Ἔθνος ἄνευ Ἐθνάρχου

ΛΕΤΕ καί τό γνωρίζαμε ὅταν ἀναφέραμε τόν Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ…

… στήν εἰσαγωγή τοῦ σημειώματός μας γιά τήν ποιότητα τῆς ἀστικῆς δημοκρατίας στήν πατρίδα μας τήν περασμένη ἑβδομάδα. Διότι ὁ Καραμανλῆς ἦταν ἐπιμελῶς ἐξαφανισμένος ἀπό τίς ἀνακοινώσεις καί τά τηλεοπτικά «ἐπίκαιρα» τῆς περασμένης Παρασκευῆς, ἡμέρας ἑορτασμοῦ ἀποκατάστασης τῆς δημοκρατίας: ἐλάχιστα ἕως μηδενικά πλάνα ἀπό τό «ἔρχεται» καί τά κεριά στό ἀεροδρόμιο στήν τηλεόραση, ἐλάχιστες ἀναφορές στίς ἀνακοινώσεις τῶν κομμάτων τοῦ δικοῦ του περιλαμβανομένου (μόνο ὁ Νῖκος Δένδιας τόν θυμήθηκε, οὔτε κἄν ὁ Πρόεδρος τῆς ΝΔ καί Πρωθυπουργός), ἐνῶ στήν δεξίωση γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς Δημοκρατίας κυκλοφοροῦσε μόνο τό «φάντασμά» του. Ἡ κυρία πού κάθεται σήμερα στόν θῶκο πού συνέστησε ὁ Ἐθνάρχης μέ τό δημοψήφισμα καί τό Σύνταγμα τοῦ 1975 δέν αἰσθάνθηκε τήν ὑποχρέωση νά κάνει μισή ἀναφορά στόν ἄνθρωπο πού ὀφείλει –ὅπως ὅλοι μας– τήν ὕπαρξή της ἐκεῖ. Ἀντιθέτως μάλιστα φρόντισε νά μήν ἀποσταλεῖ φέτος πρόσκληση γιά πρώτη φορά στό Ἵδρυμα «Κωνσταντῖνος Γ. Καραμανλῆς»!! Προφανῶς ἡ δημοκρατία στήν Ἑλλάδα τό 1974 ἀπεκαταστάθη ἀπό τόν «πρῶτο τραπέζι πίστα» στήν δεξίωση κύριο Σημίτη καί τούς λοιπούς παρισταμένους μνημονιακούς πρωθυπουργούς.

Εἰλικρινά, ὅμως, δέν ἐντυπωσιάζομαι ἀπό τήν ἐσκεμμένη πολιτική ταφή τοῦ μεγάλου Μακεδόνα! Καί ἀπό τήν παράλειψη τῆς «βενιζελικῆς» Σακελλαροπούλου νά μήν προσκαλέσει τό Ἵδρυμα πού φέρει τό ἐπώνυμο τοῦ ἀνθρώπου πού ἀποκατέστησε τήν δημοκρατία σέ αὐτόν τόν τόπο. Ὅταν τά «βραχώδη ὄρη» τῆς Φιλοθέης ἀποκλείουν ἀπό τό μνημόσυνο τοῦ Ἐθνάρχη τόν Μάιο τόν ἐκ τῶν στενῶν συνεργατῶν του τέως Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας, στέλνοντας συγκεκριμένα μηνύματα ἀδυναμίας στό σύστημα, πῶς νά ἀξιώνουν σήμερα σεβασμό ἀπό αὐτό; Δέν ἀπορῶ. Οἱ συμβιβασμοί ἔχουν κόστος. Οὔτε περιμένω βεβαίως ἀπό τήν κυρία Πρόεδρο νά ἔχει διαβάσει τό συγκλονιστικό βιβλίο τοῦ Σταύρου Ψυχάρη γιά τίς 70 μέρες πού ὁδήγησαν στήν Δημοκρατία, γιά νά καταλάβει πόσο δύσκολο ἦταν νομικά καί τί θεσμικό ἆθλο ἔκανε μέ τήν μετάβαση ὁ Καραμανλῆς γιά νά φθάσουμε ἐδῶ πού εἴμαστε. Τίποτε δέν ἦταν αὐτονόητο. Θά ἀνέμενα ὅμως κάτι ἄλλο ἀπό τήν ἀγαπητή Πρόεδρο, ἡ ὁποία ἐμφανίστηκε στή δεξίωση μέ ἕνα σύνολο πού σύμφωνα μέ τίς κυρίες τῶν Ἀθηνῶν ἦταν μόδα ἀρχῶν 1985. Σύνολο πού δέν ταίριαζε στήν περίσταση καθώς δέν ἤξερες ἄν εἶναι γιά λύπη ἤ γιά χαρά. («Οὔτε πενθοῦσα οὔτε μή» ὅπως μοῦ ἐλέχθη σαρκαστικῶς.) Θά ἔλεγα στήν κυρία Πρόεδρο πώς ἀφοῦ ἀπεχθάνεται τό πρόσωπο τοῦ Καραμανλῆ, θεωρεῖ περιττή κάθε ἀναφορά στά κείμενά της σέ αὐτόν, θά μποροῦσε τουλάχιστον νά κρατήσει στήν ἑορτή μερικά στοιχεῖα ἀπό τό πνεῦμα του! Ἄν τό διακρίναμε, δέ θά τό λέγαμε πουθενά, δέν θά …καταδίδαμε τήν κυρία Πρόεδρο στούς ἐκσυγχρονιστές ὡς ὕποπτη Καραμανλισμοῦ. Ὑποσχόμεθα. Τό ἕνα εἶναι ἡ ἑλληνικότητα καί τό δεύτερο ἡ λαϊκότητα, τό ἐπισημαίνω γιατί ἡ Πρόεδρος ἔκανε ἀναφορά στήν ζυγισμένη ὁμιλία της στούς «λαϊκιστές». Ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς ἦταν λαϊκός καί ποτέ λαϊκιστής, πατριώτης ἀλλά ὄχι ἐθνικιστής, δέν κολάκευε τόν λαό. Ἔλεγε εὐχαριστῶ ὅμως.

Ἡ Πρόεδρος προχθές ἔχασε μία σπάνια εὐκαιρία στήν πολιτικῶς ὀρθότατη καί ἄψογη δεξίωση πού ἔφερε τήν σφραγῖδα της, νά πεῖ ἕνα «εὐχαριστῶ» πού θά συγκινοῦσε καί θά «ἔκοβε» εἰσιτήρια: προσκάλεσε καί εὖγε της τούς ἐργαζόμενους στά νοσοκομεῖα, στά σοῦπερ μάρκετ, στά ντελίβερυ, γιά νά πεῖ εὐχαριστῶ γιά τίς ὑπηρεσίες πού προσέφεραν στόν κορωνοϊό. Μᾶς ἀπέδειξε ὅμως πώς ἦταν μία κίνηση δημοσίων σχέσεων, χωρίς «βάθος». Οἱ ἄνθρωποι ἔμειναν ἀνώνυμοι μέσα στό πλῆθος. Δέν ἔχω τήν ἀπαίτηση νά τούς καλοῦσε δίπλα της στό πλατύσκαλο ὅπου ἐκφώνησε τόν λόγο της ἡ κυρία Πρόεδρος. Νά τούς παρουσίαζε ἐνώπιον ὅλων ἡμῶν καί νά τούς ἔλεγε «εὐχαριστῶ» στό ὄνομα τοῦ Ἔθνους. Νά τούς ἔκανε πρωταγωνιστές τῆς βραδιᾶς. Ἦταν πολύ προχωρημένο γιά τίς επικοινωνιακές δυνατότητές της. Τό καταλαβαίνω! Τώρα ἀποκτᾶ τόν ἀέρα τοῦ πρωτοκόλλου. Μιά φωτογραφία ὅμως μέ τούς «ἥρωές» μας δίπλα της θά μποροῦσε νά βγάλει. Νά καταλάβουν αὐτοί οἱ ἄνθρωποι γιατί προσκλήθηκαν ἐκεῖ. Διότι ἄν ἔφυγαν καί δέν κατάλαβαν, ἄς μήν ἀπορήσει αὔριο ἡ πρόεδρος ἄν ὁ λαϊκισμός ἐπελάσει καί πάλι. Ὅπου δέν ὑπάρχει τό λαϊκό, φύεται τό λαϊκίστικο. Νόμος!

