Τό καθῆκον ἀληθείας

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ πολιτική ἱστορία βρίθει ἀπό παραδείγματα κορυφαίων ἡγετῶν…

… οἱ ὁποῖοι πλήρωσαν βαρύ πολιτικό κόστος ὄχι γιατί ἔκαναν «κάτι» κατά τήν ἄσκηση τῶν καθηκόντων τους ἀλλά γιατί δέν εἶπαν τήν ἀλήθεια γι’ αὐτό τό «κάτι». Κορυφαῖο παράδειγμα ὁ πρώην Πρόεδρος τῶν ΗΠΑ Μπίλ Κλίντον, ὁ ὁποῖος κηλίδωσε μιά ἐνδιαφέρουσα ὀκταετῆ θητεία μέ τήν πεισματική ἄρνησή του νά πεῖ ἀπό τήν πρώτη στιγμή τήν ἀλήθεια γιά τήν σχέση του μέ τήν Μόνικα Λεβίνσκι. Ὅταν στάθηκε ἐμπρός στήν κάμερα καί παραδέχθηκε μέσα στόν Λευκό Οἶκο ὅτι διατηροῦσε μιά «ἀνάρμοστη σχέση» μέ τήν ἐκπαιδευόμενη τοῦ Λευκοῦ Οἴκου, τό πολιτικό κόστος ἐκτοξεύτηκε στά οὐράνια. Ἄν εἶχε πεῖ τήν ἀλήθεια ἀπό τήν πρώτη ὥρα ἴσως καί νά ἦταν «συγχωρητέος». Δέν τήν εἶπε ὅμως καί στίς δυτικές κοινωνίες αὐτῆς τῆς κουλτούρας ἡ «παράλειψις» τούτη ἀποτελεῖ βαρύτατο ἀτόπημα. Διαταράσσει τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ πολίτη στό πρόσωπο τοῦ πολιτικοῦ.

Ἡ παγκόσμια ἱστορία βρίθει ἐπίσης ἀπό παραδείγματα ἡγετῶν μέ καθυστερημένα ἀνακλαστικά ὅταν διαπράτουν ἕνα πολιτικό λάθος. Ἤ καί μέ γρήγορα: ὁ Τζόνσον διόρθωσε ταχύτατα τό ἀτόπημα τῆς ἀνοσίας τῆς ἀγέλης καί ἀνέκαμψε. Στήν Ἑλλάδα ἡ σχέση μας μέ τήν ἀλήθεια δέν εἶναι τῆς αὐτῆς τάξεως. Τό ἐκλογικό σῶμα ἀρέσκεται στήν παραμυθία. Οὔτε ἐκτιμᾶται ἰδιαιτέρως ἡ ἀναγνώριση τοῦ λάθους, πολύ περισσότερο ἡ ἐπανειλημμένη. Τό λάθος θεωρεῖται στίγμα, ὄχι γενναιότητα. Μιά κοινωνία σέ μεγάλο βαθμό ἐκπαιδευμένη στίς ὡραιοποιήσεις ἀνέχεται συνήθως τούς ἡγέτες πού τήν παραπλανοῦν καί τιμωρεῖ τούς ἡγέτες πού λαθεύουν. Ὡστόσο τήν τελευταία δεκαετία τά ἤθη σταδιακά ἄλλαξαν. Τό σόκ τῶν μνημονίων πού συγκλόνισε μιά γενιά Ἑλλήνων, ἡ ὁποία κολυμποῦσε στό πέλαγος τῆς ἄγνοιας, ἦταν ἰσχυρότατο. Ἡ πολιτική μας τάξη, μετά τό ψευδές «λεφτά ὑπάρχουν», ἔπαψε νά εἶναι στό ἀπυρόβλητο ἔστω καί ἄν αὐτό εἶναι μερικές φορές λίαν ἀνθυγιεινό. Διότι ἑστιάζουμε στήν παραπολιτική καί ὄχι στήν πολιτική. Εἴμαστε τιμωρητικοί στά μικρά ψέμματα καί ἀνεκτικοί στά μεγάλα. Γράφω σήμερα μέ ἀφορμή τήν ἐπικοινωνιακή διαχείριση δύο ὑποθέσεων ἀπό τά ἐπιτελεῖα τῆς Κουμουνδούρου καί τοῦ Μαξίμου: Τῆς «βίλλας» Τσίπρα στό Σούνιο καί τῆς ποδηλατάδας Κυριάκου στήν Πάρνηθα.

