Τί κερδίζει ἡ Ἑλλάδα ἀπό τά μή κρατικά ΑΕΙ – 51.138 Ἕλληνες φοιτητές σπουδάζουν στό ἐξωτερικό – Ἡ συρρίκνωσις τῆς ἐλευθερίας, τό μονοπώλιο τῆς αὐθεντίας καί ἡ συνεισφορά τῶν ἰδιωτῶν ἐθνικῶν εὐεργετῶν στήν ἵδρυση τῶν δημοσίων ΑΕΙ
Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ἐπιμονή τοῦ ΠΑΣΟΚ καί τῆς Ἀριστερᾶς στήν ἰδεοληψία καί τόν συντεχνιασμό ἑνός ξεπερασμένου κρατισμοῦ, κατέστησε τήν Ἑλλάδα διεθνῆ νησῖδα ἐκπαιδευτικοῦ ἀπομονωτισμοῦ καί συχνά ὅμηρο μιᾶς «Δικτατορίας μετριοτήτων».
- Τοῦ Δρος Εὐριπίδη Στ. Στυλιανίδη
Τήν ὥρα τῆς ἀπελευθέρωσης τῆς διεθνοῦς ἀγορᾶς:
• Ἡ πατρίδα τῆς Δημοκρατίας, ἀντί νά διευρύνει, συρρίκνωσε τόν χῶρο ἐλευθερίας στήν ἐκπαιδευτική ἐπιλογή τῶν νέων ἀνθρώπων.
• Ἡ πατρίδα τῆς Παιδείας ἐγκλώβισε τήν γνώση στό μονοπώλιο τῆς «αὐθεντίας τοῦ κρατικοῦ πανεπιστημίου».
• Ἡ πατρίδα τῆς Ἐπιστήμης φυλάκισε τήν καινοτόμο ἔρευνα στόν μονόδρομο τοῦ δημόσιου τομέα.
• Ἡ πατρίδα τοῦ Πολιτισμοῦ ἐξόρισε τούς πολλούς καλούς ἐπιστήμονες, καθηγητές, ἐρευνητές, φοιτητές στό ἐξωτερικό στερῶντας τους τήν δυνατότητα νά ζήσουν καί νά προσφέρουν στόν τόπο τους.
Γιά δεκαετίες κυριάρχησε ἡ ἀντίληψη, ὅτι ἐθνικό, κοινωνικό, ἀξιοκρατικό, λαϊκό εἶναι μόνο ὅ,τι εἶναι κρατικό. Ξεχάστηκε ὅτι τά μεγαλύτερα ἱστορικά Πανεπιστήμια στήν Ἑλλάδα τά δημιούργησαν καί τά ἀνέδειξαν ἰδιῶτες, οἱ ἐθνικοί εὐεργέτες.
Γιά τήν ἱστορία, ἀναφέρω τίς κομβικές στιγμές πού κορυφώθηκε αὐτή ἡ ἀντίδραση τῶν δυνάμεων τῆς ἀδράνειας κόντρα σέ κάθε μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία:
– Τό 1987-1990 τρεῖς φοιτητές τῆς ΔΑΠ-ΝΔΦΚ τοῦ Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (ὁ γράφων, ὁ Τάσος Ἀβραντίνης καί ὁ Μανώλης Κοττάκης) διαμορφώσαμε γιά πρώτη φορά τήν πρόταση γιά τά Μή Κρατικά-Μή Κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια. Τήν καταστήσαμε πρόταση τῆς Συνέλευσης τῶν φοιτητῶν τῆς Νομικῆς Κομοτηνῆς. Τήν δησιοποιήσαμε στόν Οἰκονομικό Ταχυδρόμο τῆς ἐποχῆς τοῦ Γιάννη Μαρίνου ἀρθρογραφῶντας κόντρα στούς καθηγητές μας καί συντάκτες τοῦ Νόμου Πλαίσιο, καί πετύχαμε νά υἱοθετηθεῖ προγραμματικά ἀπό τήν Νέα Δημοκρατία τοῦ Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
– Τό 2000 ἡ πρότασή μας γιά τήν ἀναθεώρηση τοῦ ἄρθρου 16 ὑποβλήθηκε ἀπό τήν Νέα Δημοκρατία τοῦ Κώστα Καραμανλῆ, ἀλλά δυστυχῶς ἀπορρίφθηκε ἀπό τήν πλειοψηφία τοῦ ΠΑΣΟΚ στήν Προτείνουσα Βουλή.
