Οἱ κουρτίνες τοῦ Κέντρου

Η ΠΡΟΧΘΕΣΙΝΗ ἐκδήλωση στό Ἵδρυμα «Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς» στά λεγόμενα βραχώδη τῆς Φιλοθέης…

… πλήν τῆς πολιτικῆς, εἶχε μία σουρρεαλιστική καί μεταφυσική διάσταση. Δεξιά τῆς ὑπερυψωμένης ἐξέδρας ἐπί τῆς ὁποίας ἐκάθηντο ὁ ἐν ἐνεργείᾳ Πρωθυπουργός, δύο πρώην Πρωθυπουργοί, ἕνας πρώην Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας, ὅλο τό Ὑπουργικό Συμβούλιο καί δεκάδες Βουλευτές τῆς ΝΔ, εὑρίσκεται ὁ τάφος τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς παράταξης. Τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ. Δέν ξέρω γιατί ἐπέλεξε αὐτόν τόν τόπο γιά νά ταφεῖ ὁ Μεγάλος Μακεδόνας. Γνωρίζω πῶς μεθόδευσε τήν ἱκανοποίηση τῆς ἐπιθυμίας του καί θά σᾶς τήν διηγηθῶ εὐθύς ἀμέσως. Ἀλλά οὐδείς γνωρίζει «γιατί ἐκεῖ». Ὑποθέσεις μποροῦμε νά κάνουμε μόνον ἐμεῖς οἱ κοινοί θνητοί. Ἐπειδή ἄραγε σέ ὅλη του τήν ζωή πορεύτηκε μόνος, καί ἀκόμη καί στό τέλος ἤθελε νά εἶναι μόνος; Ἐπειδή μήπως τό σημεῖο μοιάζει μέ περιοχές τῶν Σερρῶν καί ἀπό ἐκεῖ ψηλά «ἀγναντεύει» βουνά πού τοῦ θυμίζουν τό Παγγαῖο; (Ὁ Καραμανλῆς –εἶναι ἄγνωστο– ἀκόμη καί στήν Πολιτεία ἔμενε ἀσκητικά καί «σερραϊκά». Τό δωμάτιό του στόν πάνω ὄροφο στό σπίτι τοῦ Ἀχιλλέα μοιάζει πολύ μέ τό «χωριάτικο» πατρικό του στήν Πρώτη: τζάκι μέ ξύλα γιά θέρμανση, βελέντζες στόν τοῖχο, μικρό καί ταπεινό κρεβάτι, καρέκλες ἐποχῆς.) Νά ἐπέλεξε τά βραχώδη ὡς χῶρο ταφῆς του ἐπειδή δέν θά ἤθελε μέ τίποτε νά κάνει «παρέα» στό «Πρῶτο» μέ αὐτούς πού ὁ ἀδερφός του Ἀχιλλέας ἀπεκάλεσε στήν συγκινητική ὁμιλία του προχθές «ψευτοελίτ τῶν Ἀθηνῶν;». Αὐτό πού εἶναι σίγουρα γνωστό εἶναι τό ἑξῆς: ὁ Καραμανλῆς ἐπέδειξε μεθοδικότητα ἀκόμη καί γιά τήν ἀναχώρησή του στήν αἰώνια κατοικία.

Ἐγκαίρως ζήτησε ἀπό τόν δικηγόρο του Τρύφωνα Κουταλίδη –τά γράφει στίς 290 σελίδες τοῦ βιβλίου του Ὁ δικηγόρος (ἐκδόσεις «Ἑστία»)– νά διευθετήσει ἀπό νωρίς τήν ὑπόθεση τῆς ταφῆς του στόν περίβολο τοῦ Ἱδρύματος.
«Ἄκου, ἅμα πεθάνω θέλω νά μέ θάψετε στό Ἵδρυμα. Γίνεται αὐτό;» ρώτησε τόν ἀείμνηστο «κύριο Τρύφωνα», ὁ ὁποῖος μέ τίμησε μέ τήν φιλία του στάς δυσμάς τοῦ βίου του. Ὁ Κουταλίδης γρήγορα ἀνεκάλυψε ὅτι ταφή ἐκτός κοιμητηρίων ἐπετρέπετο μόνο σέ περιβόλους μοναστηριῶν, ὅτι ἀπαιτεῖτο νομοθετική ρύθμιση γιά τήν ταφή «προσωπικοτήτων σέ περιβόλους ἱδρυμάτων» καί ὅτι ἁρμόδιος γιά τήν κατάθεση καί ψήφισή της ἦταν ὁ Ὑπουργός Ἐσωτερικῶν Μένιος Κουτσόγιωργας. Τόν ὁποῖο κατόπιν ὁδηγιῶν τοῦ Ἐθνάρχου ἐπισκέφθηκε καί κατάφερε νά πείσει γιά τήν ὀρθότητα τῆς εἰσηγήσεώς του. Ἄγνωστον ἄν ἤξερε ὁ Κουτσόγιωργας γιά ποιόν νομοθετοῦσε, εὐλόγως θά ὑπέθεσε. Ἀπό αὐτή τήν σχετικῶς ἄγνωστη ἱστορία μπορεῖ κανείς νά διακρίνει πῶς ἐργαζόταν ὁ ἱδρυτής τῆς παράταξης. Μέ μεθοδικότητα. Μέ προληπτική νομική. Ἔλυε τά προβλήματα –ἀκόμη καί τά προσωπικά του– πρίν κἄν ἐμφανιστοῦν καί ἔπρεπε νά τρέχει πίσω τους. Γιά τήν ταφή του στόν περίβολο μερίμνησε τοὐλάχιστον δέκα χρόνια πρίν ἀπό τόν θάνατό του.

