Η ΠΡΩΤΗ εἰκοσαετία τοῦ 21ου αἰῶνα συμπληρώνεται μέ τήν Ἑλλάδα μπροστά στήν διαρκῶς αὐξανόμενη ὁλομέτωπη ἐπιθετικότητα τῆς Τουρκίας.
Ὁ νεοοθωμανικός μεγαλοϊδεατισμός τοῦ Ἐρντογάν εἶναι βέβαιον ὅτι θά συνεχίσει νά ἐκδηλώνεται ἀμείωτος καί ἔναντι τῶν ἐθνικῶν μας συμφερόντων, ὅσο ἐμεῖς ἐξακολουθοῦμε νά τόν ἀντιμετωπίζουμε μέ τά φθαρμένα καί ἀναποτελεσματικά ὅπλα τῆς «εὐρωπαϊκῆς προοπτικῆς» τῆς Τουρκίας, τῆς ἀφελοῦς ἐπίδειξης συνεχοῦς διαλλακτικότητας καί τῆς ἐφησυχαστικῆς ὅσο καί ἀφοπλιστικῆς διαβεβαίωσης, ὅτι «δέν διεκδικοῦμε τίποτε» ἀπό τήν γειτονική χώρα.
Ὁ χρόνος, πού ἔμεινε πίσω μας, ἀνέδειξε πέρα ἀπό τίς γνωστές «σταθερές» τῶν ἑλληνοτουρκικῶν σχέσεων (Κυπριακό, Αἰγαῖο, μουσουλμανική μειονότητα Θράκης) καί νέες παραμέτρους τῆς τουρκικῆς βουλιμίας, πού ὀφείλονται στήν ἀπροκάλυπτη διάθεση τοῦ ἰσλαμοφασίστα ἡγεμόνα της νά κυριαρχήσει, ὄχι ἁπλῶς στό Αἰγαῖο ἀλλά σέ ὁλόκληρη τήν λεκάνη τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου. Ἡ εἰσβολή στήν Συρία, ἡ ἄτυπη συμμαχία μέ τούς τζιχαντιστές ἐναντίον τῶν Κούρδων, οἱ ἀδιάκοπες παραβιάσεις τῆς κυπριακῆς ΑΟΖ καί βεβαίως ἡ παράνομη ἀνακήρυξη ΑΟΖ Τουρκίας – Λιβύης, καί ἡ στρατιωτική συνδρομή πρός τό ἑτοιμόρροπο καθεστώς τῆς τελευταίας, ἀναδεικνύουν, πέραν τῶν ἄλλων, καί τήν τραγική ἀποτυχία τῆς ἐθνικῆς μας στρατηγικῆς, πού ἀπολύτως ἐσφαλμένα ὅπως ἀποδεικνύουν τά γεγονότα ἔχει ἐπενδύσει στόν ἀέναο «ἑλληνοτουρκικό διάλογο», στά ἀνούσια «μέτρα οἰκοδόμησης ἐμπιστοσύνης» καί, κυρίως, στήν φροῦδα ἐλπίδα ὅτι ὁ (ἀνέφικτος καί ἑκατέρωθεν ἀνεπιθύμητος) ἐξευρωπαϊσμός τῆς Τουρκίας ἀποτελεῖ τήν πανάκεια γιά τήν ὁμαλοποίηση τῶν ἑλληνοτουρκικῶν σχέσεων.
Ἐπί πλέον, εἶναι προδήλως ἀναποτελεσματική ἡ ἐκ μέρους μας διαρκής ἐπίκληση τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου, καθώς ὑποκρύπτει τήν ἀβάσιμη αἰσιοδοξία τῆς συμμόρφωσης τῆς Τουρκίας σέ νομικούς κανόνες τούς ὁποίους, ἐν τούτοις, ἡ τελευταία παραβιάζει συστηματικά καί ἀπροκάλυπτα, ἀκριβῶς ἐπειδή γνωρίζει ὅτι συνήθως ὑποχωροῦν μπροστά στά ἑκάστοτε συμφέροντα, ὅπως αὐτά διαμορφώνονται ἀπό τίς ἐπιδιώξεις τῶν ἰσχυρῶν καί τούς συσχετισμούς τῶν ἐμπλεκομένων δυνάμεων.
