ΜΙΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ τώρα ἡ Ἑλλάς συζητᾶ γιά μιά φωτογραφία. Τήν φωτογραφία τοῦ ὑποψηφίου εὐρωβουλευτῆ τοῦ ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτη Κουρουμπλῆ μέ τόν Μητροπολίτη Καλαβρύτων Ἀμβρόσιο.
Μεῖζον ζήτημα. Προφανῶς καί θά τοποθετηθῶ γιά τό ἐπίδικο, ποτέ δέν «μάσησα» τά λόγια μου στά δύσκολα! Ὅμως πρέπει προηγουμένως νά ρωτήσουμε τούς ἑαυτούς μας: Αὐτό εἶναι τό μέγα θέμα τῆς ἐποχῆς καί αὐτή ἡ φωτογραφία ὁρίζει στρατηγικά τήν ἀντίληψή μας γιά τήν Ἐκκλησία καί τήν Ὀρθοδοξία ἤ μήπως παραλείπουμε τά σοβαρότερα;
Συμπτωματικά, τίς ἡμέρες πού ξέσπασε ὁ θόρυβος γιά τόν Καλαβρύτων, ὁ ὑπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου μιλώντας στήν Βουλή ὑπαινίχθηκε δολίως ὅτι θά μείνουν ἐκτός μισθοδοσίας 4.000 κληρικοί, ἐπειδή οἱ ὀργανικές τους θέσεις δέν εἶναι νομοθετημένες καί κατά συνέπεια τό Ἐλεγκτικό Συνέδριο μπορεῖ ἀνά πᾶσα στιγμή νά μήν θεωρήσει τά ἐντάλματα πληρωμῆς τους.
Συμπτωματικά τίς μέρες αὐτές, σφραγίστηκε τό «ναυάγιο» στήν συμφωνία Ἐκκλησίας – Πολιτείας λόγω τῆς ἐμμονῆς τοῦ ΣΥΡΙΖΑ νά θέσει τό σύνολο τῶν ἱερέων ἐκτός τοῦ δημοσίου λογιστικοῦ μέ μιά ἰδιόρρυθμη νομική πατέντα, πού θά μποροῦσε ἀνά πᾶσα στιγμή νά τούς καταστήσει μετέωρους μισθολογικά. Ποιούς; Αὐτούς πού κάνουν κάθε μέρα κοινωνική πολιτική καί βουλώνουν τίς τρῦπες ἀπό τήν ἀπουσία τοῦ κράτους. Γιατί; Γιά νά κάνει ὁ ΣΥΡΙΖΑ 10.000 διορισμούς.
Συμπτωματικά, ἐπίσης, στήν προεκλογική ἀτζέντα τῶν κομμάτων περιλαμβάνεται ἡ κυβερνητική πρόταση ἀναθεώρησης τοῦ ΣΥΡΙΖΑ καί ἡ ἐπιχείρησή του νά ἀφαιρέσει τήν Ἁγία Τριάδα ἀπό τό Σύνταγμα.
Ὡστόσο, ἐμᾶς τό βασικό θέμα μας εἶναι τό ἀπαγορευτικό γιά τόν Ἀμβρόσιο καί ἡ περίφημη φωτογραφία. Θέλω νά συμφωνήσουμε εἰσαγωγικά σέ δύο πράγματα. Τό πρῶτο εἶναι πώς δέν ταιριάζουν οἱ ὕβρεις σέ ἕνα Μητροπολίτη. Ἡ ἀνοίκεια ἐπίθεση πού ἐξαπέλυσε σέ ἄτομα μέ διαφορετική σεξουαλική καταγωγή, μέ τό ρῆμα «φτύστε τους» ἦταν ἀπαράδεκτη. Δέν μᾶς ταιριάζει. Ἀντί ἐφέσεων στά δικαστήρια γιά τήν πρωτόδικη ἀπόφαση θά ἀρκοῦσε ἡ ἐκ μέρους του γενναία ἀναγνώριση τοῦ λάθους. Ἄλλο πρᾶγμα ἡ δογματική θέση τῆς Ἐκκλησίας στό συγκεκριμένο θέμα (ὁ ἀείμνηστος Σιατίστης μοῦ τήν εἶχε ἀναπτύξει ἀλλά μέ εὐγένεια χωρίς νά προσβάλει κανέναν) καί ἄλλο οἱ ἐπιθέσεις μέ ρήματα στήν προστακτική ἄλλων ἐποχῶν.
