«Ντόμινο» ἀνατροπῶν στήν Μέση Ἀνατολή

ΠΟΤΕ ἡ κατάστασις στήν Μέση Ἀνατολή δέν ἦταν τόσο περίπλοκη ὅσο προδιαγράφεται μέ τίς τελευταῖες ἐπιθέσεις τῶν ἰσλαμιστῶν στήν Συρία.

Εἶναι μία ἐξέλιξις πολύ πιό ἀνησυχητική ἀπό τήν κατάσταση στόν Λίβανο καί τήν Γάζα. Ὁ πόλεμος τόν ὁποῖο διεξάγει τό Ἰσραήλ ἐναντίον τῆς Χαμάς εἶναι ἐντοπισμένος στήν λωρίδα τῆς Γάζας. Ὁ πόλεμος πού διεξήχθη (ἄν ὑποθέσουμε ὅτι ἡ ἐκεχειρία πού συνεφωνήθη θά ἔχει διάρκεια) μέ τήν Χεζμπολλάχ ἦταν ἐντοπισμένος στά ἐδάφη τοῦ νοτίου Λιβάνου.

• Tοῦ Εὐθ. Π. Πέτρου

Ἡ μόνη διεθνής διάστασις τῆς κρίσεως αὐτῆς ἦταν ἡ ἀπειλή γιά τήν διεθνῆ ναυσιπλοΐα, ἀπό τίς πυραυλικές ἐπιθέσεις τῶν Χούθι τῆς Ὑεμένης. Ἀλλά καί αὐτή ἡ ἀπειλή πλήττει κυρίως τήν Ἑλλάδα καί τήν Αἴγυπτο καί δευτερευόντως τήν Ἰταλία. Μειώνεται ἡ ἐμπορευματική κίνησις διά τῆς Διώρυγος τοῦ Σουέζ καί ἔτσι μειώνονται τά φορτία πού φθάνουν στόν Πειραιᾶ καί σέ ἰταλικά λιμάνια.

Ἡ κρίσις στήν Συρία ὅμως δέν εἶναι τόσο ἁπλή καί τόσο ἐντοπισμένη περίπτωσις. Ἐδῶ ὑπάρχει πραγματικός κίνδυνος ἐπεκτάσεως τοῦ πολέμου, ἐνῷ ἐνδεχομένη ἀνατροπή τοῦ καθεστῶτος Ἄσσαντ μπορεῖ νά ὁδηγήσει στόν ἀνασχεδιασμό τοῦ χάρτη καί τήν χάραξη νέων συνόρων στήν περιοχή. Συνόρων τά ὁποῖα σέ μεγάλο βαθμό θά ἐπιβάλλουν ἡ Τουρκία καί τό ἀναγεννηθέν «ἰσλαμικό κράτος» τοῦ ISIS.

Καί, δυστυχῶς, οὔτε τό ΝΑΤΟ οὔτε οἱ μεγάλες χῶρες τῆς Δύσεως ἔχουν συναίσθηση τῆς πραγματικότητος. Καί ἡ πολιτική ἀκόμη τοῦ ἐκλεγμένου Προέδρου τῶν ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ, γιά τήν Μέση Ἀνατολή, περιορίζεται στήν ἄνευ ὅρων στήριξη τοῦ Ἰσραήλ, χωρίς νά λαμβάνει ὑπ’ ὄψιν τό γεωπολιτικό περιβάλλον μέ τίς ἀστάθειες καί τίς ἰδιομορφίες του.

Γιά τήν ἀντίληψη τῶν δυτικῶν κρατῶν ὡς πρός τήν Μέση Ἀνατολή παραθέτουμε τήν ἐξαιρετικῶς εὔστοχη, κατά τήν γνώμη μας, ἀνάρτηση τοῦ διεθνολόγου κ. Βασίλη Κοψαχείλη, ὁ ὁποῖος ἐπισημαίνει:

«Τό βασικό πρόβλημα τῆς λάθος ἀνάγνωσης τῶν Δυτικῶν σχετικά μέ τή Μ. Ἀνατολή εἶναι ὅτι τή βλέπουν ὡς ἔθνη μέ σύνορα.

Ἡ Μ. Ἀνατολή εἶναι πολιτισμικές περιφέρειες μέ φυλές.