Μέ αὐτά τά δεδομένα, ὀφείλουμε νά ἀντιληφθοῦμε ὅτι ἡ ἐπίκληση τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου στερεῖται παντελῶς νοήματος ἐφ’ ὅσον ἀπέχουμε, μέ «θρησκευτική εὐλάβεια», ἀπό τήν ἐφαρμογή του. Ἡ διαπίστωση ἔχει ἰδιάζουσα σημασία σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τήν ΑΟΖ, ὅπου ἡ ἀδράνειά μας ἔχει συμβάλει ἀποφασιστικά στήν πλήρη ἀποθράσυνση τῆς Ἄγκυρας. Ὅπως κατ’ ἐπανάληψη ἔχουν ἐπισημάνει ὁ καθηγητής καί βουλευτής τῆς Νέας Δημοκρατίας Ἄγγελος Συρῖγος, ὁ καθηγητής Θεόδωρος Καρυώτης καί ὁ διεθνολόγος Βενιαμίν Καρακωστάνογλου, πού, χρόνια τώρα, ἐπισημαίνουν τήν ἀναγκαιότητα καθορισμοῦ τῆς ΑΟΖ, ἡ στάση μας αὐτή θά μποροῦσε νά εἶναι ἐν μέρει κατανοητή πρίν ἀπό τό 1994, ὅταν δέν εἶχε τεθεῖ σέ ἰσχύ ἡ σύμβαση γιά το Δίκαιο τῆς Θάλασσας. Ὅμως, εἰκοσιπέντε χρόνια μετά ἡ συστηματική ἐκ μέρους μας ἀποφυγή ἀσκήσεως δικαιωμάτων, πού μᾶς προσφέρει τό Διεθνές Δίκαιο, ὁδηγεῖ στήν ἀποδυνάμωσή τους. Αὐτή ἡ στάση, πού ἀκόμη καί ἄν δέν ὑποδηλώνει φοβική ἀντιμετώπιση τῆς τουρκικῆς ἐπιθετικότητας, μοιραῖα ἐκλαμβάνεται ὡς τοιαύτη ἀπό τόν αὐταρχικό καί ἀδηφάγο γείτονα, σέ συνδυασμό μέ γραφικότητες περί ἀνυπαρξίας θαλασσίων συνόρων, πού ἀκούστηκαν ἀπό πρωθυπουργικά χείλη, ἔστω καί ἄν αὐτά ἀνήκουν στόν ἀγράμματο Τσίπρα, ἔχει καταστήσει τήν Ἑλλάδα μοναδικό φαινόμενο ἑκούσιας ἀπάρνησης νομίμων δικαιωμάτων, ἡ σαφήνεια καί βασιμότητα τῶν ὁποίων δέν μπορεῖ νά τίθεται πρός συζήτηση.
