Τό «κέντημα» τοῦ πρέσβεως Ἀποστολίδη

ΕΑΝ δέν ἦταν διπλωμάτης σίγουρα θά ἦταν χειρουργός

Κορυφαῖος χειρουργός. Τό κείμενο πού συνεισέφερε ὡς συμβολή στόν ἀναστοχασμό γιά τό Ἑλσίνκι εἶναι τόσο προσεκτικά διατυπωμένο καί τόσο πυκνά γραμμένο πού δέν ἐπιτρέπει στόν ἀνύποπτο, ἐρασιτέχνη, ἀδαῆ ἀναγνώστη περί τά διπλωματικά νά διακρίνει διά γυμνοῦ ὀφθαλμοῦ τά κωδικοποιημένα μηνύματα πού ἀποστέλλει πρός ποικίλους ἀποδέκτες. Ἀναφέρομαι στόν πρέσβη Παῦλο Ἀποστολίδη, τέως Διοικητή τῆς ΕΥΠ ἐπί κυβερνήσεως Σημίτη, νῦν ἐπί κεφαλῆς τῆς ἑλληνικῆς ἀντιπροσωπίας στίς διερευνητικές συνομιλίες μέ τήν Τουρκία. Πρόκειται γιά ἐμπειρότατο παίκτη. Τό κείμενό του μέ τίτλο «οἱ δύσκολες ἑλληνοτουρκικές σχέσεις μέχρι τήν Σύνοδο Κορυφῆς στό Ἑλσίνκι» –περιλαμβάνεται στόν συλλογικό τόμο τῶν ἐκδόσεων «Σιδέρη»– εἶναι κυριολεκτικῶς κέντημα. Ἐπαινεῖ ἡγέτες χωρίς νά φαίνεται ὅτι τούς κολακεύει. Κριτικάρει ἄλλους ἡγέτες χωρίς νά φαίνεται ὅτι τούς προσβάλλει. Βάλλει κατά τῆς Κύπρου μας, ὅτι εἶναι αἰτία τῶν δεινῶν μας, χωρίς νά τό χρεώνεται. Ζωγραφίζει μέ μελανά χρώματα τήν διαπραγματευτική θέση τῆς πατρίδας μας στίς ἐν ἐξελίξει διερευνητικές συνομιλίες μέ τήν Τουρκία, ἀλλά ἐμφανίζει αὐτή του τήν ἐπιλογή ὡς μία ἁπλή περιγραφή τῶν γεγονότων ὄχι ὡς προσωπική του ἄποψη. Κέντημα, ἐπαναλαμβάνω. Ὡστόσο ἐπειδή αὐτό πού πράττει ὁ εμπειρότατος κύριος Ἀποστολίδης εἶναι κατά τήν ἄποψή μου ἐπικίνδυνο –νά γνωρίζει δηλαδή ὁ συνομιλητής σου ὅτι πιστεύεις πώς ἡ θέση τῆς χώρας σου εἶναι νομικῶς ἐξασθενημένη– θεωρῶ ὑποχρέωσή μου νά σᾶς περιγράψω μέ τήν σειρά μου τά μυστικά τῆς χειρουργικῆς ἐπέμβασης-κέντημα τοῦ κυρίου Ἀποστολίδη στά ἐθνικά μας θέματα. Ἡ κεκαλυμμένη ἀντιπάθειά του πρός τόν Κώστα Καραμανλῆ, τόν Ἀντώνη Σαμαρᾶ καί τόν Τάσσο Παπαδόπουλο, γίνεται μετά βίας διακριτή λόγῳ τοῦ βρεταννικοῦ φλέγματος στήν ἰδιοσυγκρασία, ἀλλά ἐν πάσῃ περιπτώσει ἐντοπίζεται.

