Μαθήματα πατριδογνωσίας

KAI ὁ τόπος πού ἐπέλεξε ὁ πρώην Πρωθυπουργός κύριος Ἀντώνης Σαμαρᾶς γιά νά…

… κάνει τήν νέα παρέμβασή του σχετικά μέ τήν ἐνεργειακή πολιτική τῆς χώρας ἀλλά καί τό περιεχόμενό της, ἦταν ἐξαιρετικά εὔστοχες ἐπιλογές. Πρῶτον, διότι ἡ Νίσυρος καί κυρίως ἡ παρακείμενη σέ αὐτήν νῆσος Κανδελιούσσα εἶναι διαρκεῖς στόχοι τῶν τουρκικῶν παραβιάσεων τοῦ ἐναέριου χώρου μας. Ὄχι τυχαῖα. Κάθε βδομάδα (ἀκόμη καί προχθές) γίνονται πτήσεις τουρκικῶν drones σέ ὕψος 11.000 μέτρων πάνω ἀπό τήν βραχονησῖδα μας. Ἡ θέση της εἶναι στρατηγική. Οἱ γείτονες δέ χρειάζονται οὔτε τήν Ρόδο, οὔτε τό Καστελλόριζο, οὔτε τήν Λέσβο, οὔτε τήν Χίο, ὅπως νομίζουμε, ἐάν θέλουν νά ἀνοίξουν ἕνα μεγάλο θαλάσσιο διάδρομο στό Αἰγαῖο πού θά ἑνώνει τίς ἀκτές τῆς Μικρᾶς Ἀσίας μέ τόν θαλάσσιο διάδρομο τοῦ παράνομου τουρκο-λιβυκοῦ μνημονίου. Ἡ Νίσυρος καί ἡ Κανδελιούσσα εἶναι γιά τόν σχεδιασμό τους ὁ στρατηγικά χρήσιμος παράδρομος πού ὁδηγεῖ στήν μεγάλη λεωφόρο. Ἰδίως τά χωρικά τους ὕδατα, ἡ ὑφαλοκρηπῖδα τους, ἡ ἀποκλειστική οἰκονομική ζώνη. Γι’ αὐτό τίς ἐποφθαλμιοῦν. Σύν ὅτι ἐξυπηρετοῦν τό σχέδιο γιά τή διχοτόμηση τοῦ Αἰγαίου στόν 25ο μεσημβρινό.

Ἔξυπνο λοιπόν πού ἡ ὁμιλία Σαμαρᾶ ἐκφωνήθηκε ἐκεῖ. Σωστά ὁ πρώην Πρωθυπουργός δέν εἶπε κάτι γιά τίς τρέχουσες ἐξελίξεις στίς ἑλληνοτουρκικές σχέσεις. Μόνον ἡ παρουσία ἑνός πρώην Ἕλληνα Πρωθυπουργοῦ πάνω σέ νησί στόχο τῶν Τούρκων εἶναι ἠχηρό μήνυμα πρός τήν ἄλλη πλευρά πώς ξέρουμε. Ἀρκεῖ. Ἀλλά καί ἡ ὁμιλία τοῦ πρώην Πρωθυπουργοῦ ἦταν ἐξαιρετικά πρωτότυπη καί εὔστοχη, γιατί διαφώτισε τό εὐρύ κοινό γιά τό τί κρύβεται πίσω ἀπό τήν στρατηγική τῆς γαλάζιας πατρίδας καί τοῦ παράνομου τουρκο-λιβυκοῦ μνημονίου. Ὅπως εὔστοχα παρατήρησε ὁ πρώην Πρωθυπουργός, δέν ἱκανοποιοῦνται μέ αὐτήν μόνο τά συμφέροντα τῆς γείτονος χώρας ἀλλά καί τά συμφέροντα τῆς Γερμανίας καί τῆς Ρωσσίας.