Ὅσον ἀφορᾶ τήν ἑλληνικότητα τῆς δεξίωσης, σημειώνω τό ἑξῆς. Ἦταν ἐξαιρετικά ὀργανωμένη, κυριαρχοῦσε τό μέτρο, ὁ ἀέρας της ἦταν κοσμοπολίτικος καί εὐρωπαϊκός, οἱ ὑπεύθυνες δημοσίων σχέσεων αὐστηρές μαζί μας (σωστά) γιά τήν τήρηση τῶν ἀποστάσεων. Θά μποροῦσε ὅμως νά ἦταν δεξίωση ὁποιασδήποτε χώρας –τῆς ἡμέρας Ἀνεξαρτησίας τῶν ΗΠΑ γιά τήν ὁποία εὐχήθηκε φέτος πρώτη φορά Πρόεδρος– θά μποροῦσε νά ἦταν καί δεξίωση ἐπιχειρηματικοῦ ὁμίλου. Ὄχι πώς οἱ προηγούμενες ἦταν ἄρτιες, νά ἐξηγούμεθα. Ἀλλά φέτος ἔλειπε κάτι: τό χρῶμα. Τό ἑλληνικό χρῶμα. Ὁ ἐθνικός ὕμνος ἀνεκρούσθη σέ ἄλλο τόνο ἀπό τόν συνήθη, τόνο λιγώτερο ὑπερήφανο περισσότερο «μετριοπαθῆ». Ἑλληνικές σημαῖες ἀπό ὅσο θυμᾶμαι δέν εἶδα πολλές (ἴσως καί καμμία, ἀλλά δέν τολμῶ νά τό σκέφτομαι.) Ἡ ὀρχήστρα ὅσο ἔμεινα στόν χῶρο δέν ἄκουσα νά ἀποδίδει τιμή σέ κάποιον Χατζιδάκι. Μόνον Μότσαρτ. Μέ δυό λόγια: ἔλειπε ἡ «ἁρμύρα» πού θά ἔδινε νοστιμιά στήν ἐκδήλωση. Καί ὅμως: Ἡ ἑλληνικότης εἶναι ταυτισμένη μέ τόν κοσμοπολιτισμό! Δέν πρέπει νά τήν φοβᾶται κανείς. Μία καταληκτική παρατήρηση: Ἐπιχείρησα νά βρίσκομαι ὅσο πιό κοντά στήν Πρόεδρο τήν ὥρα ἐκφώνησης τῆς ὁμιλίας παραβιάζοντας ἴσως καί ἐντολές, μέ συνέπεια νά φέρω σέ δύσκολη θέση μιά ὑπάλληλο τῆς Προεδρίας πού μέ… ἀνακάλεσε στήν τάξη. Ἦταν ἡ «πρώτη» τῆς Προέδρου, ὅμως καί ὅσα χρόνια καί ἄν εἶμαι στόν χῶρο δέ θά πάψω νά παρατηρῶ. Καί δέ θά μπερδεύω ποτέ τίς ἀπόψεις μου καί τά συναισθήματά μου μέ τήν πραγματικότητα. Ἄν οἱ ἐξελίξεις στά ἐθνικά δέν τήν καταστήσουν δραματικό πρόσωπο, τοῦ χρόνου ἡ Σακελλαροπούλου θά εἶναι ἄλλη. Γιά τόν κόσμο πού ἀπευθύνεται, ἕνα διευρυμένο «Ποτάμι» τό …ἔχει. Φέτος ἦταν μιά ἀμήχανη οἰκοδέσποινα. Σέ μιά ἀμήχανη λόγω Ἁγίας Σοφίας μέρα. Μέ μιά ὁμιλία μέ τά σωστά μηνύματα ἀλλά χωρίς χρωματισμό καί ἀνεβοκατεβάσματα. Ἄν προσέξεις ὅμως καλά τό βάδισμά της, τό πρόσωπό της, τί φορᾶ στό δεξί της χέρι, διακρίνεις ἄνετα μία δυναμική καί κυρίως πείσμονα γυναίκα πού κανείς δέν πρέπει νά ὑποτιμᾶ. Οὔτε κἄν ὁ Πρωθυπουργός. Μόλις μπεῖ στά παπούτσια της, θά τό καταλάβουμε ὅλοι. Ἡ νωχελική γιά τήν ὥρα Προεδρία της θά χαρίσει δυνατές συγκινήσεις στό πολιτικό σύστημα στό μέλλον. Τό προβλέπω. Ἄς τό κρατήσουμε αὐτό.