«Οἱ ἐκλογές στήν Κύπρο (Προεδρικές) καί στήν Ἑλλάδα (Βουλευτικές) τό 2004 δέν βοήθησαν νά κλείσουν τά δύο ἀνοικτά θέματα τῆς ὁριοθέτησης τῆς ὑφαλοκρηπίδας καί τῆς ἐπίλυσης τοῦ Κυπριακοῦ» γράφει, ἀφοῦ προηγουμένως σημειώνει ὅτι ἐπί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ «σημειώθηκε σημαντική πρόοδος». Κατ’ ἀντιδιαστολή ἄν εἶχε ἐκλεγεῖ στήν πρωθυπουργία ὁ Γιῶργος Παπανδρέου «οἱ ἐκλογές θά εἶχαν βοηθήσει». Ἡ συμπάθεια τοῦ πρέσβεως στό πρόσωπο τοῦ πρώην Πρωθυπουργοῦ δύσκολα κρύβεται ἄλλως τε. «Στήν ἑλληνοτουρκική προσέγγιση τῶν ἀρχῶν τοῦ 20οῦ αἰῶνα συνετέλεσε ἡ προσωπικότητα τοῦ Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν Γιώργου Παπανδρέου» διακηρύσσει. Ἡ εὐγενική ἀποστασιοποίησή του ἀπό τά διπλωματικά πεπραγμένα Καραμανλῆ – Παπαδόπουλου μετά βίας κρύβεται, καί στόν ἐπίλογο τοῦ πονήματός του, ὅπου ὁ κύριος πρέσβης ἐπανέρχεται ἐκ τοῦ περισσοῦ. «Οἱ προεδρικές ἐκλογές στήν Κύπρο μέ τήν ἐπικράτηση τοῦ Τάσσου Παπαδόπουλου πού ἀντιτάχθηκε στό σχέδιο Ἀνάν καί οἱ βουλευτικές ἐκλογές στήν Ἑλλάδα πού ἔφεραν τήν Νέα Δημοκρατία στήν ἐξουσία φρέναραν τίς προσδοκίες ταυτόχρονης ἐπίλυσης Κυπριακοῦ καί ἑλληνοτουρκικῶν διαφορῶν» σημειώνει. Ἁπλῶς δέν τολμᾷ νά ἀναφέρει τό ἐπώνυμο «Καραμανλῆς». Σκωπτική εἶναι ἡ ἀναφορά Ἀποστολίδη στό ὄνομα τοῦ πρώην Πρωθυπουργοῦ Ἀντώνη Σαμαρᾶ καθώς σημειώνει ὅτι «οἱ τουρκικές ἀδειοδοτήσεις (τοῦ 2012) στήν Ἀνατολική Μεσόγειο προκάλεσαν ἀντιδράσεις στήν Ἑλλάδα ὅπου ἡ κυβέρνηση Σαμαρᾶ ἔδειξε νά εὐνοεῖ ἀφενός τήν κήρυξη ΑΟΖ καί ἀφετέρου στήν κατάθεση στόν ΟΗΕ γεωγραφικῶν συντεταγμένων τῶν ἑλληνικῶν διεκδικήσεων». Καί ἀφοῦ κάνει ἀναφορά στίς ἐσωτερικές παραμέτρους τῆς ὑπόθεσης καί στίς προειδοποιήσεις τῶν ΗΠΑ κατά Ἑλλάδος μέ διαρροές τοῦ τύπου «ἔπρεπε νά ἀποφευχθοῦν μονομερεῖς ἐνέργειες καί νά ἐπιτευχθεῖ συνεννόηση μέ τά ἄλλα ἐμπλεκόμενα μέρη», ὁ κύριος Ἀποστολίδης μᾶλλον μέ ἀνακούφιση τονίζει: «Τελικά οὔτε ΑΟΖ κηρύχθηκε ἀπό τήν χώρα μας, οὔτε συντεταγμένες κατατέθηκαν στόν ΟΗΕ. Προφανῶς κρίθηκε ὅτι μιά τέτοια ἐνέργεια θά ἐπιδείνωνε σοβαρά τίς ἑλληνοτουρκικές σχέσεις καί θά ὁδηγοῦσε σέ κλιμάκωση». Στό θέμα τῆς ἀνακήρυξης ΑΟΖ ὁ κύριος Ἀποστολίδης, ὁ διαπραγματευτής μας ὑπενθυμίζω, παίρνει ξεκάθαρη θέση. Γράφει: «Οἱ πιέσεις, πολιτικές, δημοσιογραφικές, ἤ ἐπιστημονικές ὑπέρ τῆς κήρυξης ΑΟΖ δέν ἔμοιαζαν νά λαμβάνουν ὑπόψη δύο βασικές παραμέτρους: πρῶτον ὅτι ἡ κήρυξη ΑΟΖ δεσμεύει τήν ἑκάστοτε ἑλληνική κυβέρνηση πού θά θελήσει νά ὁριοθετήσει τίς θαλάσσιες ζῶνες μέ τήν Τουρκία στό νά μήν δέχεται νά συμβιβαστεῖ στήν ὁριοθέτηση τῆς ὑφαλοκρηπίδας ὁπότε ἄν ἡ τουρκική κυβέρνηση δήλωνε ἀντίστροφα ὅτι δέν δεχόταν νά συζητήσει γιά ΑΟΖ στό Αἰγαῖο ἡ διαπραγμάτευση δέν θά ἄρχιζε κἄν, δεύτερον ὅτι βάσει τοῦ νόμου 4001/2011 ἡ κήρυξη ΑΟΖ μετατρέπει αὐτομάτως τήν ἔστω προσωρινά ὁριζόμενη ὑφαλοκρηπῖδα σέ ΑΟΖ, ἐξέλιξη πού δέν θά χειροκροτοῦσαν ἀπό τήν ἀπέναντι ὄχθη». Κατά τόν κύριο πρέσβη, ἡ ἔγνοια καί ἡ ἀγωνία μας ἔπρεπε νά εἶναι λοιπόν τό χειροκρότημα τῶν «ἀπέναντι» καί ἡ προοπτική τοῦ συμβιβασμοῦ! Ὄχι ἡ ἐξασφάλιση τοῦ πλεονεκτήματος. Ἐξαιρετικῶς ἐνδιαφέρουσα ἄποψη ἀπό ἐθνική σκοπιά! Σημειωτέον, αὐτός πού ἐπέμενε γιά τήν κατάθεση συντεταγμένων καί ΑΟΖ ἦταν ὁ Βουλευτής Ἐπικρατείας Χρύσανθος Λαζαρίδης.

Στήν σελίδα 197 ὅμως ὁ κύριος Ἀποστολίδης ὁ ὁποῖος ἐμφανίζεται προηγουμένως ἀνακουφισμένος πού οἱ ΗΠΑ ἀνέτρεψαν τόν σχεδιασμό Σαμαρᾶ μέ τήν ἀπειλή τῆς κλιμάκωσης, σχεδόν ὀλοφύρεται ἐπειδή οἱ Τοῦρκοι ἔκαναν τό ἴδιο ἀκριβῶς μέ αὐτό πού χρωμάτισε ὡς «μονομερῆ ἐνέργεια». Γράφει: «Ἡ διμερής ἑλληνοτουρκική διαφορά γιά τήν ὁριοθέτηση ἔχει μετακινηθεῖ ἀπό τό Αἰγαῖο στήν Ἀνατολική Μεσόγειο. Ἡ κατάθεση γεωγραφικῶν συντεταγμένων στόν ΟΗΕ ἀπό τήν Τουρκία ἄλλαξε τά μέχρι τώρα δεδομένα στήν περιοχή. Ἡ Κύπρος εἶχε πρώτη καταθέσει τίς συντεταγμένες βόρεια-δυτικά της ἀμυνόμενη προφανῶς ἔναντι τῆς ἔμπρακτης ἀμφισβήτησης ἀπό τά τουρκικά ἐρευνητικά πλοῖα τῆς ὁριοθετημένης πρός τά δυτικά ὑφαλοκρηπίδας της». Καί προσθέτει: «Μεγαλύτερη ἔνταση προκάλεσε ἡ ἀνακοίνωση τῆς Συμφωνίας/ Μνημονίου τῆς Τουρκίας μέ τήν Λιβύη βάσει τῆς ὁποίας ὁριοθετεῖται μέση γραμμή μεταξύ τῶν δύο χωρῶν νοτίως τῆς Κρήτης. Ἡ ὁριοθέτηση αὐτή, ἀμφιβόλου ἰσχύος, περιορίζει σημαντικά τήν θαλάσσια ζώνη πού ἀποδίδεται στά νησιά μας στήν Ἀνατολική Μεσόγειο καί ἐξασθενεῖ τίς προοπτικές μελλοντικῆς διαπραγμάτευσής μας μέ τήν Τουρκία γιά τήν μεταξύ μας ὁριοθέτηση». Παρέλκει νά ἀναφέρω πώς κάθε φορά πού ὁ κύριος Ἀποστολίδης ἀναφέρεται στό κείμενό του στά ἑλληνικά δικαιώματα στό Αἰγαῖο βάσει διεθνῶν συνθηκῶν, τά βαπτίζει «ἑλληνικές διεκδικήσεις»! Λές καί ἐπρόκειτο γιά ἀνεξάρτητο τρίτο. Τί προκύπτει λοιπόν ἀπό τήν ἀχρείαστη αὐτή παρέμβαση τοῦ ἐπί κεφαλῆς μας στίς διερευνητικές;