Τῆς Γερμανίας, ἡ ὁποία δέν ἐνθάρρυνε τίς ἔρευνες γιά ἐξόρυξη ὑδρογονανθράκων στήν ἑλληνική ΑΟΖ, στήν ΑΟΖ τῆς Κύπρου, στήν ΑΟΖ τῆς Αἰγύπτου καί στήν ΑΟΖ τοῦ Ἰσραήλ. Καί τοῦτο, διότι οἱ Γερμανοί εἶχαν συνάψει στρατηγική σχέση μέ τήν Ρωσσία γιά τήν παροχή φυσικοῦ ἀερίου μέσα ἀπό τούς ἀγωγούς Nord Stream 1 καί Nord Stream 2. Γι’ αὐτό ἄλλως τε οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες εἶχαν ἐνημερώσει ἐγκαίρως τήν κυβέρνηση Σαμαρᾶ ἀπό τό 2014 ὅτι οἱ Γερμανοί διαφωνοῦν μέ τά ἑλληνικά σχέδια ἐξόρυξης ὑδρογονανθράκων καθώς εἶναι «παντρεμένοι» μέ τό ρωσσικό φυσικό ἀέριο.

Τῆς Ρωσσίας, ἐπίσης, ἐπειδή εἶχε ἀναπτύξει μία προνομιακή σχέση μέ τήν Γερμανία καί μετά τό 2014 καί μέ τήν Τουρκία. Στήν πραγματικότητα σύμφωνα μέ τήν ἀνάλυση τοῦ κυρίου Σαμαρᾶ ἡ πολιτική τῆς γαλάζιας πατρίδας καί τό παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο εἶναι τρία σέ ἕνα: ἱκανοποιεῖ τό ἐθνικό συμφέρον τῆς Τουρκίας, τίς στρατηγικές ἐπιδιώξεις τῆς Ρωσσίας στήν Μεσόγειο καί τίς ἐνεργειακές ἀνάγκες τῆς Γερμανίας. Εἶναι ἡ πρώτη φορά πού ἔπεσε φῶς, πολύ φῶς σέ ὅλα ὅσα συμβαίνουν στήν περιοχή μας.

Ἡ ὁμιλία Σαμαρᾶ στό μέτρο πού ἀπέδειξε ὅτι ἡ Τουρκία εἶναι χαμένη γιά τήν Δύση, εἶναι ἐθνικά χρήσιμη.

Μέ ὅλον τόν σεβασμό ὅμως θά ἤθελα νά κάνω μερικές ἐπισημάνσεις γιά τήν ὁμιλία τοῦ πρώην Πρωθυπουργοῦ.

Ἐπισήμανση πρώτη: οἱ πολιτικές πού ἀκολούθησαν ἡ Γερμανία, ἡ Ρωσσία καί ἡ Τουρκία εἶναι πράγματι ἐξαιρετικά δυσάρεστες γιά τά ἑλληνικά ἐθνικά συμφέροντα. Καί πρέπει νά ἀναδεικνύονται καί νά στιγματίζονται. Ὡστόσο δέν πρέπει νά διαφεύγει τήν προσοχή μας ὅτι κάθε μία ἀπό αὐτές τίς χῶρες μέ αὐτές τίς πολιτικές ἐξυπηρέτησε ἄριστα τό δικό της ἐθνικό συμφέρον. Οἱ Γερμανοί εἶχαν τήν ἀντίληψη καί ἡ Μέρκελ τό ἐπανέλαβε στήν πρόσφατη παρέμβασή της ὅτι εἶναι καί γερμανικό καί εὐρωπαϊκό συμφέρον ἡ ἔνταξη τῆς Ρωσσίας στήν εὐρωπαϊκή ἀρχιτεκτονική ἀσφάλειας. Προχώρησαν λοιπόν στήν κατασκευή τοῦ Nord Stream 1, 2 γιά νά ἐξασφαλίσουν φθηνή ἐνέργεια γιά τόν λαό τους καί γιά τήν βιομηχανία τους, οὕτως ὥστε νά μπορέσουν νά ἀνταγωνιστοῦν ἄλλες προηγμένες οἰκονομίες τοῦ κόσμου. Ἐνῶ τώρα θά πρέπει νά πληρώσουν πανάκριβο δυτικό φυσικό ἀέριο, τό ὁποῖο μάλιστα δέν φτάνει γιά νά χορτάσει τήν Εὐρώπη. Ὄχι μόνο τήν χώρα τους. Ἀλήθεια: ὅλα αὐτά τά χρόνια πού πέρασαν κι ἐμεῖς μείναμε ἄπραγοι, ἐξυπηρετήσαμε, ὅπως θά ἔπρεπε, τό ἐθνικό μας συμφέρον; Κάναμε τίς σωστές ἐπιλογές; Ἤ μήπως ἡ ἐξωτερική μας πολιτική ὑπέφερε ἀπό ἀτλαντική ἰδεοληψία πού δέν ταυτιζόταν πάντοτε μέ τό ἐθνικό συμφέρον;