Πράγματι! Σύμφωνα μέ τά ἄρθρα 55, 56 καί 57 τῆς Σύμβασης τοῦ 1982 γιά τό Δίκαιο τῆς Θάλασσας, ὡς Ἀποκλειστική Οἰκονομική Ζώνη ὁρίζεται ἡ πέραν καί παρακείμενη τῆς χωρικῆς θάλασσας περιοχή, τό πλάτος τῆς ὁποίας μπορεῖ νά φθάσει μέχρι 200 ναυτικά μίλια ἀπό τίς γραμμές βάσης ἀπό τίς ὁποῖες μετριέται τό πλάτος τῆς αἰγιαλίτιδας ζώνης. Στήν ἀποκλειστική οἰκονομική ζώνη τό παράκτιο κράτος ἔχει κυριαρχικά δικαιώματα πού ἀποσκοποῦν στήν ἐξερεύνηση, ἐκμετάλλευση, διατήρηση καί διαχείριση τῶν φυσικῶν πόρων, ζωντανῶν ἤ μή, τῶν ὑπερκειμένων τοῦ βυθοῦ τῆς θάλασσας ὑδάτων, τοῦ βυθοῦ τῆς θάλασσας καί τοῦ ὑπεδάφους αὐτοῦ, ὡς ἐπίσης καί σέ ἄλλες οἰκονομικές δραστηριότητες, ὅπως ἡ παραγωγή ἐνέργειας ἀπό τά ὕδατα, τά ρεύματα καί τούς ἀνέμους. Σύμφωνα δέ μέ τό ἄρθρο 121 τῆς ὡς ἄνω Σύμβασης, νῆσος εἶναι μία φυσικά διαμορφωμένη περιοχή ξηρᾶς πού περιβρέχεται ἀπό ὕδατα καί βρίσκεται πάνω ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῶν ὑδάτων κατά τή μέγιστη πλημμυρίδα, καί τῆς ὁποίας ἡ χωρική θάλασσα, ἡ συνορεύουσα ζώνη, ἡ ἀποκλειστική οἰκονομική ζώνη καί ἡ ὑφαλοκρηπίδα καθορίζονται σύμφωνα μέ τίς διατάξεις τῆς παρούσας σύμβασης πού ἐφαρμόζονται στίς ἄλλες ἠπειρωτικές περιοχές. Μόνον δέ οἱ βράχοι οἱ ὁποῖοι δέν μποροῦν νά συντηρήσουν ἀνθρώπινη διαβίωση ἤ δική τους οἰκονομική ζωή, δέν ἔχουν ἀποκλειστική οἰκονομική ζώνη ἤ ὑφαλοκρηπίδα. Μέ βάση τήν διάταξη αὐτή εἶναι προφανές ὅτι ὅλα τά κατοικημένα ἑλληνικά νησιά, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως τοῦ Καστελόριζου, τῆς Στρογγύλης καί τῆς Ρῶ, τῶν ὁποίων τήν ὕπαρξη «σβήνει», γιά εὐνοήτους λόγους, ἀπό τούς ψευδεπίγραφους χάρτες της ἡ Ἄγκυρα, διαθέτουν ΑΟΖ, ἡ ὁποία μεγιστοποιεῖ τόν θαλάσσιο χῶρο ὅπου ἡ Ἑλλάδα δικαιοῦται νά ἀσκεῖ νομίμως τά προβλεπόμενα ἀπό τήν Σύμβαση κυριαρχικά της δικαιώματα.
Ἐν τούτοις, ἡ χώρα μας προσφέρει τήν παγκόσμια πρωτοτυπία νά ἐμφανίζει τήν μικρότερη, σέ σχέση μέ αὐτή πού δικαιοῦται, δικαιοδοσία σέ θαλάσσιες ζῶνες σέ ὁλόκληρη τήν ὑδρόγειο, ἀφοῦ εἶναι ἡ μόνη ἀπό τίς 149 παράκτιες χῶρες τῆς ὑφηλίου πού ἔχει τήν δυνατότητα, ἀλλά δέν ἐπεκτείνει τά χωρικά της ὕδατα στά 12 ναυτικά μίλια! Ἐπίσης, μαζί μέ τήν Ἀλβανία, τό Κουβέιτ καί τό Μαυροβούνιο εἶναι ἡ μόνη χώρα πού δέν ἔχει κηρύξει ὁποιαδήποτε θαλάσσια ζώνη πού δικαιοῦται σύμφωνα μέ τό Δίκαιο τῆς Θάλασσας καί, ἀκόμη, ἐξακολουθεῖ νά κατέχει τό μοναδικό παγκόσμιο παράδοξο νά διατηρεῖ διαφορετικό εὖρος χωρικῶν ὑδάτων (αἰγιαλίτιδα ζώνη 6 ναυτικῶν μιλιῶν) ἀπό τόν ἐναέριο χῶρο της (10 μίλια)! Ἄς σημειωθεῖ δέ ὅτι ἡ Τουρκία ἔχει θεσπίσει, ἤδη ἀπό τό 1964, αἰγιαλίτιδα ζώνη 12 ναυτικῶν μιλίων στίς νότιες μεσογειακές ἀκτές της καί στόν Εὔξεινο Πόντο, ὅπου ἔχει ἀνακηρύξει ἀπό τό 1986 ΑΟΖ, τήν ὁποία καί ἔχει ὁριοθετήσει μέ τήν τότε Σοβιετική Ἕνωση τό 1988!
