Μεταρρυθμίζεται ἕνα συντεχνιακό κράτος;

Ὁ μεγαλύτερος ἀντίπαλος
τοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη
εἶναι ἡ ἔλλειψη μεταρρυθμιστικῆς
κουλτούρας στή χώρα μας…

ΠΟΙΟΙ εἶναι ἄραγε ὅλοι αὐτοί πού μέ ποσοστό 31,5% κατέστησαν τόν κ. Ἀλέξη Τσίπρα κυρίαρχο στόν χῶρο τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης; Ποιό εἶναι αὐτό τό κομμάτι τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, πού σέ τέσσερα χρόνια θά μποροῦσε νά ξαναφέρει τόν ἀπελθόντα πρωθυπουργό ἐκ νέου στήν ἐξουσία;

Ἡ ἀπάντηση εἶναι πολύ ἁπλή. Πρόκειται, χονδρικά, γιά τούς Νεοέλληνες ἀντιμεταρρυθμιστές, ἤτοι γιά ὅλους αὐτούς πού βολεύονται γενικά σέ ἀκίνητες καί συντεχνιακά δομημένες κοινωνίες, οἱ ὁποῖες ὡς πρός τήν ὑφή τους εἶναι ἐπιρρεπεῖς στόν ὁλοκληρωτισμό, ἀντιπαραγωγικές, ἐλάχιστα ἀνταγωνιστικές καί σέ προχωρημένο βαθμό ἐχθρικές πρός τή γνώση.

Ἔτσι, μεταξύ τῶν ψηφοφόρων τοῦ Σύριζα, ἐκτός ἄλλων, συναντᾶ κανείς καί ὅλους αὐτούς πού πολέμησαν τήν ἀσφαλιστική μεταρρύθμιση Γιαννίτση καί «φέσωσαν» τήν Ἑλλάδα μέ 200 δισ. εὐρώ περίπου. Στήν ἴδια κατηγορία γιά παράδειγμα, περιλαμβάνονται γιατροί τοῦ ΕΣΥ πού ἀρνοῦνται τήν ἀξιολόγηση, γιατί δῆθεν αὐτούς τούς ἀξιολογοῦν οἱ …ἀσθενεῖς τους.

Δηλαδή μᾶς κάνουν καί πλάκα ἀπό πάνω. Στό 31,5% βρίσκουμε ἐπίσης καί ὅλους αὐτούς πού «ὁραματίζονται» μιά παιδεία εὐκολίας. Θέλουν δηλαδή ἕνα χαρτί πού νά βεβαιώνει ὅτι πέρασαν ἔξω ἀπό ἕνα ἐκπαιδευτικό Ἵδρυμα, ἀλλά περί γνώσεων οὔτε λόγος νά γίνεται. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος πού προτιμοῦν τά Α.Ε.Ι. νά εἶναι ἀχούρια.

Ὅλος αὐτός ὁ κόσμος ἀκούει τίς λέξεις μεταρρύθμιση, ἀριστεία, ταλέντο, γνώση, πρόοδος, καί παθαίνει ἀλλεργία. Γιά τήν κατάσταση αὐτή ὅμως τήν εὐθύνη δέν τήν φέρουν μόνον οἱ δεδηλωμένοι ἀντιμεταρρυθμιστές. Ὑπάρχουν καί αὐτοί πού τούς δημιούργησαν καί πού ἐντοπίζονται στό πολιτικό σύστημα συνολικά.

Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος πού οἱ μεταρρυθμίσεις στήν Ἑλλάδα, ὅπως τονίζουν οἱ διαπρεπεῖς οἰκονομολόγοι Δημήτρης καί Χρῆστος Ἰωάννου, παρουσιάζουν δύο εἰδῶν προβλήματα. Τό πρῶτο ἔγκειται στήν προέλευση τῆς ἔννοιας τῶν μεταρρυθμίσεων καί τῆς ἀναγκαιότητάς τους κατά τή διάρκεια τῆς ἐφαρμογῆς τῶν Μνημονίων. Σέ ὅλη αὐτήν τήν περίοδο ὅλες ἀνεξαιρέτως οἱ κυβερνήσεις καί ὅλα ἀνεξαιρέτως τά κόμματα, μή ἀναλαμβάνοντας τήν «ἰδιοκτησία τοῦ προγράμματος», δηλαδή μή ἐνστερνιζόμενα τήν ἀναγκαιότητα καί τούς στόχους τῶν μεταρρυθμίσεων, μή ἐφαρμόζοντας αὐτά πού συμφωνοῦσαν μέ τούς ἑταίρους, καί προσφεύγοντας στούς γνωστούς κλαυθμυρισμούς, ὅτι «ἐμεῖς δέν θέλουμε, ἀλλά οἱ ξένοι μᾶς ἀναγκάζουν», στήν πραγματικότητα ἀπονομιμοποίησαν, διέβαλαν καί δαιμονοποίησαν στή συνείδηση τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ τή σημασία καί τήν ἀναγκαιότητα τῶν πιό σημαντικῶν καί ἀπολύτως ἀπαραιτήτων μεταρρυθμίσεων. Παράλληλα δέ δαιμονοποιήθηκε καί ἡ ἔννοια τῆς μεταρρύθμισης πού γιά κάποιο κόσμο θεωρεῖται τό ἀπόλυτο κακό.

