Τό «λαϊκό μέτωπο» ἀπάντηση στήν ὁλοκληρωτική πρωθυπουργοκεντρική δημοκρατία – Ἀφοῦ δέν μᾶς ὑπολογίζεις, τότε καί ἐμεῖς ἀφήνουμε στήν ἄκρη τίς διαφορές μας
Η ΕΠΙΛΟΓΗ τοῦ Πρωθυπουργοῦ γιά τήν Προεδρία τῆς Δημοκρατίας εἶναι σωστή. Ὁ κύριος Τασούλας ἐνδείκνυται γιά τήν θέση. Θά ἀποδειχθεῖ. Ὡστόσο αὐτό πού πρέπει νά σημειώσει κανείς εἶναι ὅτι ἡ νέα συνταγματική διάταξη, κατά τήν πρώτη ἐφαρμογή της, πυροδοτεῖ ἐξελίξεις ἀντισυσπειρώσεως τῆς ἀντιπολιτεύσεως καί ἀλλάζει τήν μηχανική τοῦ πολιτεύματος. Ἡ παλαιά μηχανική ἐπέβαλλε μέ τήν ἀπειλή τῶν πρόωρων ἐκλογῶν τήν συναίνεση τῶν πολιτικῶν δυνάμεων στίς ὑποψηφιότητες ἰσχυρῶν προσωπικοτήτων τοῦ δημόσιου βίου πού ἐκλέγονταν στό ὕπατο ἀξίωμα ὑπό τήν φόβο τῆς πολιτικῆς ἀστάθειας. Ἡ νέα συνταγματική διάταξη πού διευκολύνει τήν ἐκλογή μονοκομματικῶν Προέδρων εὐνοεῖ τήν σύγκρουση μεταξύ τῶν πολιτικῶν δυνάμεων. Ἤδη φάνηκε.
Ὁ θεσμός τοῦ Προέδρου δέχτηκε ἕνα καίριο χτύπημα μέ τήν ἀναθεώρηση τοῦ 1986 διά τῆς ὁποίας τοῦ ἀφαιρέθηκαν ὅλες οἱ κρίσιμες ἁρμοδιότητες πού ὁδηγοῦσαν σοφά στήν ἐξισορρόπηση τῶν ἐξουσιῶν. Μέ κυριώτερη ἐκείνη πού τοῦ ἐπέτρεπε νά ὁδηγήσει τήν χώρα σέ πρόωρες ἐκλογές ἐάν διαπίστωνε προφανῆ δυσαρμονία μεταξύ ἐκλογικοῦ σώματος καί κυβερνήσεως. Ἡ διάταξη αὐτή δέν ἐφαρμόστηκε ποτέ, ἀλλά ἦταν ἀρκετή γιά νά φρονηματίζει τίς κυβερνήσεις, ὥστε νά εἶναι μετριοπαθεῖς ὄχι ἀλαζονικές, καί μέ πίστη στό δημοκρατικό πολίτευμα. Ἡ χαριστική βολή στήν προεδρευόμενη δημοκρατία δόθηκε μέ τήν ἀναθεώρηση τοῦ 2019 καί τήν ἀποσύνδεση τῶν ἐκλογῶν ἀπό τήν ἐκλογή Προέδρου Δημοκρατίας. Ὁ συνταγματικός νομοθέτης τοῦ 1974 ἀπεδείχθη σοφός. Μέ ἐξαίρεση τρεῖς μόνο περιπτώσεις, στήν διάρκεια τῶν 50 ἐτῶν, ἡ οἱονεί αὐτή ἀπειλή πρός τά πολιτικά κόμματα λειτούργησε καί τά ἀνάγκασε νά ἐκλέξουν ἀπό κοινοῦ προσωπικότητες ὑψηλοτάτου κύρους. Τώρα οἱ δύο ἀναθεωρήσεις τοῦ 1986 καί τό 2019 λειτουργοῦν σωρευτικά καί εὐτελίζουν τόσο πολύ τόν θεσμό, ὥστε, ἄν στό μέλλον ἕνας Πρωθυπουργός τό ἐπιθυμεῖ, μπορεῖ νά τοποθετήσει ἐκεῖ ἀκόμα καί τόν …κηπουρό του μέ σχετική Πλειοψηφία 149 ἑδρῶν.