Πρῶτον, ὀμολογεῖ ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἐκμετταλεύτηκαν τήν ἀπουσία κατάθεσης ἑλληνικῶν συντεταγμένων, ἡ ὁποία ὑπονομεύτηκε ἀπό τίς ΗΠΑ ὡς «μονομερής ἐνέργεια» καί κατέθεσαν τίς δικές τους. Δικαιολογώντας τους κομψά μάλιστα ὅτι τό ἔπραξαν εἰς ἀντίδραση τῆς κατάθεσης τῶν κυπριακῶν συντεταγμένων. Καί δέν ὁμολογεῖ ἁπλῶς, κάνει κάτι χειρότερο: ἀναγνωρίζει δημοσίως, Ἕλλην διαπραγματευτής ὤν, ὅτι οἱ τουρκικές συντεταγμένες «ἄλλαξαν τά μέχρι τώρα δεδομένα στήν περιοχή». Στήν «ἀλλαγή δεδομένων» ἐντάσσει ἐπίσης καί τό τουρκολιβυκό μνημόνιο θεωρώντας το τόσο τετελεσμένο ὡς γεγονός ὥστε προεξοφλεῖ ὅτι οἱ Τοῦρκοι μετά τήν ὑπογραφή τοο δέν πρόκειται νά συζητήσουν ποτέ ξανά μαζί μας ὁριοθέτηση ὑφαλοκρηπίδας. Καί τό κορυφαῖο: ἡ διατύπωση τοῦ κυρίου Ἀποστολίδη γιά τήν παράνομη ὑπόσταση τοῦ μνημονίου εἶναι χλιαρότατη. Τό χαρακτηρίζει «ἀμφιβόλου ἰσχύος»! Μετά ταῦτα τίθεται τό ἑξῆς ἁπλό ἐρώτημα: Ἔτσι θά διαπραγματευτεῖ ὁ κύριος πρέσβης στίς διερευνητικές; Γράφοντας ἄρθρα, ὅτι ἡ ἑλληνική θέση ἔχει ἐξασθενήσει ἐξ αἰτίας τῆς κατάθεσης τῶν τουρκικῶν συντεταγμένων καί θεωρώντας τό τουρκολιβυκό μνημόνιο περίπου τετελεσμένο γεγονός; Προσωπικῶς δέν ἔχω κανένα λόγο νά ἀμφισβητῶ τόν πατριωτισμό τοῦ κυρίου Ἀποστολίδη, ὁ ὁποῖος κατά τήν διάρκεια τῆς πολυκύμαντης σταδιοδρομίας του ὑπηρέτησε σέ καίριας ἐθνικῆς σημασίας πόστα. Πόσῳ μᾶλλον πού ἀνήκει στήν οἰκογένεια τῆς ἡρωίδος τῆς ἐθνικῆς μας ἀντίστασης τῆς «Πάτ» Σύλβιας Ἰωαννίδου-Ἀποστολίδου. Προσωπικῶς ἀντιλαμβάνομαι ὅτι τοῦ ζητεῖται νά βγάλει τά κάστανα ἀπό τήν φωτιά μέ κίνδυνο νά τά χρεωθεῖ ὅλα ὅταν πράγματι ἔχουν ἀλλάξει οἱ συνθῆκες. Ἐνδεχομένως τό σημείωμα αὐτό νά εἶναι ἡ αὐτο-άμυνα του. Μέ μιά διαφορά ὅμως: ὅπως γνωρίζει καλύτερα παντός ἄλλου ὁ σεβαστός κύριος πρέσβης τέτοιες ἐνέργειες τίθενται καί στό μικροσκόπιο τῶν «ἀπέναντι», ὅπως τούς λέει. Δέν εἴμαστε μόνοι μας. Ἡ δημόσια παραδοχή, ὅτι ἡ ἑλληνική θέση ἔχει ἐξασθενήσει, ἀποτελεῖ σοβαρότατο πολιτικό λάθος. Δέν θά ἐπεκταθῶ. Θά μείνω ἐδῶ.