Ἐπισήμανση δεύτερη, συναφής μέ τήν πρώτη. Ἀπεκάλυψε ὁ πρώην Πρωθυπουργός ὅτι οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες μᾶς προειδοποίησαν τό 2014 ὅτι δέν μπορεῖ νά προχωρήσει τό σχέδιο γιά τόν EastMed μέ τήν συμμετοχή Ἑλλάδος, Κύπρου, Ἰσραήλ, Αἰγύπτου, ἐπειδή οἱ Γερμανοί κατά δήλωση Σαμαρᾶ ἦταν «παντρεμένοι» μέ τό ρωσσικό φυσικό ἀέριο. Ἡ δήλωση αὐτή χρεώνει τίς εὐθῦνες γιά τήν μή ἀνακήρυξη ἀποκλειστικῆς οἰκονομικῆς Ζώνης ἀπό τήν Ἑλλάδα ἀποκλειστικά στήν Γερμανία, μέ τό ἐπιχείρημα ὅτι αὐτό θά ἦταν μάταιο.

Οἱ Ἀμερικανοί ὅμως πού ἐξαιρέθηκαν ἀπό τό κάδρο τῆς ὁμιλίας τοῦ πρώην Πρωθυπουργοῦ εἶναι ἀθῶοι τοῦ αἵματος πού δέν ἀνακήρυξε ἡ Ἑλλάδα ἐκείνη τήν ἐποχή ἀποκλειστική οἰκονομική ζώνη; Ἤ μήπως ἔγινε παρέμβαση νά μήν ἀνακηρύξουμε ΑΟΖ ὅταν τό 2013 καταθέσαμε τό ἔγγραφό μας στόν ΟΗΕ σέ ἀπάντηση τῆς τουρκικῆς ἀπόπειρας ἐξόρυξης ὑδρογονανθράκων κάτω ἀπό τό Καστελλόριζο ἐντός ἑλληνικῆς ΑΟΖ; Μήπως οἱ σύμμαχοί μας μᾶς προέτρεψαν τότε νά μήν καταθέσουμε χάρτες καί συντεταγμένες τῆς ἑλληνικῆς ΑΟΖ γιά νά μή γίνει …πόλεμος μέ τήν Τουρκία; Μήπως ἡ Οὐάσιγκτων προηγήθηκε τοῦ Βερολίνου;

Ἄν θέλουμε νά γράψουμε τήν ἱστορία –διότι τήν ἱστορία σήμερα τήν διηγοῦνται πολλά μέλη τῶν κυβερνήσεων ἐκείνων τῶν περιόδων– θά πρέπει νά ποῦμε ὅτι τό πατριωτικό σχέδιο ἀνακήρυξης τῆς ἀποκλειστικῆς οἰκονομικῆς ζώνης πού ἐκπόνησε ὁ τότε σύμβουλος τοῦ Πρωθυπουργοῦ Χρύσανθος Λαζαρίδης μέ ὁδηγίες τοῦ κυρίου Σαμαρᾶ, ὑπονομεύτηκε ἀπό τήν ἄλλη πλευρά τοῦ Ἀτλαντικοῦ. Ὄχι μόνο ἀπό τό Βερολῖνο. Χάριν τῶν καλῶν σχέσεών της μέ τήν Ἄγκυρα. (Ἀλήθεια, ἀφοῦ ἀπό τό 2014 ξέραμε ὅτι οἱ Γερμανοί δέ συμφωνοῦν μέ τήν ἀξιοποίηση τῶν κοιτασμάτων τῆς Μεσογείου, γιατί χάσαμε χρόνο καί ἐπιμείναμε ἑπτά ὁλόκληρα χρόνια στήν κατασκευή τοῦ ἀγωγοῦ EastMed, τόν ὁποῖο ἐνταφίασαν οἱ ΗΠΑ τόν περασμένο Δεκέμβριο μέ τό γνωστό non paper;)

