Τά θελήματα τῶν ἄλλων

Η ΕΛΛΑΣ, ἡγέτιδα χώρα τῶν Βαλκανίων. Τόν ἔχουμε ξαναδοκιμάσει αὐτόν τόν ρόλο τοῦ 2003. Πράγματι. Ἐπί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη.

Πρόκειται γιά ἐξωτερική πολιτική βενιζελικῆς ἐμπνεύσεως: Μπαίνουμε μπροστά γιά νά ἐξυπηρετήσουμε ὡς περιφερειακοί ἀτζέντηδες τά συμφέροντα τῶν συμμάχων καί δι’ αὐτοῦ τοῦ τρόπου θεωροῦμε ὅτι ἐξυπηρετοῦμε καί τά δικά μας συμφέροντα. Ἦταν μία πολιτική πού ἄρεσε πάρα πολύ καί στόν Γεώργιο Παπανδρέου, ἀλλά διαφωνοῦσε μέ αὐτήν, μολονότι λεηλάτησε τήν λοιπή βενιζελική πολιτική κληρονομιά στίς προεκλογικές περιόδους ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου. (Αὐτό προκύπτει ἀπό τίς διηγήσεις του στόν Θανάση Λάλα.) Τό νά ἡγεῖται ἡ Ἑλλάς ὅταν μπορεῖ καί νά διευρύνει ντέ φάκτο τά σύνορά της μέ ὅπλο τήν οἰκονομική ἰσχύ, καί θεμιτό εἶναι καί σκόπιμο. Γιά τόν ἑαυτό της ὅμως.

Τό ζήτημα πού προκύπτει, ἄν κάνουμε μιά πρόχειρη ἀναδρομή στήν ἐξωτερική μας πολιτική, εἶναι τί κατάφερε νά κερδίσει ἡ Ἑλλάς κάθε φορά πού ἡγήθηκε στήν εὐρύτερη περιοχή μας γιά λογαριασμό ἄλλων. Ὡς λαγός ἄλλων. Τό 2003, πράγματι, ὁ Κώστας Σημίτης μέ τήν σύνοδο τῆς Χαλκιδικῆς θέλησε νά τεθεῖ ἐπί κεφαλῆς τῆς προσπάθειας διευρύνσεως τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως στά Βαλκάνια. Πρόκειται γιά μία τεράστια λωρίδα γῆς πού ξεκινᾶ δυτικά ἀπό τήν Ἀδριατική, καταλήγει ἀνατολικά στόν Βόσπορο καί τήν Μαύρη Θάλασσα καί πάντοτε ἐνδιαφέρει γεωπολιτικά τόσο τήν Ἀμερική ὅσο καί τήν Γερμανία. Τήν Ἀμερική, γιατί τά Βαλκάνια εἶναι τό προγεφύρωμά της ἀπό τόν βορρᾶ πρός τόν νότο, πρός τήν Μέση Ἀνατολή, ἀλλά καί ἀνάποδα. Ἀπό τόν νότο πρός τόν βορρᾶ πρός τήν Ἀνατολική Εὐρώπη. Τήν Οὐκρανία καί τίς λοιπές βαλτικές χῶρες πού βρίσκονται στήν αὐλή τῆς Ρωσσίας. Τήν Γερμανία τήν ἐνδιαφέρουν τά Βαλκάνια, γιατί ἀποτελοῦν ζωτικό οἰκονομικό χῶρο γιά τήν διεύρυνση τῆς κυκλοφορίας τοῦ εὐρώ καί γιά τίς ἐμπορικές ἐξαγωγές της. Βεβαίως καί τήν Ἰταλία (καί τό Βατικανό) ὅπως ἔδειξαν οἱ διακοπές πού ἔκανε στήν Αὐλῶνα ἡ Πρωθυπουργός τῆς γείτονος Τζώρτζια Μελόνι.