– Πολύ κοντά στήν ἀλλαγή τοῦ ἄρθρου 16 φτάσαμε τό 2006 μέ τήν σύμφωνη γνώμη τοῦ νέου ἀρχηγοῦ τοῦ ΠΑΣΟΚ Γ. Παπανδρέου, ὁ ὁποῖος ὅμως ὑπαναχώρησε ἀποχωρῶντας προσχηματικά ἀπό τήν ἀναθεωρητική διαδικασία ὑπό τήν πίεση τῆς ἐσωκομματικῆς ἀντιπολίτευσης τοῦ Κ. Σημίτη. («Κόντρα στή Δικτατορία τῶν Μετριοτήτων», ἐκδόσεις «Λιβάνη» 2007, δημόσια παρέμβαση Εὐριπίδη Στυλιανίδη καί Μανώλη Κοττάκη γιά τά Ἰδιωτικά Πανεπιστήμια στήν Ἑλλάδα.)
– Ὁλοκληρωμένη πρόταση ἀλλαγῆς τοῦ ἄρθρου 16 ἐπανακατατέθηκε καί τό 2014 διαμορφωμένη ἀπό Ἐπιτροπή Βουλευτῶν ὑπό τόν Προκόπη Παυλόπουλο στήν ὁποία ἐπίσης συμμετεῖχα, σέ μιά ἀπρόσφορη ἀπόπειρα ἀναθεώρησης λόγῳ τῆς πτώσης τῆς κυβέρνησης Α. Σαμαρᾶ μέ τίς ἐκλογές τοῦ 2015.
– Στήν πρόταση τοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη πρός τήν Προτείνουσα Βουλή τοῦ 2019 νά ἐνταχθοῦν ὅλες οἱ προτάσεις σέ ἀναθεωρητική διαδικασία ἀντέδρασε φοβικά ὁ ΣΥΡΙΖΑ τοῦ Ἀλέξη Τσίπρα, μέ συνέπεια ἡ Προτείνουσα Βουλή νά μή δύναται νά προωθήσει τήν σχετική ἀλλαγή στήν Ἀναθεωρητική Ἐπιτροπή στήν ὁποία εἶχα τήν τιμή νά προεδρεύω.
Τί στοίχισε ὅμως αὐτή ἡ ἰδεοληπτική ἀντίδραση στήν ἑλληνική νεολαία, τί στό Πανεπιστήμιο καί τί στήν Ἑλλάδα γενικώτερα;
Στήν νεολαία:
Πάνω ἀπό 51.138 Ἑλληνόπουλα ἔφυγαν γιά σπουδές στό ἐξωτερικό (ΟΟΣΑ) –τοὐλάχιστον αὐτοί πού εἶχαν τήν οἰκονομική δυνατότητα, ἐνῷ οἱ ὑπόλοιποι στερήθηκαν αὐτή τήν εὐκαιρία (ὡραῖο Κράτος Δικαίου καί Ἴσων Εὐκαιριῶν). Ἐπίσης χιλιάδες εἶναι καί οἱ ἐρευνητές, οἱ καθηγητές ἤ οἱ διακεκριμένοι ἐπιστήμονες πού δέν μπόρεσαν νά ἐπιστρέψουν στήν πατρίδα, ἄν καί τό ἤθελαν, λόγῳ κλειστοῦ συστήματος, μεταφέροντας φρέσκια τεχνογνωσία καί νέα νοοτροπία.
