Τί σημαίνει ἡγεσία

HMOYN νεαρός φοιτητής, στέλεχος τῆς ΔΑΠ-ΝΔΦΚ Κομοτηνῆς, ὅταν ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης διεκδίκησε τήν πρωθυπουργία τό καλοκαίρι τοῦ 1989, μέ ἐκλογικό σύστημα ἁπλῆς ἀναλογικῆς.

Τό περίφημο σύν ἕνα. Κάναμε ἀφισοκόλληση σέ ὁλόκληρο τόν νομό Ροδόπης τότε καί ἀκολουθήσαμε ὁδικῶς τόν μετέπειτα Πρωθυπουργό παντοῦ. Ἕως τά δυσπρόσιτα Πομακοχώρια τῆς Ὀργάνης καί τοῦ Κέχρου πού εὑρίσκοντο στήν καταπράσινη ἑλληνοβουλγαρική μεθόριο. Ὁ Μητσοτάκης ἔφθασε μέ ἑλικόπτερο ἐκεῖ συνοδευόμενος ἀπό τόν ἐπί κεφαλῆς τῆς ἀσφαλείας του, τόν περίφημο Νηστικάκη, καί ἔτυχε θερμοτάτης ὑποδοχῆς. Σέ ἐκείνη τήν προεκλογική περίοδο δέν εἶχε ἀφήσει χωριό τῆς Ἑλλάδος ἀπάτητο γιά νά «σπάσει» τόν ἀποκλεισμό του ἀπό τά Κρατικά Μέσα Ἐνημέρωσης πού εἶχαν τό μονοπώλιο τῆς πληροφόρησης τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ.

Ἡ ἀπάντησή του στήν ἁπλή ἀναλογική τοῦ Ἀγαμέμνονα Κουτσόγιωργα δέν ἦταν ὅτι «θά κάνουμε τρεῖς φορές ἐκλογές μέχρι νά πάρω αὐτοδυναμία καί νά ἐκλεγῶ πρωθυπουργός.» Ἀκόμη καί ἄν ἤξερε ὅτι αὐτό κατά πᾶσα πιθανότητα θά χρειαστεῖ. Ὅπως καί χρειάστηκε. Ἡ ἀπάντησή του δέν ἦταν νά δίνει ἡμερομηνίες δεύτερων καί τρίτων ἐκλογῶν (ὅπως τώρα πού ἀκοῦμε γιά 2 Ἰουλίου καί 17 Σεπτεμβρίου) χωρίς νά ἔχει στήν διάθεσή του τά ἀριθμητικά δεδομένα μέ τά ποσοστά τῶν κομμάτων τῶν πρώτων ἐκλογῶν. Ἡ ἀπάντησή του δέν ἦταν νά θέτει τήν ὑποψηφιότητά του γιά τήν πρωθυπουργία ὑπό δημόσια διαπραγμάτευση. Ἀκόμη καί ἄν προετοίμαζε μεθοδικά τήν ὑποψηφιότητα τοῦ Τζαννῆ Τζαννετάκη γιά τό ἀξίωμα. Ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης ἀντιμετώπιζε κάθε ἀναμέτρηση αὐτοτελῶς καί οὐχί ἡττοπαθῶς βάζοντας τόν πῆχυ ὅσο πιό ψηλά γινόταν. Ἐν γνώσει τοῦ ἀνέφικτου τοῦ στόχου του. Καί βεβαίως, δέν θυμᾶμαι ποτέ τόν Μητσοτάκη πού ἔζησα ἀπό κοντά στίς περιοδεῖες του στήν Θράκη νά κάνει κεντρικό θέμα τῆς καμπάνιας του, τήν ἀκυβερνησία. Τήν ἀνέφερε μέν, ἀλλά δέν διανοήθηκε νά ἐκβιάσει ποτέ τό ἐκλογικό σῶμα. Ὁ λόγος του ἦταν πάντοτε θετικός.

Γι’ αὐτό καί τόν ἐκτιμούσαμε πολύ, παρά τά ἐλαττώματά του. Γιατί ἦταν ἡγέτης. Ἀπό μία ἡλικία καί μετά οἱ συγκρίσεις μέ βάση τήν κτηθεῖσα πεῖρα καί τίς ἰσχυρές ἀναμνήσεις γίνονται αὐτομάτως, χωρίς νά τό ἐπιδιώκεις.

Ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης προκήρυξε χθές ἐκλογές σέ δύο δόσεις (21 Μαΐου καί 2 Ἰουλίου) προεξοφλῶντας μέ τόν τρόπο του ὅτι ἡ αὐτοδυναμία εἶναι μή τόπος. Εἶναι οὐτοπία. Στά ποσοστά πού κινοῦνται τά κόμματα μέ ἁπλή ἀναλογική, εἶναι πράγματι δύσκολη ἡ αὐτοδυναμία. Ὡστόσο, ὅπως ἔλεγε καί ὁ Πρόεδρος Κλίντον, «ὅσο πιό ψηλά βάζεις τόν πῆχυ τόσο πιό μεγάλη ἀπόσταση θά διανύσεις! Ἀκόμη καί ἄν τόν ρίξεις καί δέν καταφέρεις νά τόν περάσεις.» Ἡ στρατηγική πού ἀκολουθεῖ τό κυβερνῶν κόμμα ἐδῶ καί καιρό, πρίν τά Τέμπη ἀκόμη, εἶναι νά ἐκπέμπει δημοσίως τήν ἀγωνία τῆς μή αὐτοδυναμίας, τήν ἀγωνία γιά τό ποιοί θά εἶναι οἱ ἑταῖροι σέ μιά κυβέρνηση συνεργασίας καί, τό κυριώτερο, ποιός θά εἶναι ὁ πρωθυπουργός σέ μιά κυβέρνηση συνεργασίας. Μέ δύο λόγια: ἀντί ἡ παράταξη καί τό πολιτικό σύστημα νά δίδουν ἀπαντήσεις οὐσίας στά πραγματικά προβλήματα τῶν πολιτῶν –αὐτά ἐκλέγουν πρωθυπουργό– τό μόνο πού συζητᾶ δημοσίως εἶναι σέ ποιά συσκευασία ἐξουσίας θά ἀνανεωθεῖ καί ὑπό τήν ἡγεσία ποίου. Αὐτό δέν ὀνομάζεται ἡγεσία ἀλλά ἀνασφάλεια.

Ὁ Πρωθυπουργός ἐπικαλέστηκε χθές στό Ὑπουργικό Συμβούλιο ἀλλά καί σέ πρόσφατες τοποθετήσεις του τό πρόβλημα τῆς «ἀκυβερνησίας» στήν Βουλγαρία, μετά πέντε ἐκλογικές ἀναμετρήσεις, ὅταν καί οἱ πέτρες γνωρίζουν ὅτι ἡ ἀκυβερνησία αὐτή ὀφείλεται στόν συμμαχικό παράγοντα ὁ ὁποῖος θέλει νά ἐπιβάλλει μέ τό ζόρι ἀντιρῶσσο πρωθυπουργό μέ «καταγωγή» ἀπό τό Χάρβαρντ καθώς δέν ἀρέσει πιά στήν Δύση τό κόμμα τοῦ Μπορίσωφ, τό ὁποῖο κατατάσσεται πάντοτε πρῶτο στίς διαδοχικές ἀναμετρήσεις. Καί τοῦ ὁποίου ὁ ἡγέτης δηλώνει διατεθειμένος νά μήν διεκδικήσει στίς διαπραγματεύσεις τήν Πρωθυπουργία, οὔτε κἄν Ὑπουργεῖο. Αὐτό εἶναι τό παράδειγμα τῆς Βουλγαρίας στήν πλήρη διάστασή του. Πέραν αὐτῶν ὁ κύριος Πρωθυπουργός πού θεωρεῖ σήμερα «ἀκυβερνησία» τίς κυβερνήσεις συνεργασίας καί οἰκτίρει τήν Γερμανία γιά τήν τρικομματική κυβέρνηση Σόλτς (ἀδιαφορῶντας γιά τίς συνέπειες στίς διακρατικές σχέσεις), δέν εἶναι καί τόσο συνεπής μέ θέσεις πού ἔχει διατυπώσει στό παρελθόν γιά αὐτά τά σχήματα.

Τόν Ὀκτώβριο τοῦ 2011, ὁ κύριος Μητσοτάκης ὑπέγραψε μαζί μέ τήν Βάσω Παπανδρέου, τόν Κωστῆ Χατζηδάκη, τήν Φώφη Γεννηματᾶ, τόν Ἄρη Σπηλιωτόπουλο, τόν Μίμη Ἀνδρουλάκη, τόν Εὐάγγελο Ἀντώναρο, τόν Πάρι Κουκουλόπουλο, τόν Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, τόν Ντῖνο Βρεττό, τόν Κώστα Γείτονα καί τόν Πυθαγόρα Βαρδίκο, δήλωση μέ τήν ὁποία ζητοῦσε συγκρότηση «κυβέρνησης ἐθνικῆς συνεργασίας».