Σέ κάθε περίπτωση, ἡ περιοχή αὐτή εἶναι στρατηγικῆς σημασίας γιά τήν Δύση, γιατί σέ αὐτήν ἀνακόπτεται παραδοσιακά ἡ ἐπιρροή τῆς Ρωσσίας πρός τόν Νότο. Ἡ Ἑλλάδα λίγο πρίν ἀπό τήν εἴσοδό της στήν ΟΝΕ, ἔπαιξε ὅλα της τά χαρτιά ὑπέρ τῆς ἀμερικανικῆς καί τῆς γερμανικῆς πολιτικῆς στά Βαλκάνια. Τά στρατεύματα τοῦ ΝΑΤΟ πρός τήν Γιουγκοσλαβία χρησιμοποίησαν τό ἑλληνικό ἔδαφος γιά τήν εἰσβολή τους σέ αὐτήν, κατά παράβαση τοῦ ἑλληνικοῦ Συντάγματος. Χωρίς ἄδεια τῆς ἑλληνικῆς Βουλῆς. Μετά τούς βομβαρδισμούς ἡ Ἑλλάδα ἀνέλαβε γιά λογαριασμό τῶν Ἀμερικανῶν νά προωθήσει τά συμφέροντα τῆς Δύσεως στά Βαλκάνια. Μεγαλοπιανόμασταν τότε ὅτι ἐμεῖς ἤμασταν ἡ κυρίαρχη χώρα στήν περιοχή. Καί ἤμασταν. Ἀλλά πῶς ἤμασταν! Φτάσαμε νά ἀναμειγνυόμαστε γιά λογαριασμό τῶν ΗΠΑ στά ἐσωτερικά βαλκανικῶν κρατῶν καί νά μετέχουμε ἀκόμα καί σέ ἀνατροπές κυβερνήσεων, ὅπως στήν Σερβία! Νά μή θυμηθοῦμε ποιός συνεργάτης τοῦ Γιώργου Παπανδρέου πρωταγωνίστησε σέ αὐτά.

Στό πλαίσιο αὐτό διεξήχθη καί ἡ «ἱστορική» σύνοδος τῆς Θεσσαλονίκης, τά γενέθλια τῆς ὁποίας ἑόρτασε χθές μέ ἡγεσίες γειτονικῶν χωρῶν ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης. Τό ἐπίμονο ἐρώτημα πού θέτουμε κάθε φορά πού πᾶμε νά κάνουμε πάνω στήν σκακιέρα τίς βρωμοδουλειές τῶν ἄλλων, εἶναι τί ἀνταλλάγματα κερδίζουμε ἐμεῖς. Τό τί ἀνταλλάγματα κερδίσαμε στήν μικρασιατική ἐκστρατεία ὅταν ἀναλάβαμε τίς βρωμοδουλειές τῶν Ἄγγλων, τό γνωρίζουμε. Ἀκόμη τά συζητᾶμε μέχρι τίς μέρες μας. Ὁ πόνος τῆς προσφυγιᾶς διαρκεῖ, καί οἱ ἀναμνήσεις δέν φεύγουν.