Ἡ Ἑλλάδα κατέστη ἡ χώρα μέ τούς περισσότερους ἐξόριστους ἐπιστήμονες στόν κόσμο ἀναλογικά μέ τόν πληθυσμό της καί ἡ ἕκτη στόν κόσμο σέ ἀπόλυτους ἀριθμούς μετά τήν Ν. Κορέα, τήν Γερμανία, τήν Ἰαπωνία, τήν Γαλλία καί τήν Τουρκία. Σήμερα φοιτοῦν 3.300 Ἕλληνες φοιτητές στίς ΗΠΑ, πάνω ἀπό 7.500 στήν Μ. Βρεταννία (εἴμαστε ἡ 2η ἐθνικότητα μετά τούς Κινέζους), 7.000 στήν Γερμανία, 2.000 στήν Γαλλία, 20.546 στήν Κύπρο κ.λπ. Δηλαδή σέ 1 ἑκ. ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ ἀντιστοιχοῦν 4.784 φοιτητές πού σπουδάζουν στό ἐξωτερικό.
Γιά πολλά χρόνια τώρα ὄχι μόνον οἱ ἀποτυχόντες τῶν πανελλαδικῶν ἀλλά καί οἱ ἐπιθυμοῦντες νά ἀποκτήσουν δεύτερο πτυχίο ἤ οἱ μεγαλύτερες ἡλικίες πού ἤθελαν νά σπουδάσουν γιατί νεώτεροι δυσκολεύονταν οἰκονομικά, δέν εἶχαν τήν δυνατότητα παρά μόνο μέ κλήρωση στό Ἑλληνικό Ἀνοιχτό Πανεπιστήμιο, τοῦ ὁποίου ἡ ἐπιτυχία ἀποδεικνύει πόσες εὐκαιρίες στήν μόρφωση στέρησαν ἀπό τούς Ἕλληνες πολῖτες οἱ Δυνάμεις τῆς Ἀδράνειας.
Στό Ἑλληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο:
Ἡ ἀπουσία ἅμιλλας καθήλωσε σημαντικές ἐπιστημονικές δυνάμεις τοῦ Δημοσίου Πανεπιστημίου καί ἔκλεισε τήν πόρτα σέ πολλές ἄλλες, διαμορφώνοντας ἐπί χρόνια ἕνα ἀρτηριοσκληρωτικό σύστημα διοίκησης, ἀξιολόγησης καί λειτουργίας. Ἡ δικαιολογία τῆς ὑποχρηματοδότησης καταρρίπτεται, διότι ἰδιαιτέρως πρίν ἀπό τήν κρίση τά Ἑλληνικά ΑΕΙ ἦταν τά 4α καλύτερα χρηματοδοτούμενα ἀπό τό κράτος στήν Εὐρωζώνη, ἀλλά παράλληλα τά τελευταῖα στά Κράτη-Μέλη τῆς ΕΕ συνολικά, διότι ἀντλοῦσαν ἐλάχιστους πόρους ἀπό τήν ἀγορά λόγῳ ἔλλειψης ἐμπιστοσύνης στό δημόσιο συχνά κομματικοποιημένο management πού ἦταν καί παραμένει πρωτίστως καθηγητοκεντρικό.
Δέν κερδίζει ἀπό τήν ἔρευνα τό ἵδρυμα γιά νά ἀνταμείβει τούς λειτουργούς του, ἀλλά κερδίζει ὁ λειτουργός ἰδιωτικά (καθηγητής καί δικηγόρος-γιατρός-μηχανικός…) χρησιμοποιῶντας τόν ἐπιστημονικό τίτλο πού τοῦ προσέφερε τό ἵδρυμα μόνο γιά τόν ἑαυτό του.
Πλούσιες ὑποδομές καί ἱκανότατο ἐπιστημονικό δυναμικό ἀπαξιώνονται, διότι ἀξιοποιοῦνται μονοδιάστατα χωρίς νά ἐκμεταλλεύονται τίς δυνατότητες συνεργασίας μέ τόν ἰδιωτικό τομέα καί χωρίς νά συνδέονται ἀνταποδοτικά μέ τήν ἀγορά ἐργασίας. Π.χ. ἡ Ἑλλάδα εἶναι μιά ναυτική καί τουριστική ὑπερδύναμη, χωρίς νά διαθέτει ὅμως πανεπιστήμια προσανατολισμένα στήν παραγωγή εἰδικῶν γιά τήν συγκεκριμένη ἀγορά ἐργασίας. Κανείς δέν ἀσχολεῖται σοβαρά μέ τά ἐπαγγέλματα τοῦ μέλλοντος, παρ’ ὅτι ὁ μοναδικός Εὐρωπαϊκός Ὀργανισμός πού φιλοξενεῖται στήν Ἑλλάδα εἶναι τό CEDEFOP, τό ὁποῖο προωθεῖ τήν ἐνίσχυση τῆς ἀπασχολησιμότητας τῶν ἀποφοίτων. Ὑπερπαράγουμε εἰδικότητες κορεσμένες καί ἔχουμε ἔλλειψη σέ ἐπιστημονικά ἀντικείμενα αἰχμῆς, διότι τά ἀντανακλαστικά τοῦ Δημοσίου Πανεπιστημίου δέν ἐπικοινωνοῦν συχνά μέ τίς ταχύτητες τῆς ἀγορᾶς ἐργασίας καί τίς πραγματικές ἀνάγκες τῆς κοινωνίας.