Ἡ κατάργηση τῆς ὑποχρεώσεως γιά συναίνεση μέ τόν μπαμπούλα τῶν ἐκλογῶν ἀπελευθερώνει καί τήν Κυβέρνηση ἀλλά καί τήν ἀντιπολίτευση. Τήν ἑκάστοτε κυβέρνηση νά ἐπιλέγει μονοκομματικό Πρόεδρο ἐκτελεστικοῦ χαρακτῆρα τῶν ἐπιθυμιῶν της (ἀρσενικό ἤ θηλυκό «Σακελλαρόπουλο») γιά νά ταυτίζει τό πολίτευμα μέ τό κόμμα. Δέν μιλῶ γιά σήμερα, γιατί ὁ Κώστας Τασούλας καί ὁ Νικήτας Κακλαμάνης εἶναι ἀνεξάρτητες προσωπικότητες. Ἀλλά γιά σκεφτεῖτε, στό μέλλον, τί θά σημαίνει νά ταυτίζονται καί νά προέρχονται ἀπό τό ἴδιο κόμμα ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, ὁ Πρωθυπουργός καί ὁ Πρόεδρος τῆς Βουλῆς, πού εἶναι οἱ τρεῖς βασικοί πολιτειακοί παράγοντες μαζί μέ τόν ἀρχηγό τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολιτεύσεως σύμφωνα μέ τά ὁριζόμενα στό Σύνταγμα; Ταυτίζεται ἤ δέν ταυτίζεται τό κόμμα μέ τό πολίτευμα;
Βολικό λοιπόν γιά τήν ἑκάστοτε κυβέρνηση τό νέο συνταγματικό καθεστώς γιά τήν ἐκλογή Προέδρου Δημοκρατίας. Βολικό ὅμως καί γιά τήν ἀντιπολίτευση. Ἡ ὁποία δέν φοβᾶται πλέον τίς ἐκλογές. Οὔτε τό νά τῆς χρεωθοῦν. Ἐάν ἴσχυε ἡ παλιά διάταξη μέ δεδομένες τίς διαφορές μεταξύ πρώτου καί δεύτερου στίς δημοσκοπήσεις, θά ἐπεδίωκε ἆρά γε τό ΠΑΣΟΚ νά σύρει τήν χώρα σέ ἐκλογές ἤ μήπως θά ἔψαχνε ἐναγωνίως τρόπο νά συναινέσει μέ τήν Νέα Δημοκρατία στό πρόσωπο μιᾶς ὑπερκομματικῆς προσωπικότητας ὑψηλοῦ συμβολισμοῦ ἀκόμη καί κεντροδεξιᾶς; Μᾶλλον τό δεύτερο θά ἔκανε. Ὅπως εἴπαμε ὅμως ἡ νέα συνταγματική διάταξη τοῦ 2019 μέ τήν ὁποία καθιερώνεται πιά καί ἐμπεδώνεται ἡ πρωθυπουργοκεντρική δημοκρατία, ἡ ἀντιπολίτευση στό σύνολό της ἀπελευθερώνεται. Καί ἐπιδιώκει τήν σύγκρουση.
Ἡ πρώτη ἐξέλιξη πού ἐπισυνέβη ἀμέσως μετά τήν προεδρική ἐπιλογή τοῦ κυρίου Μητσοτάκη, ἦταν ἡ ἔναρξη τῶν διεργασιῶν γιά τήν δημιουργία ἑνός μεγάλου Λαϊκοῦ Μετώπου τῆς Κεντροαριστερᾶς, τό ὁποῖο θά περιλαμβάνει τό ΠΑΣΟΚ, τόν ΣΥΡΙΖΑ καί τήν Νέα Ἀριστερά, εἴτε ὡς ἑνιαῖο συνασπισμό κομμάτων εἴτε ὑπό μορφή μετεκλογικῆς κυβερνητικῆς συνεργασίας. Τά μέτωπα δέν εἶναι συνήθως πλειοψηφικά, ἀλλά ἀλλάζουν πλήρως τούς ὅρους τοῦ παιχνιδιοῦ. Ἀπό τόν μονοπολισμό ὁδηγοῦν στόν διπολισμό. Οἱ δηλώσεις πού ἔκαναν ὁ Παῦλος Γερουλᾶνος καί ὁ Μιχάλης Κατρίνης ὑπέρ αὐτῆς τῆς κυβερνητικῆς συνεργασίας αἰφνιδίασαν τήν κυβέρνηση ἡ ὁποία χρησιμοποίησε τό ἀστεῖο ἐπιχείρημα τοῦ μετώπου τῆς δραχμῆς γιά νά τήν ἀποδομήσει.. Ὅταν ἔχεις συνεργαστεῖ μέ τό ΠΑΣΟΚ ἐπί τρία χρόνια στήν κυβέρνηση τοῦ 2012-2015 γιά νά παραμείνει ἡ χώρα στό εὐρώ, δέν μπορεῖς νά χαρακτηρίζεις αὐτό τό κόμμα, κόμμα τῆς δραχμῆς.