Ἔχουν ἀλλάξει οἱ καιροί. Δέν ὑπακούει ὁ κόσμος σέ αὐτά. Γι’ αὐτό καί κανείς δέν …«φτύνει» κανέναν. Τό δεύτερο πού ζητῶ νά συμφωνήσουμε εἶναι πώς οἱ κανόνες τοῦ πολιτικῶς ὀρθοῦ ἀπέναντι σέ πολιτικές στάσεις πού βάλλουν κατά τῆς δημοκρατίας ὀφείλουν νά εἶναι ἑνιαῖοι. Ὄχι ἀ λά κάρτ. Ἀνεξαρτήτως ἰδεολογικῶν ἀφετηριῶν. Ἄν καί ἀντιπαθῶ ὡς φιλελεύθερος τό ρῆμα «ἀπαγορεύεται» καί γενικῶς ἐνοχλοῦμαι ὅταν μιά κυρίαρχη ἀντίληψη μοῦ ὑποδεικνύει μέ ποιόν μπορῶ καί μέ ποιόν δέν μπορῶ νά συναντῶμαι καί νά συνομιλῶ (προσωπικῶς θέλω νά ἔχω τήν ἐλευθερία νά συναντῶ ὅποιον ἐπιθυμῶ καί ἄν αὐτό δέν ἀρέσει σέ τρίτους νά καταβάλω τό κόστος τῆς ἀντιπάθειάς τους), ἔχει ἐνδιαφέρον νά ἀξιολογήσουμε ἐπί τῆς ἀρχῆς τήν ἔκταση ἐφαρμογῆς τοῦ «ἀπαγορεύεται». Καταλαμβάνει κάθε ἀντιδημοκρατική ἐκτροπή ἤ εἴμαστε ἀφόρητα ἐπιλεκτικοί; Ἐφ’ ὅσον ἐπί τῆς ἀρχῆς συμφωνοῦμε ὅλοι ὅτι ἀπαγορεύεται νά συναντώμεθα μέ ἕναν Μητροπολίτη πού δέχεται σέ ἀκρόαση ἐκπροσώπους ἀκροδεξιοῦ ναζιστικοῦ κόμματος στήν Μητρόπολή του γιατί αὐτό ἀντίκειται στίς θεμελιώδεις ἀπόψεις μας περί Δημοκρατίας, τότε πρέπει νά συμφωνήσουμε ὅτι ἀπαγορεύεται ἐξ ἴσου (σέ ἐμᾶς τούς δημοσιογράφους, γιά παράδειγμα) νά συναντώμεθα καί νά παίρνουμε συνέντευξη ἀπό ἕναν τρομοκράτη πού ἔχει ἀφαιρέσει δέκα ζωές. Ἤ ἀπαγορεύεται νά περιμένουμε μέ μιά κάμερα καί νά στήνουμε καραοῦλι ἔξω ἀπό τίς φυλακές γιά νά μαγνητοσκοπήσουμε τήν πρώτη ἔξοδο κάποιου ὁ ὁποῖος στό παρελθόν αἱματοκύλισε τήν χώρα. Ὅσο παρακράτος εἶναι ἕνα ναζιστικό κόμμα ἄλλο τόσο παρακράτος εἶναι καί μιά τρομοκρατική ὀργάνωση. Δέν ὑπάρχει προοδευτικό καί μή προοδευτικό παρακράτος. Οὔτε εἶναι κάποιος ὀλιγώτερο ἀθῶος ἄν ἐπικαλεῖται τήν Τρίτη Διεθνῆ ἀντί τοῦ Χίτλερ ὅταν ἀφαιρεῖ ἀνθρώπινη ζωή. Εἴτε φαλτσέτα κρατᾶς εἴτε σαρανταπεντάρι κρατᾶς, δολοφόνος εἶσαι. Βασικούς κανόνες σύνταξης μιᾶς δημοκρατικῆς κοινωνίας παραβιάζεις.
Θά πρέπει, ἐπίσης, νά συμφωνήσουμε ὅτι ἡ δημοσίευση προκηρύξεων τρομοκρατικῶν ὀργανώσεων, κάθε φορά πού αὐτές ἀποστέλλονται σέ Μέσα Ἐνημέρωσης –ὅπως ἡ τελευταία γιά τό χτύπημα στόν Ἅγιο Διονύσιο τόν Ἀρεοπαγίτη– ἐξ ἴσου ἀπαγορεύεται. Δέν ὑπάρχει ἐλευθερία γνώμης ἄν μέ πράξεις θέτεις σέ κίνδυνο βασικές ἀτομικές ἐλευθερίες ἄλλων. Ἡ ἀπαξία εἶναι ἀκριβῶς ἴδια. Ἡ μόνη ἐλευθερία γνώμης πού μπορεῖς νά ἔχεις εἶναι ἡ ἀπολογία σου ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου.