Ἐνδεικτικά παραδείγματα μιᾶς ἄλλης λογικῆς ἀναφέρω ἀπό τίς ΗΠΑ, ὅπου ἡ συνεργασία πρίν ἀπό χρόνια τοῦ περιφερειακοῦ πανεπιστημίου Clemsen μέ τήν ἑταιρεία BMW πού βρίσκονταν σέ ἀπόσταση 80 χλμ., στό πλαίσιο τοῦ προγράμματος «International Center for Automotive Research», τοῦ διασφάλισε 10 δισ. δολλάρια ἐρευνητική χορηγία γιά τό τμῆμα Μηχανολόγων πού ἐκπαιδεύτηκαν ἀπό εἰδικούς τῆς βιομηχανίας καί στήν συνέχεια προσελήφθησαν ἀπό αὐτή. Ἡ βιομηχανία διασφάλισε ἔτσι χαμηλότερο κόστος παραγωγῆς καί ὑψηλότερη ποιότητα, ἐνῷ τό Πανεπιστήμιο ἐκτινάχθηκε στά 20 καλύτερα τῶν ΗΠΑ στόν συγκεκριμένο τομέα. Ἀντίστοιχες συνεργίες ἔχουμε στό Πανεπιστήμιο Berkeley τῆς Καλιφόρνια, ὅπου γνωστή φαρμακοβιομηχανία ἐπένδυσε ἐρευνητικά 25 δισ. δολλ. γιά τήν παραγωγή νέας γενιᾶς φαρμάκων καθώς καί στά Πανεπιστήμια τῆς Νότιας Καρολίνας ἀπό τοπικές Κλωστοϋφαντουργίες. Στίς ΗΠΑ οἱ δωρητές μόνο τό 2004 δαπάνησαν 24,4 δισ. σέ Πανεπιστήμια τά ὁποῖα κερδίζουν πάνω ἀπό 1 δισ. ἐτησίως ἀπό royalties καί ἄλλα δικαιώματα ἀξιοποίησης ἐφευρέσεων.
Στήν Ἑλλάδα:
Στοίχισε ἀκριβά μέχρι σήμερα τό κρατικό μονοπώλιο στήν Ἀνώτατη Ἐκπαίδευση, διότι τήν ἀπέκλεισε ἀπό μιά δυναμική διεθνῆ ἐκπαιδευτική ἀγορά πού ἀναπτύσσεται ραγδαῖα γύρω μας, ἡ ὁποία ἀπό τήν δεκαετία τοῦ 2000 συμπεριλαμβάνει πάνω ἀπό τό 2% τῶν φοιτητῶν πού συνεχῶς αὐξάνονται καί διακινεῖ ἀπό τότε πάνω ἀπό 30 δισ. δολλ. μόνο ἀπό δίδακτρα πού ἀπό τό 2003 σύμφωνα μέ τόν Ο.Ο.Σ.Α αὐξάνονται ἐτησίως κατά 7%. Ἀπό αὐτήν τήν ἀγορά ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἐντελῶς ἀποῦσα λόγῳ τῆς τραγικῆς ἰδεοληψίας κάποιων πολιτικῶν δυνάμεων ἤ ξεπερασμένων καθηγητικῶν κατεστημένων.