Ἄλλες ἐποχές, ἄλλα μέτρα, ἄλλα σταθμά. Στήν δική μας ἀντίληψη τῶν πραγμάτων ἡ πολιτική κυριαρχία δέν βασίζεται μόνο σέ ἀριθμούς. Οἱ αὐτοδύναμες κυβερνήσεις προφανῶς καί εἶναι χρήσιμες στήν χώρα ὅταν οἱ ἀριθμοί τῶν ἑδρῶν βρίσκουν ἀντιστοιχία καί στήν ἐμπιστοσύνη τῶν πολιτῶν. Αὐτοδυναμία 37% στό κοινοβούλιο χωρίς αὐτοδυναμία στήν κοινωνία καί στούς δρόμους, εἶναι δῶρον ἄδωρον. Πολιτική σταθερότητα χωρίς κοινωνική σταθερότητα δέν νοεῖται. Καί βεβαίως χωρίς μετρήσιμο ἀποτέλεσμα. Ὑπῆρξαν αὐτοδύναμες κυβερνήσεις μέ σπουδαῖα ἀποτελέσματα, ὅπως τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ, ὁ ὁποῖος μόνος ἐναντίον ὅλων ἐνέταξε τήν Ἑλλάδα στήν ΕΟΚ καί αὐτοδύναμες κυβερνήσεις πού χάρη στίς ὑπογραφές πού ἔβαλαν οἱ Πρωθυπουργοί τους, Σημίτης καί Παπανδρέου (Μαδρίτη-Ἑλσίνκι-Καστελλόριζο), ὑπονόμευσαν μακροπρόθεσμα τό ἐθνικό συμφέρον.

Οἱ κυβερνήσεις συνεργασίας, ὅπως αὐτές πού ἡγήθηκαν ὁ Ξενοφῶν Ζολώτας, ὁ Παναγιώτης Πικραμμένος, ὁ Λουκᾶς Παπαδῆμος, ἡ Βασιλική Θάνου («Ἄγνωστοι Χ», μή πολιτικά πρόσωπα), ἔτυχαν θετικῆς ἤ ἀρνητικῆς ἀξιολόγησης μέ βάση τίς ἀποφάσεις πού ἔλαβαν ὑπέρ ἤ κατά τοῦ ἐθνικοῦ καί κοινωνικοῦ συμφέροντος. Καί ὄχι ἐπειδή ἦταν κυβερνήσεις συνεργασίας. Ὁ Ζολώτας γλύτωσε τήν Ἑλλάδα ἀπό τήν προσφυγή στό ΔΝΤ τό 1990, ἐνῷ ὁ Παπαδῆμος θά μείνει διάσημος στήν ἱστορία γιά τό PSI καί τό κούρεμα τῶν μικροομολογιούχων.

Ἀντί τά κόμματα νά τσακώνονται λοιπόν δημοσίως γιά τήν συσκευασία τῆς διακυβέρνησης –μονοκομματικῆς, δικομματικῆς ἤ τρικομματικῆς, ἄς ποῦν συγκεκριμένα πράγματα στόν ἑλληνικό λαό καί ἄς περιμένουν μέ σεβασμό τό ἀποτέλεσμα χωρίς νά τό προεξοφλοῦν. Ἐάν ὁ κύριος Μητσοτάκης φθαρεῖ λελογισμένα, κανείς δέν θά μπορεῖ νά τοῦ στερήσει τήν δυνατότητα νά διεκδικήσει τήν ἡγεσία συμμαχικῆς κυβέρνησης. Θά εἶναι ἀντιδημοκρατικό, καί πάντως μακριά ἀπό τόν δικό μας ἀξιακό κώδικα! Ἄν φθαρεῖ περισσότερο ἀπό τό ἀναμενόμενο καί δέν ἐπιδοκιμαστεῖ ἡ πολιτική του, κανείς δέν μπορεῖ νά ἐμποδίσει τόν κύριο Ἀνδρουλάκη νά ἀρνηθεῖ τήν συνεργασία μέ τόν «ὠτακουστή» του.

Τό ἀποτέλεσμα θά τά ὁρίσει ὅλα. Τό ἀποτέλεσμα θά δεσμεύσει τούς πάντες. Τό ἀποτέλεσμα θά δείξει τόν πρωθυπουργό. Περισσότερη ὡριμότητα, λοιπόν.