Ἀρχίζω ἀπό τόν ΣΥΡΙΖΑ: Ἡ πολιτική ζημιά πού ὑφίσταται ἤδη ὁ Ἀλέξης Τσίπρας δέν εἶναι γιατί ἐνοικίασε ἕνα ἐξοχικό στό Σούνιο. Δικαίωμά του. Ἡ ζημιά πού ὑφίσταται ὀφείλεται στό γεγονός οἱ ἐπιτελεῖς του δέν λένε δημοσίως ἀπό τήν πρώτη στιγμή τήν ἀλήθεια καί καταφεύγουν σέ σοφιστεῖες. Τό νά μισθώσει κανείς ἕνα ἀκίνητο στό Σούνιο –στήν εὐρύτερη περιοχή ὅπου ὑπάρχουν ἰδιόκτητες κατοικίες κορυφαίων πολιτικῶν τῆς συντηρητικῆς παράταξης– καί νά μετακομίσει ἐκεῖ εἴτε προσκαίρως εἴτε μονίμως γιά νά περάσει τήν καραντίνα μέ τά μικρά παιδιά του, δέν εἶναι ἔγκλημα καθοσιώσεως. Καί ἡ ΝΔ πού κατηγορεῖ τόν κύριο Τσίπρα ὅτι ζεῖ μυστικά σάν μεγαλοαστός ἄς ἀποφασίσει κάποτε τί θέλει τόν ἀρχηγό τῆς ἀντιπολίτευσης: Μέ τόν Μαδοῦρο ἤ μέ τήν ἀστική τάξη; Μέσα στό σύστημα ἤ ἔξω ἀπό τό σύστημα; Ἐν πάση περιπτώσει καί οἱ Ἀριστεροί ἔχουν δικαίωμα στήν ἰδιοκτησία ἤ τήν μίσθωσή της. Ἄλλο ὅμως τό δικαίωμα καί ἄλλο τό ψέμμα. Ὁ ἀρχηγός τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολίτευσης γνωρίζει ἄριστα ὅτι ἕνα ἀπό τά ἀδύνατα σημεῖα στό προφίλ του εἶναι ὅτι οἱ Ἕλληνες –αὐτή ἡ ἄποψη ἐπικρατεῖ– τόν θεωροῦν «ψευταράκο».