Αὐτό δημιουργεῖ ἤδη ἕνα πολύ μεγάλο πρόβλημα γιατί ὅσο καί ἄν ὅλοι ὑποστηρίζουν γενικόλογα ὅτι ἡ ἀπαλλαγή ἀπό τόν ΣΥΡΙΖΑ ταυτίζεται καί μέ ἀποδοχή τῶν ἀπαιτούμενων μεταρρυθμίσεων, ὅταν ἡ κοινωνία θά βρεθεῖ μπροστά σέ συγκεκριμένες ἀλλαγές, τότε θά ἀρχίσουν νά λειτουργοῦν οἱ συγκεκριμένοι ψυχικοί μηχανισμοί προσκόλλησης στήν ὑφιστάμενη πραγματικότητα, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν ζωτικό στοιχεῖο τῆς ἑλληνικῆς ἰδιομορφίας. Μηχανισμοί πού μπορεῖ μέν νά προϋπῆρχαν τῆς κρίσης (ὅπως στήν περίπτωση τῆς «μεταρρύθμισης Γιαννίτση», γιά παράδειγμα, στό συνταξιοδοτικό), ἀλλά ἐνισχύθηκαν κατά θηριώδη τρόπο στή διάρκεια τῶν Μνημονίων, μέ τούς «ἀντιμνημονιακούς ἀγῶνες».

Και ἐδῶ ὑπάρχει τό δεύτερο μεγάλο ζήτημα μέ τίς μεταρρυθμίσεις, τό ὁποῖο εἶναι τό ἑξῆς: ἀντίθετα μέ τίς λαϊκιστικές παροχές, τά πολιτικά ὀφέλη τῶν ὁποίων εἶναι ἄμεσα γιά τόν λαοπρόβλητο ἡγέτη πού τά προσφέρει –ἐνῶ ὁ λογαριασμός παραδίδεται ἑτεροχρονισμένα καί μέ ἱστορική ὑστέρηση στόν ἑπόμενο ἤ ἀκόμη καί στόν μεθεπόμενο διαχειριστή τῆς ἐξουσίας, στίς μεταρρυθμίσεις συμβαίνει τό ἀκριβῶς ἀντίθετο, διότι αὐτές ἔχουν, κατά κανόνα, πολύ ἀργή ἀπόδοση, καί τά ὀφέλη τους, συνήθως, προκύπτουν πολύ καιρό μετά ἀπό τήν ἐφαρμογή τους. Τό ξεκίνημα μάλιστα τῶν θετικῶν ἀποδόσεών τους μπορεῖ νά μετατεθεῖ ἀκόμη μακρύτερα στό ἀπώτερο μέλλον καί γιά ἕναν ἐπιπλέον λόγο: διότι, κατά τήν πρώτη περίοδο τῆς ἐφαρμογῆς τους, ἀντιμετωπίζουν (καί τό ξέρουμε αὐτό πολύ καλά), τή λυσσώδη ἀντίδραση τῶν κατεστημένων ὁμάδων συμφερόντων, οἱ ὁποῖες ἐπωφελοῦνταν ἀπό τήν ὑπό μεταρρύθμιση κατάσταση (δηλαδή ἀποκόμιζαν ἀθέμιτες προσόδους), εἰς βάρος τῆς κοινωνίας, καί χάνουν τά προνόμιά τους ἀπό τίς ἀλλαγές πού ὑλοποιοῦνται. Ἐνῶ τήν ἴδια στιγμή αὐτοί οἱ ὁποῖοι πρόκειται νά εὐνοηθοῦν, σέ βάθος χρόνου, ἀπό τίς μεταρρυθμίσεις, δηλαδή ὅλος ὁ ὑπόλοιπος πληθυσμός, δέν ἔχει συνείδηση καί δέν ἔχει ἄμεσο ἐνδιαφέρον γιά νά τίς ὑποστηρίξει.

Ἀπαιτεῖται, συνεπῶς, πολύ μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο ἀλλά καί πολύ μεγάλη θέληση γιά μία κυβέρνηση, ὥστε νά μπορέσει νά ἐφαρμόσει μεταρρυθμίσεις οἱ ὁποῖες θά ἀποδώσουν σέ μεταγενέστερο ἤ καί σέ πολύ μεταγενέστερο χρόνο, σέ ὁρισμένες δέ περιπτώσεις καί μετά τήν ἀποχώρηση τῆς ἴδιας ἀπό τήν ἐξουσία.

Ὑπό παρόμοιες συνθῆκες θά πρέπει νά δεῖ κανείς πόσο ἀποφασιστική εἶναι ἡ κυβέρνηση Μητσοτάκη νά κάνει μεταρρυθμίσεις… χθές, γιά νά προλάβει τό …αὔριο.

*Ἐπίτιμος Διεθνής Πρόεδρος
Ἕνωσης Εὐρωπαίων Δημοσιογράφων
[email protected]