Ἐπισήμανση τρίτη καί καταληκτική: διαμαρτυρόμαστε σήμερα γιά τήν προσέγγιση Τουρκίας – Ρωσσίας καί γιά τό γεγονός ὅτι στήν πραγματικότητα οἱ γείτονες κάνουν σέρβις στήν Μόσχα μέ τό παράνομο τουρκο-λιβυκό μνημόνιο καί μέ τήν πολιτική τῆς γαλάζιας πατρίδας. Καί λέμε σωστά στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες, ὅτι αὐτή ἡ Τουρκία πού εἶναι στρατηγικά ἐξαρτημένη ἀπό τήν Ρωσσία, δέν μπορεῖ νά εἶναι λειτουργικό μέρος τῆς Δύσης.

Ὡστόσο, γιά νά μπορέσει ἡ Ἄγκυρα νά κάνει παιχνίδι μέ τήν Μόσχα θά πρέπει νά ὁμολογήσουμε στούς ἑαυτούς μας ὅτι εὐθύνη ἔχουμε κι ἐμεῖς! Ἐμεῖς τό ἐπιτρέψαμε! Δέν προέκυψε ἀπό τόν οὐρανό ἡ στρατηγική αὐτή συνεργασία μεταξύ τῶν δύο χωρῶν πού ἱστορικά εἶναι ἐχθροί, καί ἔχουν κάνει μεταξύ τους τρεῖς πολέμους. Μέχρι τό 2009 οἱ σχέσεις Ἑλλάδος – Ρωσσίας ἦταν ἐξαιρετικές. Σέ σημεῖο πού ἡ συμφωνία γιά τήν κατασκευή τοῦ ἀγωγοῦ South Stream, τοῦ νότιου ἐνεργειακοῦ διαδρόμου, ἀνακοινώθηκε σέ σύνοδο τοῦ ΟΑΣΕ μέσα στήν Κωνσταντινούπολη τό 2007! Ὁ ἀγωγός αὐτός ἐξυπηρετοῦσε καί τό εὐρωπαϊκό συμφέρον (εἶχε τήν ὑποστήριξη τῆς Κομμισσιόν, τῆς Γαλλίας καί τῆς Ἰταλίας) ἀλλά καί τό ἑλληνικό ἐθνικό συμφέρον στό μέτρο πού θά διασφάλιζε γιά πολλά χρόνια φτηνή ἐνέργεια γιά τόν ἑλληνικό λαό καί γιά τίς ἑλληνικές ἐπιχειρήσεις. Ἦταν συμφωνία ἐθνικῆς βιωσιμότητας. Ὁ ἀγωγός αὐτός ἐγκαταλείφθηκε ἀπό τήν κυβέρνηση Παπανδρέου τό 2009 γιά …περιβαλλοντικούς λόγους.

