Ἀγωνία γιά τήν Ἁγία Σοφία

Τοῦρκος ἱστορικός ὑποστηρίζει ὅτι ἡ μετατροπή της σέ τέμενος ἐπηρεάζει τήν στατικότητά της – Λέκκας: Ἀλλάζει τό μικροκλῖμα ἀπό τούς χιλιάδες μουσουλμάνους πού τήν ἐπισκέπτονται

Ο ΣΕΙΣΜΟΣ τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί ἡ ἀκολουθία ἑκατοντάδων ἀκόμη δονήσεων, πού ἐντείνουν τούς φόβους ὅτι μπορεῖ νά ἐπίκειται μία μεγαλύτερη κύρια σεισμική δόνησις, δημιουργεῖ ἀγωνία γιά τήν στατικότητα τοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας. Τά βυζαντινά μνημεῖα εἶναι γενικῶς καλύτερες καί πλέον ἀνθεκτικότερες κατασκευές ἀπό τά κτίσματα τῆς σημερινῆς Τουρκίας, ἀλλά ἡ καταπόνησίς των ἀπό τούς σεισμούς σέ συνδυασμό μέ τήν παλαιότητά τους ἐντείνει τούς φόβους, ὅτι ἕνας νέος ἰσχυρός σεισμός μπορεῖ νά ἐπιφέρει ἀνεπανόρθωτες βλάβες.

Ἰδιαίτερο προβληματισμό προκαλεῖ ἡ στατικότης τῆς Ἁγίας Σοφίας. Κι αὐτό, γιατί ἤδη ἀπό τόν Νοέμβριο τοῦ 2023 εἶχε κυκλοφορήσει βίντεο πού ἔδειχνε πτώση τεμαχίου σκυροδέματος ἀπό τόν τροῦλλο, πολύ κοντά σέ ἐπισκέπτες τοῦ ἐμβληματικοῦ ναοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ ἀπόφασις τοῦ Ταγίπ Ἐρντογάν νά μετατρέψει σέ τζαμί τήν Μεγάλη Ἐκκλησία, προεκάλεσε συρροές μουσουλμανικῶν ὄχλων πού ἐπέφεραν φθορές καί καταπόνηση.

Ὁ Τοῦρκος ἱστορικός Ἰλμπέρ Ὀρταϊλί, σέ ἄρθρο του τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2023, εἶχε ἐκφράσει τήν ἀνησυχία γιά τίς φθορές πού εἶχαν προκληθεῖ στό μνημεῖο ἐξ αἰτίας τῆς μετατροπῆς του σέ τέμενος, κάτι πού ἐπηρεάζει τήν στατικότητά του σέ ἕναν μεγάλο σεισμό. Ἀνάλογη ἀνησυχία γιά τό μνημεῖο τῶν 1.500 ἐτῶν ἐκφράζει καί ὁ καθηγητής διαχειρίσεως φυσικῶν καταστροφῶν καί πρόεδρος τοῦ ΟΑΣΠ Εὐθύμιος Λέκκας, ὁ ὁποῖος θέτει σοβαρό ζήτημα γιά τήν κατάσταση τῆς Ἁγίας Σοφίας ἀπέναντι σέ ἕναν ἰσχυρό σεισμό.

Ὁ κ. Λέκκας ὁμιλῶν στόν ἱστότοπο iefimerida ἐξήγησε: «Τό κέλυφος τοῦ ἱστορικοῦ μνημείου ἔχει 1.500 χρόνια καί τά στατικά του στοιχεῖα ἔχουν ὑποστεῖ φθορές. Ἔχουμε τούς ἐξωτερικούς παράγοντες, πού εἶναι κυρίως οἱ καιρικές συνθῆκες, γιατί δέν εἶναι μάρμαρο ὅπως ὁ Παρθενῶνας, ἀλλά δομικά ὑλικά, καί ἔχουμε καί τή φθορά τήν ἐσωτερική ἀπό τήν ἀποσάθρωση τῶν ὑλικῶν, ἀλλά καί ἀπό τήν ἀλλαγή τοῦ μικροκλίματος στό ἐσωτερικό τῆς Ἁγίας Σοφίας μέ τά ἑκατομμύρια τῶν ἐπισκεπτῶν καί προσκυνητῶν». Συμφώνως πρός τόν κ. Λέκκα, ἡ Ἁγία Σοφία χρήζει ἄμεσης μελέτης καί συντηρήσεως, καθώς τά ἀνωτέρω δεδομένα, σέ συνδυασμό μέ τίς ἀλλοιώσεις στό ὑπέδαφος, μειώνουν τήν στατική ἐπάρκεια τοῦ μνημείου, τό ὁποῖο φαίνεται εὐάλωτο σέ ἕναν μεγάλο σεισμό ἄνω τῶν 7 Ρίχτερ πού περιμένουν οἱ ἐπιστήμονες νά γίνει στήν Κωνσταντινούπολη.

Περαιτέρω ὑπογραμμίζει: «Εἶναι γνωστό ὅτι νότια τῆς Κωνσταντινούπολης περνάει ἕνα μέρος τοῦ ρήγματος τῆς Βόρειας Ανατολίας. Αὐτό τό κομμάτι δέν ἔχει δώσει ἀκόμη τόν μεγάλο σεισμό πού περιμένουν ἤδη ἀπό τό 2020 Τοῦρκοι καί ἄλλοι ἐπιστήμονες. Ὁ σεισμός μπορεῖ νά ἐκτόνωσε κάποια ἐνέργεια, ἀλλά ἀκόμη δέν ξέρουμε ἄν εἶναι ὁ κύριος σεισμός καί κατά πόσον θά ἐπηρεάσει τό ρῆγμα ἀπό τό ὁποῖο περιμένουν τόν ἰσχυρό σεισμό ἄνω τῶν 7 Ρίχτερ. Τό ρῆγμα τῆς Ἀνατολίας ἔχει μῆκος 1.500 χιλιομέτρων καί βλέπουμε ὅτι κατά διαστήματα σπάει κατά τμήματα. Δηλαδή τό ρῆγμα χωρίζεται σέ περίπου 15-17 τμήματα μικρά καί μεγάλα. Τό πρῶτο ἀρχίζει ἀπό τήν Ἀρμενία καί τήν Κασπία Θάλασσα καί τό τελευταῖο φθάνει στό Αἰγαῖο. Αὐτά τά τμήματα σπᾶνε τό ἕνα μετά τό ἄλλο. Ἀρχίζουν ἀπό τήν Ἀνατολή καί πᾶνε πρός τή Δύση».

Πάντως πρίν ἀπό περίπου δέκα ἡμέρες οἱ τουρκικές ἀρχές ξεκίνησαν ἕνα εὐρύ φάσμα ἐργασιῶν στήν Ἁγία Σοφία. Τά ἔργα ἐπικεντρώνονται στήν ἐνίσχυση τοῦ κεντρικοῦ καί τῶν δευτερευόντων τρούλλων, μέ τήν χρήση ἐλαφρύτερων καί πιό ἀνθεκτικῶν ὑλικῶν, ἀντικαθιστῶντας τίς μολύβδινες ἐπιστρώσεις καί ἀναβαθμίζοντας τόν χαλύβδινο σκελετό. Οἱ φόβοι ὅμως εἶναι ὅτι ἕνας μεγάλος σεισμός μπορεῖ νά «προλάβει» τίς ἐπισκευές.