Εἶναι καιρός πιά ἡ Ἑλλάδα νά ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τά «ζωτικά συμφέροντα» (1997) καί τίς «συνοριακές διαφορές» (1999) τοῦ Σημίτη καί τίς ἀνόητες «γνωμοδοτήσεις» τοῦ Γ.Α. Παπανδρέου, τύπου «ἡ ΑΟΖ δέν εἶναι κάποιο μαγικό χαρτί, μέ ὑπερφυσικές ἰδιότητες, πού λύνει ὅλα τά προβλήματα» (2011) καί νά σκεφθεῖ ὅτι ὁ ἀείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος ἀνακήρυξε τήν κυπριακή ΑΟΖ τό 2004, χωρίς νά φοβηθεῖ τήν Τουρκία…
Εἶναι καιρός ἡ Ἑλλάδα νά ξαναθυμηθεῖ καί νά ἐπαναφέρει τήν ρηξικέλευθη πρόταση τοῦ Ἀντώνη Σαμαρᾶ (ὁμιλία του σέ συνέδριο τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Λαϊκοῦ Κόμματος – 07.03.2013) γιά τήν ΑΟΖ τῆς Εὐρώπης, πού προφανῶς ἀπέβλεπε στήν ἐνεργοποίηση τῶν ἀπαθῶν, μπροστά στόν τουρκικό ἐπεκτατισμό, ἑταίρων μας…
Καί εἶναι καιρός νά θυμίσουμε στόν ἀμερικανικό παράγοντα ὅτι ἤδη ἀπό τό 1983 ὁ πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν ἀνακήρυξε τήν ΑΟΖ τῶν ΗΠΑ στά 200 ναυτικά μίλια… Καί ἀκόμη ὅτι, ὅταν ἡ Κούβα ἄρχισε ἔρευνες γιά πετρέλαια στήν δική της ΑΟΖ, πού ἀπέχει μόλις 45 μίλια ἀπό τίς ἀκτές τῆς Φλόριντα, οἱ ΗΠΑ οὐδόλως ἀντέδρασαν, καθώς ἔχουν ὁριοθετήσει τήν ΑΟΖ μέ τήν Κούβα βάσει τῆς ἀρχῆς τῆς μέσης γραμμῆς καί ὄχι βάσει τῆς ἀρχῆς τῆς εὐθυδικίας τήν ὁποία μανιωδῶς ἐπιζητοῦν οἱ Τοῦρκοι ἔναντι τῆς Ἑλλάδας…
Κυρίως δέ εἶναι καιρός νά ἀναθεωρήσουμε τήν περιδεῆ, στατική καί ἀναποτελεσματική θεώρηση τῶν γεωπολιτικῶν ἐξελίξεων τῆς περιοχῆς μας μέ τήν ἄμεση ἀνακήρυξη τῆς ἑλληνικῆς ΑΟΖ καί νά «πλημμυρίσουμε» τά διεθνῆ fora μέ τούς δικούς μας χάρτες, ἔτσι ὥστε τό Διεθνές Δίκαιο, τό ὁποῖο δικαίως ἐπικαλούμεθα, νά βρεῖ τήν ἔμπρακτη ἐφαρμογή του ἐκεῖ ὅπου ἡ Τουρκία παρανόμως ἐπιχειρεῖ νά ἑδραιώσει ἀνύπαρκτα δικαιώματα καί ἀνιστόρητες διεκδικήσεις σέ βάρος μας.
*Δικηγόρος
Μ.Η.Τ. 232122