Ἐπιστρέφοντας στήν ἐξέδρα τῆς προχθεσινῆς ἐκδήλωσης τοῦ Ἱδρύματος, δέν ξέρω τί ἀπό ὅλα αὐτά κατάλαβαν τά κορυφαῖα στελέχη τῆς ΝΔ πού εὑρίσκοντο ἐκεῖ δίπλα ἀκριβῶς στόν τάφο τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς παράταξης. Μερικά ἐκ τῶν ὁποίων γιά πρώτη φορά. Ὅπως καί τί τούς ἔμεινε ἀπό τά ἄπειρα βίντεο μέ ὁμιλίες του καί δηλώσεις του ἀπό τό παρελθόν. Ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης «τιμωρήθηκε» νά βλέπει τόν Καραμανλῆ γιά ὅσες φορές παρέλειψε νά τόν ἀναφέρει στά δύο χρόνια τῆς πρωθυπουργίας του. Τό Ἵδρυμα, ἄν καί τίμησε τόν Πρωθυπουργό δείχνοντας βίντεο ἀπό τήν πρόσφατη ὑπογραφή συμφωνίας ἀμυντικῆς συνεργασίας μέ τόν Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν, ἐπέμεινε νά «ὑπενθυμίσει» ἀποσπάσματα ὁμιλιῶν μέ νόημα ἀπό τήν πολυκύμαντη σταδιοδρομία τοῦ Ἐθνάρχη. Δέν ξέρω ἐπίσης τί κατάλαβαν προχθές τό βράδυ οἱ δύο «Νέες Δημοκρατίες» πού βρέθηκαν κάτω ἀπό τό ἴδιο γυάλινο στέγαστρο (ἡ ἐκδήλωση ἔγινε σέ ἐξωτερικό χῶρο) παρακολουθώντας σέ “video wall” τήν μετάδοση ἀποσπασμάτων ὁμιλιῶν ὅλων τῶν κατά καιρούς ἡγετῶν της ἀπό τόν Ράλλη, τόν Ἀβέρωφ, τόν Κωνσταντῖνο Μητσοτάκη ἕως τόν Ἔβερτ, τόν Καραμανλῆ, τόν Σαμαρᾶ, τόν Μεϊμαράκη. Παρατηρώντας τήν ἐναλλαγή κεντροδεξιῶν καί φιλελευθέρων στήν ἡγεσία της στά 47 αὐτά χρόνια (λαϊκῶν καί ἀστῶν), τήν μεταφορά τῆς ἕδρας της ἀπό τήν Πρώτη στά Χανιά, ἀπό τό Κολωνάκι πάλι στήν Πρώτη, ἀπό τήν Κηφισιά πάλι στά Χανιά, συνειδητοποίησα ὅτι ἡ ἑκάστοτε ἡγεσία τῆς συντηρητικῆς παράταξης ὑπακούει σχεδόν πάντοτε στίς ἀνάγκες τῶν καιρῶν. Καί ὅταν οἱ καιροί τήν ξεπερνοῦν, ἀλλάζει. Μέ πρῶτο τόν Γεώργιο Ράλλη καί ἀκολούθως μέ τόν Κωνσταντῖνο Μητσοτάκη, οἱ ὁποῖοι ἦταν ὑπερβολικῶς φιλελεύθεροι (ὁ πρῶτος πολιτικά, ὁ δεύτερος οἰκονομικά) γιά τήν συντηρητική παράταξη, τῆς ὁποίας ἡγήθηκαν, φαίνεται νά ὑπάρχει εἰς τό διηνεκές μιά ἄρρητη συμφωνία κορυφῆς τήν ὁποία «εὐλογεῖ» καί ὁ Ἐθνάρχης ἀπό τόν τάφο του: συμφωνία πού προβλέπει τήν ἐναλλαγή φιλελευθέρων καί κεντροδεξιῶν στήν ἡγεσία τῆς ΝΔ ὑπό τόν ὅρο βεβαίως ὅτι δέν ἀλλάζουν οἱ βασικές ἀρχές τοῦ κόμματος. Ἤτοι, οἱ ἡγεσίες εἶναι ἀπόστολοι μιᾶς συγκεκριμένης σχολῆς σκέψης, στήν ὁποία βεβαίως μποροῦν νά θέτουν τίς δικές τους πινελιές, ἀρκεῖ νά μήν παρεκκλίνουν ἀπό τό δόγμα Καραμανλῆ «Γιά τούς πολλούς χωρίς πάθη, γιά τό Ἔθνος καί τόν λαό χωρίς προστάτες».