Οἱ διεργασίες αὐτές θά ἐξελιχθοῦν καί θά κορυφωθοῦν μέσα στό 2025. Τό φθινόπωρο. Τότε θά γίνει ὁ τελικός λογαριασμός γιά τό ποιός δικαιοῦται νά ἡγηθεῖ τῆς Κεντροαριστερᾶς. Ὁ Νῖκος Ἀνδρουλάκης ἐξακολουθεῖ νά ἔχει ἀκόμα καί σήμερα τό πλεονέκτημα, ἀλλά μετά τόν Δεκέμβριο ἔχει χάσει τρεῖς μονάδες καί ἔχει φτάσει στό 17 % ἐνῷ ὁ διασυρθείς ΣΥΡΙΖΑ κινεῖται κοντά στό 10%, καί ἄν ὁ Κασσελάκης τελικῶς δέν κατέβει στίς ἐκλογές, θά ἀλλάξει ἐντελῶς ὁ συσχετισμός τῶν δυνάμεων. Ἐάν τό προσεχές φθινόπωρο οἱ δημοσκοπήσεις δείχνουν τόν κύριο Ἀνδρουλάκη στό 20%, αὐτός θά εἶναι ὁ κυρίαρχος καί θά ἔχει τόν πρῶτο λόγο γιά τίς μετεκλογικές συνεργασίες. Ἄν ὅμως ἐπιστρέψει στά παλαιά ποσοστά στά ὁποῖα βολόδερνε τό κόμμα του τό προηγούμενο διάστημα, τότε θά ἀνοίξει μέ ἔνταση ἡ συζήτηση γιά τήν κεντροαριστερή συνεργασία, πού ἄνοιξαν ὁ Παῦλος Γερουλᾶνος, ὁ Μιχάλης Κατρίνης καί ὁ Σωκράτης Φάμελλος.
Ἄν αὐτό τό ἐγχείρημα τελικά, ἡ συνένωση δυνάμεων, καρπίσει, τότε αὐτό πού θά ἀποδειχτεῖ εἶναι ὅτι ἡ Νέα Δημοκρατία μέ τήν νέα συνταγματική διάταξη ἐκλογῆς μονοκομματικοῦ Προέδρου ἐκτελεστικοῦ χαρακτῆρα, ἔθεσε σέ κίνηση τήν ἱστορία. Ἔβαλε τά χεράκια της καί ἔβγαλε τά ματάκια της, μόνη της. Μέχρι τότε ἔχουμε πάρα πολύ καιρό. Ἀλλά ἀπό τίς πρῶτες ἀντιδράσεις στό ἐσωτερικό τοῦ ΠΑΣΟΚ φαίνεται ὅτι ἡ νέα διάταξη ἐκθέτει τίς φιλικές πρός τήν Κυβέρνηση δυνάμεις πού εὑρίσκονται κοιμώμενες στό ἐσωτερικό τοῦ κόμματος. Οἱ ἀντιδράσεις τους ἦταν ἐντελῶς σπασμωδικές καί τίς ἐκθέτουν στούς ὀπαδούς τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολιτεύσεως. Ἀλλά αὐτό εἶναι δικό τους θέμα. Ὅπως καί νά ἐξελιχθοῦν τά πράγματα καί ὅπως θά διαφανεῖ ἀπό τίς ψηφοφορίες καί γιά τόν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας (εἰδικά στήν Τέταρτη, ὅπου μποροῦν νά συμπέσουν πολλά κόμματα μαζί), καί γιά τόν Πρόεδρο τῆς Βουλῆς (ὅπου ὁ Νικήτας Κακλαμάνης θά χάσει πάρα πολλές βέβαιες ψήφους συμπάθειας, λόγῳ τῆς συγκυρίας), τό πολιτικό ἀποτέλεσμα τῆς ἐκλογῆς τοῦ νέου Προέδρου θά εἶναι ἡ ἐπανίδρυση ἀξιωματικῆς ἀντιπολιτεύσεως ἀπό μηδενική βάση.