Καί ἡ πιό πετυχημένη ἐμπειρία τῶν Δυτικῶν (βλ. Βρετανῶν) στή Μ. Ἀνατολή εἶναι νά στρέφεις τή μία φυλή ἐναντίον τῆς ἄλλης.

Αὐτή ἡ συνταγή ἐξασφαλίζει τή σχετική σταθερότητα, φτάνει κάποιος ἰσχυρός ἀπό πίσω νά διασφαλίζει ὅτι τό ἔργο πάει βάσει τοῦ σεναρίου…

Καί ἐπειδή αὐτός ὁ ἰσχυρός, οὔτε καταλαβαίνει τή Μ. Ἀνατολή, καί οὔτε σενάριο ἔχει, τόν ρόλο αὐτό ἔρχεται νά τόν καλύψει ἡ Τουρκία!

Ἡ ὁποία ἔχει πείσει τή Δύση ὅτι τῆς εἶναι ἀπαραίτητη, καταλαβαίνει τή Μ. Ἀνατολή, καί ἔχει καί σενάριο…».

Δεδομένου δέ ὅτι ἡ Βρεταννική Αὐτοκρατορία διελύθη χωρίς νά ὑπάρξει διάδοχος κατάστασις, δέν ὑπάρχει κανείς στήν Δύση ἱκανός νά σχεδιάσει μιά πολιτική ἐξισορροπήσεως. Ἡ Λιβύη ἀκόμη πληρώνει τήν ἀπρονοησία τῶν δυτικῶν χωρῶν, πού ἀνέτρεψαν τό καταπιεστικό καθεστώς Καντάφι, τό ὁποῖο ὅμως συνιστοῦσε ἕναν παράγοντα σταθερότητος. Ἔτσι «ἄνοιξαν τήν πόρτα» γιά τήν διείσδυση τῆς Τουρκίας, ἡ ὁποία καί καταλαβαίνει τήν Μέση Ἀνατολή καί σχέδιο δράσεως ἔχει καί πολύ συγκεκριμένους στόχους.

Παρ’ ὀλίγον νά διολισθήσει σέ ἀνάλογη θέση καί ἡ Αἴγυπτος ὅταν ἡ κοντόφθαλμη ἀντίληψις τῶν Ἀμερικανῶν γιά τήν «Ἀραβική Ἄνοιξη» ἔφερε τήν μουσουλμανική ἀδελφότητα στήν κυβέρνηση. Ταυτοχρόνως τό κῦρος τῶν ΗΠΑ ὑπέστη ἀνεπανόρθωτη ζημία, διότι ὅλος ὁ ἀραβικός κόσμος εἶδε πώς ἐγκατέλειψαν τόν ἐπί δεκαετίες πιστό τους σύμμαχο Χόσνι Μουμπάρακ, τό καθεστώς τοῦ ὁποίου ἐπίσης συνέβαλλε στήν σταθερότητα τῆς περιοχῆς. Ἡ Αἴγυπτος γλύωσε χάρη στόν στρατηγό καί ἤδη Πρόεδρο Σίσι, ἀλλά ἔχει νά περάσει ἀπό συμπληγάδες. Τοὐλάχιστον ἔχει συναίσθηση ὅτι μπορεῖ νά στηρίζεται μόνον στίς δικές της δυνάμεις, χωρίς νά ὑπολογίζει στήν «εὐφυΐα» τῆς πολιτικῆς τῶν δυτικῶν δυνάμεων.

Τώρα ἦλθε ἡ σειρά τῆς Συρίας. Τό καθεστώς Ἄσσαντ ἐπιβίωσε τοῦ πρώτου πολέμου τοῦ ISIS, σοβαρά ὅμως τραυματισμένο καί μποροῦσε νά σταθεῖ χάρη στήν στήριξη τοῦ Ἰράν καί τῆς Ρωσσίας. Ἡ μεγάλη του ἀποτυχία συνίσταται στό ὅτι ἡ ἐπιχείρησις τῶν ἰσλαμιστῶν πού ἄρχισε ἀπό τό Χαλέπι καί δέν ξέρουμε ποῦ θά τελειώσει, προετοιμαζόταν ἐπί ἕναν περίπου χρόνο. Ἀπό τότε πού ἄρχιζε ὁ πόλεμος στήν Γάζα, ὁ ὁποῖος πιθανώτατα νά δημιούργησε εὐκαιρία γιά τούς τζιχαντιστές τῆς Συρίας. Τό Ἰράν ἐπικεντρώθηκε στήν στήριξη τῆς Χεζμπολλάχ καί τῶν Χούθι καί «ξέχασε» ὅτι ὑπάρχει καί ἡ Συρία. Τώρα πού ξύπνησε ἀνωμάλως τρέχει νά ἀντεπεξέλθει σέ μιά κατάσταση πού πιθανότατα νά μήν εἶναι πλέον ἀναστρέψιμη. Ὁ ρυθμός μέ τόν ὁποῖο οἱ ἰσλαμιστές ἀπωθοῦν τίς δυνάμεις τοῦ Ἄσσαντ καί καταλαμβάνουν τήν μία πόλη μετά τήν ἄλλη, δείχνουν ὅτι τό καθεστώς εἶναι ἀδύναμο.