Σήμερα, ἄν κοιτάξουμε στόν χάρτη, θά παρατηρήσουμε ἔκπληκτοι ὅτι ὁ South Stream ἀντικαταστάθηκε ἀπό τόν TurkStream. Οἱ Ρῶσσοι μετά τό ἑλληνικό ναυάγιο ἀποτάθηκαν στούς Τούρκους. Ἡ φύση ἀπεχθάνεται τό κενό. Σήμερα τό φυσικό ἀέριο πού φτάνει στά σπίτια μας διοχετεύεται σέ αὐτά ἐκτός ἀπό τόν TAP (ὁ ὁποῖος δέν θά εἶχε ποτέ ἐνταχθεῖ στόν δυτικό σχεδιασμό –ἐπί Σαμαρᾶ– ἄν δέν ὑπῆρχε ὁ μπαμπούλας South Stream) μέσα ἀπό τόν ΤurkStream! Μέσῳ Βουλγαρίας! Ἐγκαταλείποντας λοιπόν ἐκείνη τήν βιώσιμη πολιτική πού ὑπηρετοῦσε τό ἑλληνικό ἐθνικό συμφέρον καί ἔβλεπε εἴκοσι χρόνια μπροστά, καταλήξαμε σήμερα, ὅλοι οἱ ἀγωγοί φυσικοῦ ἀερίου ἀπό τούς ὁποίους διοχετεύεται ποσότητα στήν ἑλληνική ἀγορά, νά περνοῦν μέσα ἀπό τουρκικό ἔδαφος! Ποιοί ἔκαναν λοιπόν μάγκες τούς γείτονες; Ποιανοῦ κατόρθωμα ἄραγε εἶναι αὐτό; Τῶν Γερμανῶν; Τῶν Τούρκων; Τῶν Ἀμερικανῶν; Ἤ ἀποκλειστικά δικό μας; Οἱ Τοῦρκοι ἀπειλήθηκαν ἐπανειλημμένως ἀπό τούς Ἀμερικανούς ἐπειδή ἀγόρασαν S-400 καί σήμερα βρίσκονται πολύ κοντά στό ἐνδεχόμενο νά ἀποκτήσουν προηγμένα ἀμερικανικά F-16 προκειμένου νά ἄρουν τό βέτο τους στήν ἔνταξη τῆς Σουηδίας καί τῆς Φινλανδίας στό ΝΑΤΟ. Τό γιατί, προφανές καί ἐδῶ. Διότι ἀκολουθοῦν μία πολιτική πού ὑπηρετεῖ τό ἐθνικό τους συμφέρον ἀδιαφορῶντας ποιόν θά δυσαρεστήσουν. Διότι ὁ κόσμος μετακινεῖται πλέον ἀνατολικά καί θεωροῦν ὅτι τό συμφέρον τους βρίσκεται κυρίως ἐκεῖ, καί λιγώτερο δυτικά.

Βεβαίως γιά νά ἐπιστρέψουμε σέ ἐμᾶς πάντα θά ὑπάρχει τό ἐπιχείρημα, ὅτι ἐξωτερική πολιτική δέν ἀσκεῖς στό κενό. Ὅτι πρέπει νά λαμβάνεις ὑπ’ ὄψιν σου τούς διεθνεῖς συσχετισμούς καί τήν συγκυρία. Ὅτι στήν ἐποχή τῶν μνημονίων προτεραιότητα ἦταν ἡ ἔξοδος ἀπό αὐτά, στό μέτρο πού ἡ Ἑλλάδα ἐξηρτᾶτο καί ἀπό τήν μηνιαία δόση τοῦ Διεθνοῦς Νομισματικοῦ Ταμείου. Ὡστόσο –καί γι’ αὐτό ἀσφαλῶς δέ φταίει ὁ πρώην Πρωθυπουργός κύριος Σαμαρᾶς– δέν πρέπει νά διαφεύγει τήν προσοχή μας ὅτι ἡ Ἑλλάς ὑπήχθη τιμωρητικά στά μνημόνια καί κυρίως στήν ἐξάρτηση τῶν μνημονίων, ἐπειδή θέλησε νά ἀσκήσει ἐντός εὐρωπαϊκοῦ πλαισίου μέ τήν συμφωνία τῶν ἑταίρων της ἀνεξάρτητη πολιτική ἱκανοποίησης τοῦ ἐθνικοῦ της συμφέροντος. Πολιτική ἴδια μέ αὐτή πού ἀσκοῦσε ἡ ἡγέτις τῆς ΕΕ Γερμανία γιά τόν ἑαυτό της. Τώρα γιατί φτάσαμε ὥς ἐκεῖ καί γιατί δέν μπορέσαμε νά περιφρουρήσουμε τά μεγάλα κεκτημένα τῆς ἑλληνικῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τῆς περιόδου ἐκείνης, ὥστε νά εἶναι τόσο εὐάλωτη νά ἀνατραπεῖ στό πρῶτο φύσημα, αὐτό εἶναι θέμα ἑνός ἄλλου σημειώματος. Καί ἔχει σχέση συνολικά μέ τήν ἐθνική σύνταξη. Ἡ ἴδια ἀπόπειρα ἀνατροπῆς πολιτικῆς ἀπέτυχε στήν Τουρκία ἐπανειλημμένως γιατί ὑπῆρξε ἐθνική συσπείρωση γύρω ἀπό τήν ἡγεσία. Ἄς κρατήσουμε γιά τήν ὥρα αὐτό. Τήν ἔννοια τῆς ἐθνικῆς σύνταξης. Μᾶς εἶναι ἀπαραίτητη.