Ὅπως τόν ἀποκάλεσε στό ντημπαίητ τοῦ 2015 ὁ Βαγγέλης Μεϊμαράκης. Τό «κουβαλᾶ» αὐτό καί καμμιά φορά τοῦ «βγαίνει»: «Ψεῦτες μᾶς εἶπαν, ὄχι κλέφτες» τοῦ ξέφυγε σέ μιά συνέντευξη. Καί ὅμως: Ἐνῶ ξέρει ὅτι ἡ ἀπόκρυψη τῆς ἀλήθειας τοῦ κάνει ζημιά, τό κόμμα του ἐπιμένει. Ρώτησα χθές τό πρωί στήν ἐκπομπή τοῦ Γιώργου Παπαδάκη στόν «Ἀντέννα» τόν ἐκπρόσωπο τύπου τοῦ ΣΥΡΙΖΑ Νάσο Ἠλιόπουλο «τί τελικά ἰσχύει»; Αὐτό πού λένε οἱ ἀνακοινώσεις τύπου τοῦ ΣΥΡΙΖΑ, ὅτι ὁ ἀρχηγός τῆς ἀντιπολίτευσης διαμένει στό ἴδιο ἐξοχικό πού μισθώνει τά τελευταῖα ἕξι χρόνια ἤ οἱ ἀποκαλύψεις τοῦ Τύπου πού ὑποστηρίζει ὅτι μισθώνει μέν στό Σούνιο ἀλλά ἄλλο ἐξοχικό, νέο, τό ὁποῖο ἀνακαίνισε δαπάναις του μέ ἀντάλλαγμα χαμηλό μίσθωμα καί σύμβαση δεκαετοῦς διάρκειας; Ρώτησα ὄχι γιατί μέ νοιάζει ποῦ διαμένει ὁ κύριος Τσίπρας. Δικαίωμά του, ἐπαναλαμβάνω. Ρώτησα γιά νά δῶ ἄν λέει τήν ἀλήθεια ὁ ΣΥΡΙΖΑ. Ἡ ἀλήθεια εἶναι πιό σημαντική ἀπό μιά μετακόμιση. Ἐάν ἀπό τήν πρώτη στιγμή εἶχε πεῖ «ναί, μένει σέ ἄλλο ἐξοχικό, στήν ἴδια περιοχή», ποιό θά ἦταν τό πρόβλημα; Ἀλλά ὁ ἄπειρος κύριος Ἠλιόπουλος μοῦ ἔδωσε μιά ἀπάντηση πού δέν τό ξεκαθάριζε. Μέ συνέπεια νά καταστεῖ σαφές ὅτι ἡ ἀνακοίνωση πού ἐξέδωσε ὁ ΣΥΡΙΖΑ δέν εἶπε τήν ἀλήθεια.

Ἡ Κουμουνδούρου προτίμησε νά μήν πεῖ ἀπ’ ἀρχῆς τήν ἀλήθεια γιατί ἐνῶ ὁ ΣΥΡΙΖΑ εὑρέθη στίς ἐκλογές τοῦ 2019 στήν περιοχή τοῦ 32% (παρά τίς ἀποκαλύψεις γιά τήν θαλαμηγό), ἐκείνη φοβᾶται γιά τό τί θά πεῖ γιά τόν Πρόεδρο τό 3%. Μή τυχόν καί πεῖ ὅτι δέν εἶναι οὔλτρα ἀριστερός. Μά ἀστός γεννήθηκε ὁ ἄνθρωπος, καί ὡς ἀστός μεγάλωσε στόν Διόνυσο, καμμία σχέση μέ τά γνωστά ταγάρια τοῦ χώρου. Γιατί θά ἔπρεπε νά ἀπολογηθεῖ γιατί στά 46 του νοίκιασε ἕνα ἐξοχικό στό Σούνιο; Καί ὅμως! Γιά νά προστατευτεῖ τό φιλολαϊκό προφίλ τοῦ ἀρχηγοῦ ἡ ἐνοχική Κουμουνδούρου δέν διστάζει νά λέει ψέμματα μπροστά στά μάτια μας. Χωρίς νά ἀντιλαμβάνεται –ἐμᾶς δέν μᾶς κόφτει, ἐπιχαίρουμε– πώς ἡ ἐμπέδωση τῆς εἰκόνας ἑνός κόμματος πού εἶναι ἀναξιόπιστο καί δέν λέει τήν ἀλήθεια στόν λαό, τό καθιστᾶ ἀνίκανο νά φέρει εἰς πέρας ρόλο ἀποτελεσματικῆς ἀντιπολίτευσης στόν τόπο.Ὅταν λές ψέμματα στήν ἀντιπολίτευση τό 2012, ψέμματα στήν διακυβέρνηση τό 2015 καί ψέμματα ἔστω γιά ἥσσονος πολιτικῆς σημασίας θέματα στήν ἀντιπολίτευση τό 2019, ποιός περιμένει νά σέ πιστέψει ἄν κάνεις αὔριο μιά σοβαρή καταγγελία γιά τήν πανδημία; Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἐλάχιστοι, γιά νά μήν πῶ κανείς.