Καί ἐπειδή, ὅπως ἀνέφερε καί ὁ προμνημονευθείς διεθνολόγος, ἡ Μέση Ἀνατολή «εἶναι πολιτισμικές περιφέρειες μέ φυλές», ἕνα φαινόμενο «ντόμινο» εἶναι πολύ πιθανόν νά ἀκολουθήσει. Τό γειτονικό Ἰράκ εἶναι ἰδιαίτερα ἀσταθές, ὁπότε μιά ἐπέκτασις τῶν ἐπιθέσεων τῶν ἰσλαμιστῶν καί ἐκεῖ εἶναι πολύ πιθανή. Ἄλλως τε ἡ Τουρκία πού ὑποθάλπει τόν νέο ISIS ἔχει συμφέροντα στό Ἰράκ, ἐξ ἴσου ζωτικά μέ αὐτά πού ἔχει στήν Συρία. Ἡ ἀποτροπή τῆς ἐνδυναμώσεως τῶν κουρδικῶν ὀντοτήτων εἶναι γιά τήν Ἄγκυρα ζήτημα ἐπιβιώσεως. Καί τοῦτο μόνον διά τῆς ἀξιοποιήσεως ἰσλαμικῶν κινημάτων μπορεῖ νά γίνει.

Τό πρόβλημα εἶναι ὅτι ἡ πολιτικῶς ἀνερμάτιστη Εὐρωπαϊκή Ἕνωσις θεωρεῖ πώς μπορεῖ νά ἐμπιστεύεται τήν Τουρκία. Δέν μποροῦμε βεβαίως νά περιμένουν ἀπό τήν, ἐκ βαλτικῶν χωρῶν ὁρμωμένη, κ. Μάγια Κάλλας (νέα Ἐπίτροπο Ἐξωτερικῶν καί Ἀσφαλείας) νά καταλαβαίνει τά προβλήματα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς. Ἐδῶ καλά-καλά τό πρόβλημα τῆς Οὐκρανίας δέν ἔχει ἀντιληφθεῖ, ὅπως τοὐλάχιστον τεκμαίρεται ἀπό τίς προσδοκίες πού ἐξέφρασε, νά βοηθήσει ὁ Ἐρντογάν στήν διευθέτηση τῆς καταστάσεως.

Ὅσο γιά τούς Ἀμερικανούς, τώρα δέν τούς χαρακτηρίζει ἁπλῶς προχειρότης. Βλέπουμε μίαν ἡττημένη καί ἀπερχομένη κυβέρνηση νά ὑπονομεύει παντοιοτρόπως τόν νέο Πρόεδρο πού θά ἀναλάβει καθήκοντα στίς 20 Ἰανουαρίου. Καί ὁ ὁποῖος θά εἶναι ἀπησχολημένος μέ τόν πόλεμο πού ἑτοιμάζεται νά ἀρχίσει ἐναντίον τοῦ βαθέος κράτους τῆς αὐθαιρεσίας πού ἔχουν οἰκοδομήσει οἱ Δημοκρατικοί. Τό τελευταῖο πρᾶγμα πού θά τόν ἀπασχολεῖ εἶναι ἡ Μέση Ἀνατολή. Καί δυστυχῶς οἱ δυνατότητες τοῦ Ἰσραήλ, ὅσο ἀνεπιφύλακτη καί ἄν εἶναι ἡ στήριξις τῶν ΗΠΑ, παραμένουν πεπερασμένες.