Τό νέο τεῖχος τοῦ αἴσχους

ΑΣ ΕΙΜΑΣΤΕ τίμιοι!

Ὅταν ἔχουμε πόλεμο, ἡ ἐνημέρωση δυστυχῶς πηγαίνει περίπατο. Πρίν ἀπό δύο μέρες μεγάλος ἑλληνικός τηλεοπτικός σταθμός ὑποστήριξε ὅτι ὁ Ρῶσσος Πρόεδρος Βλαντιμήρ Πούτιν ἀπέπεμψε τόν ἀρχηγό τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων τῆς χώρας του, ἐπειδή ἦταν ἀπογοητευμένος ἀπό τίς ἐπιδόσεις τοῦ στρατεύματος στόν πόλεμο τῆς Οὐκρανίας. Φυσικά κανένας ἀρχηγός δέν ἀποπέμφθηκε. Ἡ εἴδηση πού μεταδόθηκε ἦταν ψευδής. Πρίν ἀπό τέσσερεις μέρες ἐπίσης μεγάλος ἀμερικανικός τηλεοπτικός σταθμός ἰσχυρίστηκε ὅτι οἱ ρωσσικές Ἔνοπλες Δυνάμεις βομβάρδισαν καί ἐξόντωσαν χωρίς ἔλεος ναῦτες τοῦ Οὐκρανικοῦ πολεμικοῦ ναυτικοῦ στό φιδονήσι. Καί ἡ εἴδηση αὐτή ἀπεδείχθη ψευδής, καθώς ἡ ἡγεσία τοῦ ναυτικοῦ τῆς Οὐκρανίας ἀποκάλυψε μόλις προχθές ὅτι οἱ ναῦτες –πού σύμφωνα μέ τά ψευδῆ ρεπορτάζ θά ἀνακηρύσσονταν ἀπό τόν πρόεδρο Ζελένσκυ ἥρωες τῆς Οὐκρανίας– χαίρουν ἄκρας ὑγείας. Εἶναι ἐν ζωῇ. Δέν θά ἐκπλαγῶ καθόλου μάλιστα ἄν στό μέλλον ἀποδειχθεῖ ὅτι ρεπορτάζ πού εἴδαμε μέσα ἀπό νοσοκομεῖα στήν Οὐκρανία ἤ ἀπό τίς περιοχές πού ζοῦν οἱ Ἕλληνες ὁμογενεῖς στήν Μαριούπολη δέν ἔλεγαν τήν ἀλήθεια, ἀλλά ἦταν σκηνοθετημένα. Ἔτσι εἶναι ὁ πόλεμος ὅμως. Σκηνοθετεῖται. Κάθε πλευρά δείχνει στόν κόσμο της αὐτό πού ἐπιθυμεῖ καί ὄχι αὐτό πού ἀπολύτως συμβαίνει. Καί ὁ Πούτιν τό ἴδιο ἀκριβῶς πράττει. Οἱ πολῖτες τῆς ρωσσικῆς ὁμοσπονδίας εἶχαν μέχρι πρό τινος μαῦρα σκοτάδια γιά τό τί ἀκριβῶς συμβαίνει στήν Οὐκρανία.

Ἡ λέξη πόλεμος δέν ὑπῆρχε στό λεξιλόγιο τῶν παρουσιαστῶν τῆς ρωσσικῆς τηλεόρασης. Μόνον ὅταν ἄρχισαν νά πληροφοροῦνται τήν ραγδαία πτώση τοῦ ἐθνικοῦ τους νομίσματος ἐξ αἰτίας τῶν σκληρῶν δυτικῶν κυρώσεων ἄρχισαν νά ἀντιλαμβάνονται τί ἀκριβῶς συμβαίνει στήν γειτονική χώρα. Ἔτσι εἶναι ὁ πόλεμος δυστυχῶς. Ἀπό τούς πρώτους διδάξαντες τοῦ ψεύδους χάρη τῆς ἑνότητας τοῦ ἔθνους του ὑπῆρξε ὁ Βρεταννός Πρωθυπουργός Τσῶρτσιλλ, ὁ ὁποῖος ὅπως ἀποκαλύπτεται στό βιβλίο «Ὁ ἀνορθόδοξος πόλεμος» –ἐκδόσεις Μίνωας– κατάφερε σέ συνεργασία μέ τούς ἐπιτελεῖς του, μέ τόν Λαό του, μέ τίς Ἔνοπλες Δυνάμεις του, καί μέ τήν συνεργασία τῶν μέσων ἐνημέρωσής του, νά δημιουργήσει στούς Γερμανούς τήν εἰκόνα ἑνός ἀξιόμαχου ἔθνους μέ ἰσχυρό στρατό καί ἀποφασισμένο λαό. Τόσο δυνατή ἦταν ἡ εἰκόνα, ὥστε λειτούργησε ἀποτρεπτικά γιά τά σχέδια τοῦ Χίτλερ νά εἰσβάλει στήν Μεγάλη Βρεταννία καί νά τήν κατακτήσει. Ἐνῶ στήν πραγματικότητα ἴσχυε τό ἀκριβῶς ἀντίθετο: ἡ Μεγάλη Βρεταννία ἦταν ἀδύναμη. Ὑπό αὐτήν τήν ἔννοια –δεδομένου ὅτι ἔχουμε πόλεμο– εἶναι κατανοητή ἡ φοβία τῆς εὐρωπαϊκῆς ἡγεσίας γιά τήν ἐπιρροή τῶν ρωσσικῶν μέσων ἐνημέρωσης πού ἐκπέμπουν στήν Εὐρώπη ἔστω κι ἄν αὐτά δέν εἶναι ἰδιαιτέρως δημοφιλῆ.