Τό νά εἶσαι αὐτοφωράκιας στήν ἐξωτερική πολιτική, στήν ἀρχή δοξάζεται, ἀλλά στό τέλος πληρώνεται. Τό τί ἀνταλλάγματα ἐπίσης κερδίσαμε ἀπό τήν πρωτοβουλία Σημίτη τό 2003, ἐπίσης γνωρίζουμε. Ἡ πρώτη δουλειά πού ἔκαναν οἱ Γερμανοί καί οἱ Αὐστριακοί ἐκεῖ ἀμέσως μετά τήν ὑπαγωγή τῆς χώρας μας στά μνημόνια τό 2010 ἦταν νά μᾶς ἐξαναγκάσουν νά ἐκποιήσουμε ὅλο τό τραπεζικό δίκτυο τοῦ χρηματοπιστωτικοῦ τομέα πού εἶχαν στήσει οἱ τράπεζες Alpha, Eurobank, Πειραιῶς, καί Ἐθνική στά Βαλκάνια καί σέ ὅλη τήν ἀνατολική Εὐρώπη. Ἀκόμη καί στήν Τουρκία ὅπου ἡ κυβέρνηση Καραμανλῆ εἶχε ἐπιτύχει τό πρωτοφανές, τήν ἐξαγορά τῆς τράπεζας Finansbank ἀπό τήν Ἐθνική Τράπεζα τόν καιρό πού αὐτῆς ἡγεῖτο ὁ διοικητής Τάκης Ἀράπογλου. Καί τό ἐκποίησαν γιά νά τό ἀγοράσουν τράπεζες αὐστριακῶν καί γερμανικῶν συμφερόντων. Ἡ πρώτη δουλειά πού ἔκαναν ἀμέσως μόλις ἡ χώρα βρέθηκε στά δύσκολα ἦταν νά ἐπιδιώξουν τήν πάσῃ θυσίᾳ ἀποβολή μεγάλων ἑλληνικῶν κρατικῶν ὁμίλων ἰδιαίτερα στίς τηλεπικοινωνίες καί τήν ἐνέργεια ἀπό τά Βαλκάνια. Ζήτησαν καί πέτυχαν ἀριστοτεχνικά τήν ἔξωση τότε τοῦ ΟΤΕ ἀπό τήν Σερβία, τήν Ρουμανία, τήν Βουλγαρία καί ἀλλοῦ. Αὐτή ἦταν ἡ ἀνταμοιβή! Ἡ κατίσχυσή μας στά Βαλκάνια ἦταν εἰκονική.

Θά σᾶς πῶ καί ἕνα μυστικό: ὁ βασικός λόγος πού παρέμεινε ἡ Ἑλλάδα στό εὐρώ ἦταν βασικά γεωπολιτικός καί συνδεόταν μέ τά Βαλκάνια. Γερμανοί κατάλαβαν ἐγκαίρως πώς μιά Ἑλλάδα τῆς δραχμῆς σπαρασσόμενη, διχασμένη, σέ ἐμφύλια κατάσταση, θά γινόταν εὔκολα βορά ἐθνικισμῶν καί ἀλυτρωτικῶν εἰσβολῶν ἀπό γείτονες στά βόρεια σύνορά της. Κυρίως Ἀλβανούς, Βούλγαρους καί ὑπό προϋποθέσεις ἀκόμη καί Σκοπιανούς. Ἡ ἔξοδος τῆς Ἑλλάδας ἀπό τό εὐρώ θά προκαλοῦσε βαλκανικό πόλεμο, θά ἄλλαζε τά σύνορα ξανά στά Βαλκάνια καί θά ἄναβε τό φιτίλι στήν πυριτιδαποθήκη τῆς Εὐρώπης, τήν ὁποία ἔκαναν ἀμάν Βερολῖνο καί Οὐάσιγκτων γιά νά ἐλέγξουν καί νά σταθεροποιήσουν ὡς προγεφύρωμά τους. Σέ περίπτωση πού αὐτό συνέβαινε, τό κόστος ἐπιστροφῆς στήν εἰρήνη γιά τό Βερολῖνο θά ἦταν ἀπείρως πολλαπλάσιο ἀπό τά 86 δισ. εὐρώ πού προέβλεπε τό τρίτο μνημόνιο Τσίπρα, τά ὁποῖα μάλιστα δέν χρησιμοποιήθηκαν στό σύνολό τους.

Στήν πραγματικότητα, λοιπόν, κάθε φορά πού παίζουμε παιχνίδια γιά λογαριασμό ἄλλων καί ὄχι αὐθεντικά γιά δικό μας λογαριασμό, ἱστορικά, μέχρι στιγμῆς, βγαίνουμε χαμένοι. Καί στήν Μικρασία βγῆκε χαμένος ὁ Βενιζέλος, καί στήν Κύπρο μέ τό πραξικόπημα Σαμψών βγῆκαν χαμένοι οἱ «ὅταν λέμε ἰσόβια, ἐννοοῦμε ἰσόβια» δικτάτορες καί στά Βαλκάνια βγῆκε χαμένος ὁ Σημίτης.

