκαίρι ὁ ἀγωγός IGTB τῆς Κομοτηνῆς πού θά διοχετεύει δυτικό φυσικό ἀέριο στήν Σόφια, τότε κινδυνεύει ἀνά πᾶσα στιγμή μέ κατάρρευση ἡ φιλοαμερικανική κυβέρνηση τῆς Βουλγαρίας.

Τό γήπεδο, ὅπως τά βλέπουμε ἐμεῖς ὡς Ἑλλάδα –ὡς κυβέρνηση ἐννοῶ– μπορεῖ νά μοιάζει εὐνοϊκό γιά τά συμφέροντά μας, λοιπόν. Εἶναι ὅμως; Ἤ εἶναι μόνο εὐνοϊκό γιά τά συμφέροντα τῶν ἄλλων τά ὁποῖα ἐμεῖς ἁπλῶς καλούμαστε νά ἐξυπηρετήσουμε; Δύο πτυχές. Βεβαίως καί ἡ Ἑλλάδα ἀναβαθμίζεται στρατηγικά στούς χάρτες τοῦ Σταίητ Ντηπάρτμεντ. Ἀναβαθμίζεται ὑπέρ τῶν ἀμερικανικῶν συμφερόντων. Ἀναβαθμίζεται ὅμως καί ὑπέρ τῶν ἑλληνικῶν συμφερόντων; Οἱ Ἀμερικανοί κερδίζουν. Ἐμεῖς ὡς χώρα τί κερδίζουμε; Οἱ σύμμαχοί μας ἕως τώρα ἔχουν μάθει νά δίνουν πολιτικά ἀνταλλάγματα στίς κυβερνήσεις καί προσωπικά ἀνταλλάγματα στούς πρωθυπουργούς. Ἔτσι νομίζουν ὅτι βγάζουν τήν ὑποχρέωση! Ἐθνικά ἀνταλλάγματα ὅμως λαμβάνουμε, καί ἄν ναί, ποιά; Γιά τήν ὥρα τό μόνο ἀντάλλαγμα γιά τό «ἠθικό σθένος» πού δείξαμε συμμετέχοντας στόν πόλεμο τῆς Οὐκρανίας εἶναι οἱ πανάκριβοι λογαριασμοί ἠλεκτρικοῦ ρεύματος καί ἡ ἀνησυχία πού διατύπωσε στήν Οὐάσιγκτων ὁ Πρωθυπουργός μήν τυχόν καί οἱ δυτικές κυρώσεις κατά τῆς Ρωσσίας στραφοῦν ἐναντίον μας καί πυροβολήσουμε τά πόδια μας!

Βεβαίως, ἐπίσης, καί οἱ Τοῦρκοι ἐξέπεμψαν μία ἀνασφάλεια γιά τήν θερμή ὑποδοχή πού ἔτυχε ὁ Ἕλληνας Πρωθυπουργός στήν Οὐάσιγκτων. Πρώτη φορά ἔφτασε ἡ γείτων στό κατάντημα νά προσπαθεῖ νά βάλει τρικλοποδιές σέ ἐπίσκεψη Ἕλληνα ἡγέτη, τήν στιγμή ἀκριβῶς πού πραγματοποιεῖται. Τόση αὐτοπεποίθηση! Τά βλέπουν ὅμως καί οἱ σύμμαχοί μας οἱ Ἀμερικανοί ἔτσι; Ἤ μήπως λαμβάνουν σοβαρά ὑπ’ ὄψη τίς τουρκικές ἀπειλές; Ἤ μήπως μαζί μέ τήν «στρατηγική ἀναβάθμιση» τῆς Ἑλλάδας ἐπιθυμοῦν καί τήν στρατηγική ἀναβάθμιση τῆς Τουρκίας γιά νά πολεμήσουν τήν Ρωσσία μέ ὅλα τά μέσα; Νά περιμένουμε κάτι χειροπιαστό ἤ σύντομα θά βρεθοῦμε ἐνώπιον πιέσεων γιά τήν συναντίληψη καί συμπαράταξη μεταξύ Ἑλλάδος – Τουρκίας – Κύπρου; Μήπως οἱ σύμμαχοι μᾶς βλέπουν ὡς ἕνα στήν περιοχή ἀπέναντι στήν Ρωσσία καί ἰσορροποῦν ἐπιδέξια καί μαζί μας καί μέ τήν Ἄγκυρα; Καί ἄν ναί, τί θά σημαίνει αὐτό γιά τό μέλλον; Ὅτι θά δεχτοῦν τήν πώληση τῶν F16 στήν Τουρκία πού θά ἀνατρέπει τούς νέους συσχετισμούς τῶν Rafale στό Αἰγαῖο; Ὅτι θά μᾶς πιέσουν ἀργότερα γιά τήν ἐκμετάλλευση τῶν πηγῶν ἐνέργειας τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου;

Γιά ἐμᾶς –ἄν καί ὁ διορισμός τοῦ γνωστοῦ γιά τίς φιλοτουρκικές θέσεις του Ἄμος Χόκ Στάιν ὡς εἰδικοῦ συμβούλου ἐνέργειας τοῦ Προέδρου Μπάιντεν, προδιαθέτει ἀρνητικά, καθόλου καλός οἰωνός– εἶναι νωρίς νά γνωρίζουμε αὐτές τίς ἀπαντήσεις. Ἡ ἑλληνική ἡγεσία σίγουρα ἔχει μιά γεύση. Τό βασικό ἐρώτημα εἶναι ἄν θά τίς μάθουμε πρίν ἀπό τίς ἐκλογές πού ἔρχονται ἤ μετά ἀπό ἀπό αὐτές. Θά ἐπανέλθουμε. Ἡ ἀτμόσφαιρα αὐτήν τήν στιγμή εἶναι ἠλεκτρισμένη στά παρασκήνια. Ὅταν θά πέσει ἡ ἔνταση, καθαρίσει ὁ ὁρίζων καί καταστοῦν γνωστές οἱ προθέσεις, ἐδῶ εἴμαστε. Γιά τίς ἐρωτήσεις…