Ὁ πόλεμος στήν ἐνημέρωση ἄλλως τε εἶχε ξεκινήσει πολύ πιό πρίν. Ὁ Πούτιν θέλησε νά δημιουργήσει ἕνα ἐναλλακτικό δίκτυο ἐνημέρωσης στό διαδίκτυο γιά νά μήν ἐξαρτᾶται ἀπό τό Ἰντερνέτ καί τήν Google, ἐνῶ καί στήν Ἀμερική ἀντίστοιχες προπαρασκευαστικές πράξεις εἶχαν ἀρχίσει πρίν ἀπό τόν πόλεμο. Ὁ Πρόεδρος Τράμπ δημιούργησε μιά δική του πλατφόρμα προκειμένου νά παρακάμψει τήν ἀπαγόρευση πού τοῦ ἐπέβαλε τό Twitter καί τό Facebook, ἐνῶ δέν πέρασε ἀπαρατήρητο τό ἑξῆς: μία ἀπό τίς διαδικτυακές πλατφόρμες στήν Ἀμερική δέν δίστασε νά λογοκρίνει μέλος τῆς οἰκογένειας Κέννεντυ ἐπειδή ἀμφισβήτησε τήν ἀποτελεσματικότητα τῶν ἐμβολίων!
Στήν πραγματικότητα λοιπόν σιγά-σιγά πρίν κἄν ἀρχίσει ὁ πόλεμος, ὁ πλανήτης εἶχε ἀρχίσει νά κόβεται στά δύο. Κανείς δέν θέλει νά ἀκούσει κανέναν. Τέθηκε ὅριο στήν ἐλευθερία ἔκφρασης καί στήν ἐπικοινωνία τῶν λαῶν μέσῳ τῆς ἐνημέρωσης. Ἄν ἡ ἀναστολή λειτουργίας τοῦ Sputnik καί τοῦ Russia Today ἀφοροῦσε μόνο τόν πόλεμο, ἴσως καί νά ἤμασταν αἰσιόδοξοι ὅτι τά πράγματα ἀργά ἤ γρήγορα θά ἐπανέλθουν στήν προτέρα κατάσταση. Δυστυχῶς μᾶλλον δέν εἶναι ἔτσι. Ὁ πόλεμος ἀποδεικνύεται ὅτι ἀποτελεῖ τό ἱκανόν πρόσχημα γιά τήν ἀνέγερση ἑνός νέου πολιτισμικοῦ τείχους τοῦ αἴσχους μεταξύ Ἀνατολῆς καί Δύσης. Μεταξύ Δύσης καί Ἀνατολῆς. Καί δυστυχῶς αὐτό τό τεῖχος δέν θά ἀπαγορεύει μόνον τήν ἐνημέρωση, ἀλλά ἐπεκτείνεται καί σέ ἄλλους τομεῖς: στίς μεταφορές, στίς ἐπικοινωνίες, στό ἐμπόριο, στόν πολιτισμό, στήν ἀνώτατη ἐκπαίδευση, στόν ἀθλητισμό. Ἴσως καί στόν τραπεζικό τομέα.

Αὐτήν τήν στιγμή πού μιλᾶμε ἀπαγορεύονται τά ἀεροπορικά ταξίδια ἀπό τή Μόσχα πρός σχεδόν ὅλες τίς πρωτεύουσες τῆς Δύσης. Ἀπαγορεύεται σέ ρωσσικά πλοῖα νά ἐλλιμενίζονται σέ δυτικές χῶρες ὅπως ὁ Καναδᾶς. Ἀπαγορεύεται –τί ντροπή κυρία Μενδώνη– σέ ρωσσικά μπαλλέτα καί διευθυντές ὀρχήστρας νά ἐπισκέπτονται ἤ νά ἐργάζονται σέ χῶρες τῆς Δύσης. Ἀπαγορεύεται σέ Ρώσσους φοιτητές νά φοιτοῦν σέ εὐρωπαϊκά πανεπιστήμια ἀπό τά ὁποῖα ἀποβάλλονται ὡς πράξη ἀντεκδίκησης στήν βάρβαρη εἰσβολή πού πραγματοποιεῖ ἡ Ρωσσία στήν Οὐκρανία. Ἀπαγορεύεται σέ ρωσσικές ὁμάδες μπάσκετ, οἱ ὁποῖες συγκρατοῦνται κατά τό ἥμισυ ἀπό Ἀμερικανούς ἀθλητές, νά μετέχουν στά εὐρωπαϊκά πρωταθλήματα. Καί βεβαίως, πλήν μίας ἐξαιρέσεως, ἀπαγορεύεται ἡ σύνδεση τῶν ρωσσικῶν τραπεζῶν μέ τό γνωστό διατραπεζικό σύστημα swift. Σέ ἀντικατάστασή του ἡ Ρωσσία ἔχει δημιουργήσει ἕνα νέο δικό της γιά νά ἐπικοινωνεῖ μέ τήν Κίνα. Ὅλες αὐτές οἱ ἀλλαγές καί ὅλα αὐτά τά «ἀπαγορεύεται» ἦρθαν γιά νά μείνουν καί ὄχι γιά νά φύγουν. Στόν αὐταρχισμό τῆς Ρωσσίας ἡ Δύση ἀπάντα μέ τό δικό της αὐταρχισμό. Πολύ λίγες εἶναι οἱ ἀμφιβολίες πού μᾶς ἔχουν ἀπομείνει: τό 1989 γκρεμίστηκε τό τεῖχος τοῦ αἴσχους πού εἶχαν κατασκευάσει οἱ ἡγέτες τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης προκειμένου νά ἀποκόψουν τήν ἐπικοινωνία τῶν κατοίκων τῆς σοσιαλιστικῆς Δημοκρατίας τῆς ἀνατολικῆς Γερμανίας μέ τούς κατοίκους τῆς Δυτικῆς Γερμανίας. Τό 2022 Ρωσσία καί δυτικός κόσμος ὀρθώνουν ἀπό κοινοῦ τό νέο τεῖχος τοῦ αἴσχους τοῦ 21ου αἰῶνα. Οἱ δυτικοί θά μαθαίνουμε τίς ἀλήθειες πού νομίζουμε ὅτι μᾶς συμφέρουν, οἱ ἀνατολικοί τό ἴδιο.

Ἡ ἔκβαση τοῦ πολέμου εἶναι πλέον γνωστή, τά ἀποτελέσματά της ὁρατά: ὁ κόσμος κόβεται πλέον στά δύο. Ἡ Ἀμερική θεωρεῖ ὅτι ἡ παγκοσμιοποίηση ἀπό τή μία ἄκρη τοῦ πλανήτη ἕως τήν ἄλλη δέν τήν συμφέρει γιατί ἀποδυναμώνει τήν ἴδια καί δυναμώνει τούς ἐχθρούς της. Γι’ αὐτό ἄρχισε καί νά τήν ἀποδομεῖ: γεωπολιτικά, γεωοικονομικά, ἐκπαιδευτικά, πολιτισμικά. Αὐτό τό τελευταῖο εἰδικά πληγώνει τήν γενιά μου. Μιά γενιά πού διαμαρτυρήθηκε γιά τήν περίφημη φράση τοῦ Μαρούδα, ὅτι θά καταρρίψουμε τούς δορυφόρους πού μεταδίδουν τηλεοπτικούς σταθμούς ἀπό ὅλο τόν κόσμο, καί πανηγύρισε ξέφρενα τήν ἐλευθερία τῆς ἐκπομπῆς σήματος καναλιῶν ἀπό ὅλο τόν πλανήτη στήν πατρίδα μας. Δυστυχῶς, ἐπιστρέφουμε ἀπό ὅ,τι φαίνεται σέ ἐκεῖνο τό περίεργο δόγμα τῆς κατάρριψης τῶν δορυφόρων.