Τήν ἴδια στιγμή γύρω μας κράτη μέ μηδενική ἐκπαιδευτική παράδοση ἀναπτύσσουν τήν ἰδιωτική ἤ δημόσια ἐκπαίδευσή τους προσελκύοντας διεθνεῖς φοιτητές καί ἰδιωτικές χορηγίες. Ἡ Τουρκία, ἡ Βουλγαρία, ἡ Ρουμανία, ἡ Τσεχία, ἡ Βόρεια Μακεδονία ἀκόμα καί ἡ κομμουνιστική Κίνα κερδίζουν καθημερινά μεγάλο μερίδιο τῆς διεθνοῦς ἐκπαιδευτικῆς ἀγορᾶς πού σίγουρα ἄν συνέτρεχαν οἱ προϋποθέσεις, θά ἐπέλεγε τήν Ἑλλάδα.
Μεγάλη κερδισμένη τῆς ἑλλαδικῆς φοβικότητας καί ἰδεοληψίας εἶναι ἡ Κυπριακή Δημοκρατία, πού ἔχοντας ἀναπτύξει δημόσια καί ἰδιωτικά Πανεπιστήμια προσείλκυσε χιλιάδες Ἕλληνες καί ξένους Καθηγητές, ἐρευνητές καί φοιτητές, περίπου 78 ἐθνικότητες, διασφαλίζοντας τό 6% τοῦ ΑΕΠ της ἀπό τήν Ἀνώτατη Ἐκπαίδευση καί ἐπιτυγχάνοντας γιά κάποια ἀπό τά νέα ΑΕΙ ὑψηλές θέσεις ἀκόμα καί στήν διεθνῆ ἀξιολογική κατάταξη (μεταξύ 300 καί 400).
Ἡ ἑλληνική ἐμμονή στό κρατικό μονοπώλιο δέν στοιχίζει μόνο τήν ἀπώλεια ἑλληνικῶν ἐγκεφάλων στό ἐξωτερικό ἀλλά καί ἀπίστευτων κεφαλαίων. Αὐτό μπορεῖ κανείς νά τό συνειδητοποιήσει ἄν μελετήσει γιά παράδειγμα τήν ἀγορά τοῦ Λονδίνου τό 2015. Μόνο οἱ συμφωνίες πού ὑπογράφηκαν γιά φοιτητικά καταλύματα ἀνέρχονται στίς 3,5 δισ. στερλίνες, δηλαδή 4,8 δισ. εὐρώ. Ἡ Βρετανία διέθετε πρίν ἀπό τό Brexit 1,8 ἑκατ. ἀλλοδαπούς φοιτητές, ἀλλά μέ στοιχεῖα μόνο 525.000 φοιτητικές κλῖνες. Αὐτό αὔξησε τά ἐνοίκια κατά 3-4% ἐτησίως δημιουργῶντας ἀπίστευτη ἀνάπτυξη στήν οἰκοδομή. Ἀντίστοιχη κατάσταση βιώνει τά τελευταῖα χρόνια ἡ Κύπρος ἀξιοποιῶντας ἀκόμα καί τίς συνέπειες τοῦ Brexit.
Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς ἑλληνικῆς ἀγορᾶς Ἀνώτατης Ἐκπαίδευσης ἀπό τό Κρατικό μονοπώλιο καί ἡ συνύπαρξη Δημοσίου καί Μή Κρατικοῦ Πανεπιστημίου:
– Θά ἀναδείκνυε τίς ἐπιστημονικές δυνάμεις τοῦ ντόπιου καί τοῦ Οἰκουμενικοῦ Ἑλληνισμοῦ.
– Θά συνέβαλε στόν ἐπαναπατρισμό νέων ἐπιστημόνων πού θά ἐγένοντο φορεῖς νέας γνώσης καί νοοτροπίας ἀκόμα κι ἄν ἐργάζονταν ἤ σπούδαζαν ἐποχικά στήν Ἑλλάδα.
– Ὅλα τά Ἑλληνικά Πανεπιστήμια, δημόσια ἤ ἰδιωτικά, θά προσείλκυαν χιλιάδες ξένους φοιτητές στήν Ἑλλάδα δημιουργῶντας μιά νέα πηγή γιά τό ