ΦΑΥΛΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΛΠΑΖΟΥΣΑ

Ἀπό τό ἀρχεῖο τῆς «Ἑστίας», 17 ΜΑΪΟΥ 1923

Διά τόν ἱστορικόν τοῦ μέλλοντος, ὁ ὁποῖος θά γράψῃ τήν ἀνεκδοτικήν ἱστορίαν τῆς παλαιοτέρας Φαυλοκρατίας, δέν εἶνε ἄσκοπον ν’ ἀρχίσῃ ἡ περισυλλογή τῶν ὡραιοτέρων της καί τῶν πλέον χαρακτηριστικῶν ἀνεκδότων. Ὅσον καί ἄν τά διατηρῇ ἡ μνήμη τῶν ἀνθρώπων, χάνονται βαθμηδόν μέ τό πέρασμα τοῦ χρόνου καί κινδυνεύουν νά ἐξαφανισθοῦν, ὅπως καί τόσα ἄλλα ἱστορικά καί λαογραφικά μνημεῖα. Καί εἶνε κρῖμα. Διότι ἡ πρωτογενής ἐποχή τῆς Ἑλληνικῆς Φαυλοκρατίας παρουσιάζει ὅλην τήν γοητευτικήν ἁπλότητα καί τήν θελκτικήν χάριν ὅλων τῶν πρωτογενῶν καταστάσεων. Καί αἱ μέθοδοί της διαφέρουν ἀπό τάς μεθόδους τῆς ἀνδρωθείσης Φαυλοκρατίας, τήν ὁποίαν ἐγνωρίσαμεν εἰς τάς ἡμέρας μας, ὅσον διαφέρει ἡ ἀφελής καί ἀξιολάτρευτη πονηριά τοῦ παιδιοῦ, ποῦ εἲνε γιά φίλημα, ἀπό τά ἄγρια κόλπα τῶν ἐνηλίκων κατεργαρέων, ποῦ εἶνε γιά φτύσιμο.

Προσφέρω, λοιπόν, εἰς τόν ἱστορικόν καί ἕνα ἀκόμη χαριτωμένον ἀνέκδοτον, ὅπως μοῦ τό ἀφηγήθη ἄνθρωπος «παλαιός τῶν ἡμερῶν ἐπί Τουρκίας φίλος», ὅπως ἔλεγαν οἱ πατέρες μας. Εἰς τήν πατρίδα του, κατά τά πρῶτα ἔτη τῆς Δευτέρας Βασιλείας, κάποιος ἰσχυρός τοῦ κρατοῦντος κόμματος, φαρμακοποιός τό ἐπάγγελμα, εἶχεν ἀνάγκη νά λάβῃ ἄδειαν πρός ἵδρυσιν φαρμακείου. Κατά τόν ἰσχύοντα ἀκόμη καί σήμερον Νόμον, ὁ ἀριθμός τῶν φαρμακείων μιᾶς πόλεως, διά λόγους ἀποφυγῆς ἐπικινδύνου συναγωνισμοῦ, δέν εἶνε ἀπεριόριστος. Ἀναλογοῦν ὡρισμένα φαρμακεῖα πρός ὡρισμένον ἀριθμόν πληθυσμοῦ. Καί διά νά ἱδρύσῃ κανείς νέον φαρμακεῖον ἤ πρέπει νά περιμένῃ τήν ἀπαιτουμένην αὔξησιν τοῦ πληθυσμοῦ ἤ ν’ ἀγοράσῃ τήν ἄδειαν ἄλλου φαρμακείου, τοῦ ὁποίου ὁ κύριος ἀπέθανεν ἤ ἀπεφάσισε ν’ ἀλλάξῃ ἐπάγγελμα. Ἀλλά εἰς τό χωριό τοῦ ἀναφερομένου φαρμακοποιοῦ τό μοναδικόν φαρμακεῖον τοῦ τόπου δέν ἐννοοῦσε ν’ ἀλλάξῃ κύριον καί ἡ μέθοδος τοῦ «ἀέρος» δέν ὑπῆρχεν εἰς τά ἤθη τῆς ἐποχῆς διά νά βοηθήσῃ τήν μετεβίβασιν. Ὁ νέος φαρμακοποιός λοιπόν, ἔπρεπε μέ κάθε τρόπον ν’ ἀποκτήσῃ νέαν ἄδειαν.

Μέ τό ἀντίθετον κόμμα δέν ἦτο φυσικά δυνατόν οὔτε νά ὀνειρευθῇ παρομοίαν εὐτυχίαν. Ὅταν ἦλθεν ὅμως τό κόμμα του εἰς τά πράγματα ἀπεφάσισε νά μή χάσῃ τήν λαμπράν εὐκαιρίαν. Τί διάβολο! Νά εἶνε οἱ δικοί μας εἰς τά πράγματα καί νά μή μποροῦμε νά βγάλουμε μιά ψωροάδεια! Πρός τί ἐμοχθήσαμεν, ἐξελαρυγγίσθημεν καί διεκινδυνεύσαμεν τήν ζωήν μας; Ὁ βουλευτής, ἄλλως τε, τοῦ τόπου τοῦ εἶχε δώσει ρητήν ὑπόσχεσιν ἐπί τοῦ προκειμένου κατά τάς παρεμονάς τῶν ἐκλογῶν. Ἔσπευσε, λοιπόν, νά τόν ἐπισκεφθῇ μετά τήν ἐπιτυχίαν του.

-Ἐγώ, ξέρεις, δέ σοῦ ζήτησα τίποτε ὥς τώρα. Οὔτε θέσι, οὔτε διορισμό! Ἐκείνη τήν ἄδεια τοῦ φαρμακείου σοῦ ζήτησα μόνο. Καί ἐλπίζω πώς δέ θά μέ ξεχάσῃς. Ἡ τελευταία φράσις ἐλέχθη μέ τρόπον ἱκετευτικόν ταυτοχρόνως καί ἐλαφρῶς ἀπειλητικόν.

-Ἔννοιά σου, παιδί μου! τοῦ εἶπεν ὁ βουλευτής. Τώρα ποῦ θά πάω στήν Ἀθήνα, θά φροντίσω χωρίς ἄλλο.

Ὁ ἔντιμος πολιτευόμενος ἐκράτησε τήν ὑπόσχεσίν του. Παρέλαβε μαζῆ του τήν ἀναφοράν τοῦ φαρμακοποιοῦ, διά νά τήν ἐπιδώσῃ ἰδιοχείρως εἰς τό ὑπουργεῖον καί μετ’ ὀλίγας ἡμέρας ἔφθανεν εἰς τάς Ἀρχάς τοῦ τόπου ἔγγραφον, διατάσσον αὐτάς ν’ ἀναφέρουν «ἀμελητί» ἐάν ὁ πληθυσμός τῆς πολίχνης μετά τοῦ πληθυσμοῦ ἑνός γειτονικοῦ χωρίου δικαιολογεῖ τήν ἵδρυσιν καί δευτέρου φαρμακείου καί ἄν ἡ ἀπόστασις τοῦ χωρίου εἶνε ἡ προβλεπομένη ὑπό τοῦ Νόμου. Ὁ ἐπαρχιακός μηχανικός, ὁ ὁποῖος ἐκλήθη ἐπειγόντως νά γνωμοδοτήσῃ, καί ὁ ὁποῖος ἔτυχε νά εἶνε ἄνθρωπος ἀπολύτου ἀκεραιότητος, ἔσπευσε ν’ ἀπαντήσῃ, ὅτι ἡ ἀπόστασις τοῦ χωρίου ἦτο πολύ μεγαλειτέρα τῆς ὁριζομένης ὑπό τοῦ Νόμου. Νέα διαταγή ὅμως, τηλεγραφική αὐτήν τήν φοράν, πρός τόν μηχανικόν, τόν διέτασσε νά ὑπολογίσῃ τήν ἀπόστασιν δι’ ἐφίππου πορείας, δεδομένου, ὅτι οἱ ἔχοντες ἀνάγκην φαρμάκων δέν θά ἔστελλαν πεζόν νά τά παραλάβῃ. Ὁ μηχανικός ὅμως, ὁ ὁποῖος δέν ἐννοοῦσε νά χαρισθῇ, ἀπήντησε καί πάλιν, ὅτι ἡ ἀπόστασις καί δι’ ἐφίππου πορείας ἐξακολουθεῖ νά εἶνε μεγαλειτέρα τῆς ἀπαιτουμένης ἀπό τόν Νόμον. Μεταξύ ὑπουργείου καί μηχανικοῦ διημείφθησαν τά ἑξῆς τηλεγραφήματα. Τό ὑπουργεῖον διέταξεν: «Ὑπολογίσατε ἀπόστασιν διά καλπάζοντος ἵππου». Ὁ μηχανικός, μή δυνάμενος νά ἐκδηλώσῃ διαφορετικά τήν ἀγανάκτησίν του, ἀπήντησε τηρῶν καί τά προσχήματα τῆς ἱεραρχικῆς εὐλαβείας: «Ἵπποι περιοχῆς ἀδυνατοῦσι δυστυχῶς καλπάσαι».

Αὐτοκίνητα καί ἀεροπλάνα δέν ὑπῆρχον τότε διά νά προκαλέσουν νέαν διαταγήν τοῦ ὑπουργείου. Καί ἐπειδή ἡ παλαιά Φαυλοκρατία ἐννοοῦσε μέν νά ὑπηρετῇ τούς φίλους της, ἀλλά νά τηρῇ τά προσχήματα ἀπέναντι τῶν Νόμων, ἡ ἄδεια δέν ἐδόθη. Πόσον ὀπίσω εὑρίσκετο, πράγματι, ἡ πρωτογενής αὐτή, παλαιά Φαυλοκρατία! Δέν ἐτολμοῦσε νά ὑποβάλῃ εἰς τήν Βουλήν ἕνα προσωπικόν νομοσχέδιον καί νά κανονίσῃ τάς ἀποστάσεις δι’ ἀεροπλάνου, ὡς νά ἦτο ἀπαραίτητον νά εἶχαν ἐφευρεθῇ πρῶτα τά ἀεροπλάνα. Μία Φαυλοκρατία, δηλαδή, ἀνίκανος νά καλπάσῃ, ὅπως καί τά ἄλογα τοῦ χωριοῦ, τά ὁποῖα ἀνέφερεν ὁ μηχανικός εἰς τήν τηλεγραφικήν του ἀναφοράν.

ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