Θά πρέπει ἐπί πλέον νά συμφωνήσουμε πώς ἄν πρέπει νά καταδικάσουμε τόν Ἀμβρόσιο γιατί συναντᾶται μέ ἐκπροσώπους ἑνός κόμματος πού ἔχει τάγματα ἑφόδου στίς τάξεις του, τότε πρέπει ἐξ ἴσου νά καταδικάσουμε τούς ἑαυτούς μας πού χωρίς νά σχολιάζουμε, μέ τήν σιωπή μας, δείξαμε ὅτι ἀνεχόμαστε τά ἄλλα τάγματα ἐφόδου πού δροῦν στήν γνωστή συνοικία τῶν Ἀθηνῶν ὄχι μέ φαλτσέτες ὅπως ὁ δολοφόνος τοῦ Παύλου Φύσσα ἀλλά μέ ἀλεξίσφαιρα γιλέκα, μέ καλασνίκωφ πού ἀφοπλίζουν ἀστυνομικούς. Αὐτός καί ἄν εἶναι ὁ ὁρισμός τοῦ τάγματος καί τῆς ἐφόδου. Τό κάνουμε; Συμφωνοῦμε; Ἤ κάποιοι θεωροῦν ἔγκλημα καθοσιώσεως νά βάζουμε στήν ἴδια ζυγαριά φασίστες καί «κοινωνικούς ἀγωνιστές», ὅταν στήν πράξη, ἀνεξαρτήτως τοῦ τί κουβαλᾶ στό κεφάλι του ὁ καθένας, στό ἴδιο ἀποτέλεσμα καταλήγουν;
Ἄς εἴμαστε εἰλικρινεῖς: Στήν πραγματικότητα τό θέμα στήν προκειμένη περίπτωση δέν εἶναι ἀκριβῶς ὁ Ἀμβρόσιος αὐτός καθ’ ἑαυτός ἀλλά οἱ ἀπόψεις του. Οἱ ἀκροδεξιές ἀπόψεις του. Καί ἡ ἀλήθεια εἶναι πώς ἄν καί αὐτές οἱ ἀπόψεις εἶναι ἀόρατες, ἐξαφανισμένες ἀπό τόν δημόσιο διάλογο, ἀπό τά κανάλια, ἀπό τίς ἐφημερίδες, ἀπό παντοῦ (καθώς μετά τό 2013 ἀποφασίσαμε νά μήν κάνουμε διάλογο μέ τούς φασίστες), αὐτές οἱ ἀπόψεις εἶναι παροῦσες ὡς τρίτη ἤ τέταρτη δύναμη στίς δημοσκοπήσεις. Καί ἀντί νά μᾶς προβληματίσει πῶς αὐτοί πού μάχονται τόν φασισμό καί ἔχουν διαρκῶς στασίδι στά κανάλια βρίσκονται στόν πάτο τῶν δημοσκοπήσεων ἐνῶ αὐτοί πού δηλώνουν φασίστες καί δέν ἔχουν βῆμα εἶναι ἀπό πάνω τους στήν κατάταξη, ἐμεῖς συνεχίζουμε ὅλοι στό ἴδιο βιολί: τό βιολί τοῦ «ἀπαγορεύεται». Ἀπαγορεύεται νά μιλήσεις, ἀπαγορεύεται νά συναντηθεῖς, ἀπαγορεύεται νά φωτογραφηθεῖς.
Ἡ γνώμη μου εἶναι ἁπλή καί μειοψηφική: τά ἄκρα, δεξιά καί ἀριστερά, ἀντιμετωπίζονται καί ἀπομυθοποιοῦνται στά ἴσια. Καί ἄν δέν ἀπομυθοποιοῦνται οὔτε στά ἴσια, τότε κάτι πολύ σάπιο ὑπάρχει μέσα στό σύστημα πού ἐπιτρέπει τήν ἄνθισή τους. Ἄρα τό πρόβλημα δέν εἶναι οἱ κανόνες καί τά «ἀπαγορεύεται». Τό πρόβλημα δέν εἶναι οἱ ἰδέες τους ἀλλά οἱ ἰδέες πού παράγει τό ἴδιο τό σύστημα. Μιά ὑγιής δημοκρατία νιώθει πάντα ἰσχυρή νά νικήσει οἱοδήποτε ἐπιβουλέα της, ἀριστερό ἤ δεξιό. Μιά ἄρρωστη-διεφθαρμένη δημοκρατία μέ ἰδέες (πού οἱ πολῖτες θεωροῦν) ἀποκρουστικώτερες ἀπό τόν φασισμό, εἶναι ἀδύνατον νά ἀντιμετωπίσει τόν ἐπιβουλέα της μέ φιρμάνια καί φετφάδες. Ἀντί νά κοιτᾶμε, λοιπόν, πρός τόν Ἀμβρόσιο ἄς κοιτᾶμε πρός τούς ἑαυτούς μας. Ὁ Ἀμβρόσιος παρεμπιπτόντως μπορεῖ νά ἔχει ἀπόψεις μέ τίς ὁποῖες ἐμεῖς διαφωνοῦμε, ἀλλά ἰσχυρό τμῆμα τοῦ ποιμνίου του –εἰδικῶς οἱ γέροντες στούς ὁποίους ἐξασφαλίζει μιά ἀξιοπρεπῆ τελική εὐθεῖα μέ τούς πολυτελεῖς ξενῶνες πού λειτουργεῖ στήν Μητρόπολή του– τόν συμπαθεῖ. Ὅσο ἀκροδεξιός καί ἄν εἶναι.
Μ.Η.Τ. 232122