Δέν ξέρω, τέλος, τί κατάλαβε ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ἀπό τήν μύησή του στούς κώδικες τοῦ Καραμανλισμοῦ, ὁ ὁποῖος ὅπως λέει ἕνας νέστωρ «δέν μετρᾶται μέ τά πρόσωπα, εἶναι σχολή σκέψης γιά τήν ζωή καί τήν πολιτική». Ὁ Ἐθνάρχης κτύπησε μέ δύναμη τό χέρι του πάνω στό βῆμα τῆς Βουλῆς στό βίντεο πού παρακολουθήσαμε –λές καί τό κτυποῦσε μέ αὐστηρότητα γιά τούς παρισταμένους στήν ἐκδήλωση– ὅταν ἀπεκήρυσσε τά πολιτικά πάθη μέ τό ἀνθρώπινο ἐπιχείρημα «φαρμακώνουν τήν ψυχή». Ὁ Κώστας Καραμανλῆς διεμήνυσε εὐγενικῶς μέ τήν ὁμιλία του ὅτι «ἡ ἐμφάνιση δημαγωγικῶν ρευμάτων στήν πολιτική καί ἡ τάση γιά ἀποχή ὀφείλεται στό γεγονός ὅτι οἱ ἄνθρωποι στίς μέρες μας αἰσθάνονται ἀδικημένοι ἀπό τήν πολιτική». Ἡ πρώτη ἀνάγνωση ἀκούγοντας τόν κύριο Μητσοτάκη ἀπό τά ὀρεινά τῆς ἐκδήλωσης εἶναι ὅτι ἀντελήφθη πράγματι τό μέγεθος τοῦ ἡγέτη καί ἱδρυτῆ τῆς παράταξης πού ἡγεῖται. Ἀλλά ἐπιχείρησε –ἀνθρώπινο εἶναι– νά τοποθετήσει τόν πατέρα του στό ἴδιο ὕψος μέ τόν Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ. Κάτι πού ἐπιχείρησε καί ὁ ἴδιος ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης ἐν ζωῇ. Τό ἐπιχείρημά του ἦταν ὅτι καί ὁ ἐπίτιμος ἦταν ὑπέρ τῆς εὐρωπαϊκῆς ἰδέας ἀπό τήν δεκαετία τοῦ 1960, ἄρα τό μονοπώλιο δέν ἀνήκει στόν Καραμανλῆ. Ὁ Πρωθυπουργός μάλιστα ἐνέταξε τόν πατέρα του στό «τόξο τῶν κεντροδεξιῶν δυνάμεων τῆς ἐποχῆς». Τέτοιο τόξο ὅμως δέν ὑπῆρχε. Καί ὁ Καραμανλῆς εἶχε ὡς διαρκῆ στόχο τήν ἔνταξη στήν ΕΕ, δέν ἔρριχνε μπαλωθιές. Ἡ παρατήρηση ἔχει τήν σημασία της γιατί ἀποκαλύπτει τήν ψυχολογία καί τοῦ ἰδίου τοῦ Πρωθυπουργοῦ γιά τό σήμερα: Μοιάζει νά θεωρεῖ ὅτι ἕνας Μητσοτάκης δύναται νά ἀλλάξει τήν φυσιογνωμία ἑνός κόμματος πού ἵδρυσε σέ ἄλλα πρότυπα ἕνας Καραμανλῆς. Ἡ ἄποψή μου εἶναι ἡ ἑξῆς: ὁ κύριος Μητσοτάκης ἔχει ἄκρως ἐνδιαφέρουσα γιά τήν ἐποχή πολιτική ἀτζέντα. Ἀλλά ἡ φυσιογνωμία αὐτοῦ τοῦ κόμματος στά βασικά δέν ἀλλάζει. Ἀλλοῦ, ἴσως. Κατά συνέπεια ἀπόψεις σάν τοῦ Ὑπουργοῦ του Σκέρτσου οἱ ὁποῖες στό μέτρο πού δέν ἀποδοκιμάζονται τόν ἐκπροσωποῦν ὅτι «ἡ ΝΔ συγκυβερνᾶ μέ τό προοδευτικό κέντρο», δέν ἔχουν τύχη καί ἀνοίγουν πληγές. Ἡ ἱστορία αὐτῆς τῆς χώρας δείχνει ὅτι τό Κέντρο δέν ὑπῆρξε ποτέ στά μεγάλα προοδευτικό. Διαχειριζόταν τίς κουρτίνες συνήθως, δέν ἠσχολεῖτο ποτέ μέ τούς ἀνθρώπους. Καμμία σχέση μέ τήν ΝΔ πού ξέρουμε.