Ὁ ὁποῖος ἕναν χρόνο μετά τό 2003, στίς ἀρχές τοῦ 2004, ὅταν ἦρθε ἡ ὥρα νά δρέψει τούς καρπούς τῆς ἡγεσίας του στά Βαλκάνια (γιά λογαριασμό τῶν ΗΠΑ) στά ἑλληνοτουρκικά καί ἀποδέχθηκε τήν γεωγραφική διαφοροποίηση τῶν χωρικῶν ὑδάτων, οἱ Τοῦρκοι ἀρνήθηκαν στίς διερευνητικές νά τοῦ δεσμευτοῦν ὅτι δέν θά ἐγείρουν ποτέ ξανά θέμα κυριαρχίας στό Αἰγαῖο.

Καί οἱ σύμμαχοι γιά χάρη τῶν ὁποίων «ἡγηθήκαμε», σιώπησαν. Μέ συνέπεια αὐτός ὁ μέγας Σημίτης πού συνεχῶς ἐγκαλεῖ τήν Νέα Δημοκρατία ἐπειδή δέν συνέχισε τήν πολιτική του στά ἑλληνοτουρκικά, νά ἐγκαταλείψει –αὐτός– τήν προσπάθεια τῆς ὑπογραφῆς συνυποσχετικοῦ καί παραπομπῆς τῆς διαφορᾶς στήν Χάγη. Γιατί ἤξερε πώς ἄν ὑπέγραφε, θά τόν κυνηγοῦσαν γιά καιρό πολύ οἱ Ἐρινύες. Ὅπως τόν κυνηγοῦν καί τώρα καθώς μετά τό ταξίδι του στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες τήν Ἄνοιξη τοῦ 1996 (καί ἀφοῦ εἶχαν προηγηθεῖ τά Ἴμια) ὑπέγραψε τήν Μαδρίτη (1997) καί ἀκολούθως τό Ἑλσίνκι (1999). Κείμενα πάνω στά ὁποῖα, κυρίως στήν Μαδρίτη, «πάτησαν» οἱ Τοῦρκοι γιά νά ἀναπτύξουν τήν πολιτική τῆς Γαλάζιας Πατρίδας. Γαλάζια Πατρίδα χωρίς τήν Μαδρίτη πού ἀναγνώριζε «νόμιμα καί ζωτικά συμφέροντα γιά τήν Τουρκία στό Αἰγαῖο», δέν θά μποροῦσε ποτέ νά ὑπάρξει. Παρέλκει βεβαίως νά ἐπισημάνουμε τί κερδίσαμε πού «ἡγηθήκαμε» στά Βαλκάνια ἐπί Σημίτῃ. Οὔτε τά Σκόπια ἔκαναν ὑποχωρήσεις γιά τό ὄνομα, οὔτε οἱ Ἀλβανοί γιά τούς Τσάμηδες καί γιά τίς περιουσίες πού διεκδικοῦν στήν Ἑλλάδα.

Κατά συνέπεια, ὡραῖοι οἱ ἐντυπωσιασμοί μέ τόν ἡγετικό ρόλο πού ἀναλαμβάνει ἡ Ἑλλάδα στά Βαλκάνια, ὡραῖες οἱ φωτογραφίες, ὡραῖα τά φλάς, ὡραία καί ἡ «ἐμβάθυνση» τῆς συμμετοχῆς μας στόν πόλεμο τῆς Οὐκρανίας, κάποια στιγμή ὅμως θά ἔρθει ἡ ὥρα τοῦ λογαριασμοῦ. Καί τότε θά δοῦμε τί κερδίσαμε καί τί χάσαμε.

Ὅταν πάντως κάνεις τά θελήματα τῶν ἄλλων καί ὄχι τήν δική σου θέληση, στό τέλος, τήν πληρώνεις… Ἡ ἴδια ἡ ζωή μᾶς τό λέει!