Ἄλλης τάξεως πρόβλημα ἀντιμετώπισε ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ὁ ὁποῖος ἀναγκάστηκε νά ἀναγνωρίσει σέ τηλεοπτική συνέντευξή του ὅτι ἦταν λάθος ἡ «ἀνεμελιά» τῆς ποδηλατάδας. Γράφω «ἀναγκάστηκε» γιατί δέν εἶμαι βέβαιος ὅτι ἀντελήφθη πώς ἔφερε τόν ἑαυτό του σέ αὐτή τήν θέση. Στήν συνέντευξη παραδέχθηκε ὅτι ἔκανε λάθος, ἀλλά διαμαρτυρήθηκε ὅτι «αὐτό διογκώθηκε». Μᾶλλον τό ἀντίθετο συνέβη! Ὁ Πρωθυπουργός ἀναγνώρισε ἕνα λάθος, ἡ δημόσια ἀνάδειξη τοῦ ὁποίου ἀπό τίς τηλεοράσεις καί τά ραδιόφωνα ἦταν μη-δε-νι-κή. Ὁ Πρωθυπουργός ἀναδιπλώθηκε γιά ἕνα «θαμμένο» θέμα! Πού δέν ἔπαιζε πουθενά παρά στήν ἀπίθανη δημοκρατία τοῦ twitter, τοῦ facebook. Σέ αὐτήν πού ὑπερπένδυσε προεκλογικῶς. Αὐτήν τόν σύρει διαρκῶς στό «συγγνώμη λάθος»: Συγγνώμη λάθος γιά τά voucher, συγγνώμη λάθος γιά τίς ἀφίσσες στό μετρό μέ τίς ἀμβλώσεις, συγγνώμη λάθος γιά τό ὄνομα τοῦ σταθμοῦ «Εὐαγγελισμός», συγγνώμη λάθος πού δέν κλείσαμε νωρίτερα τήν Θεσσαλονίκη, συγγνώμη λάθος γιά τό ποδήλατο. Ἐδῶ δέν πρόκειται γιά τήν ἀναγνώριση τῆς ἀλήθειας ἀλλά γιά τήν ἀναγνώριση τῆς εὐθύνης. Τό ἐπικοινωνιακό ἐπιτελεῖο τοῦ Μαξίμου ἀφήνει νά τρέχουν ἐπί μία ἑβδομάδα θέματα ὅπως τό ποδήλατο, νά γίνεται ἐκτεταμένη ζημιά στό πρόσωπο τοῦ πρωθυπουργοῦ καί στό τέλος θεωρεῖ ὅτι μέ ἕνα «συγγνώμη λάθος» τοῦ ἰδίου τοῦ πρωταγωνιστῆ, ὅλα διορθώνονται. Δέν προστατεύονται ἔτσι τά πολιτικά κεφάλαια τῶν ἡγετῶν. Τά ἀνακλαστικά πρέπει νά εἶναι γρηγορότερα. Ἄν ἀντιληφθεῖς τήν δυναμική μιᾶς ἀποκάλυψης ἀπό τήν ἀρχή καί ἄν ἀντιληφθεῖς ὅτι στήν ἐποχή τῶν social media, δέν ὑπάρχει τίποτε πιό ἐπικίνδυνο ἀπό τό «σαράκι» τῆς διασπορᾶς (Share), τότε θά ἔρθει μιά μέρα ἡ ὥρα πού θά κάνεις τό σωστό ἀλλά μέ καθυστέρηση. Τά «λάθη» πρέπει νά σκοτώνονται γρήγορα. Καί μάλιστα διά τοῦ ἐκπροσώπου πού ὁμιλεῖ στό ὄνομα τοῦ Πρωθυπουργοῦ. Διότι ἄν ὁ Πρωθυπουργός ἀναγνωρίζει συνεχῶς δημοσίως λάθη, στό τέλος ἡ εἰκόνα του θά ταυτιστεῖ μέ τήν λέξη «λάθος».

Συγκεφαλαιώνω! Καί τά δύο ἐπιτελεῖα, Μαξίμου καί Κουμουνδούρου, ἔχουν πρόβλημα ἀνακλαστικῶν. Τό πρῶτο δέν ξέρει νά ἐξουδετερώνει τά λάθη, τό δεύτερο δέν γνωρίζει πῶς νά διαχειρίζεται τήν ἀλήθεια. Πρόβλημα.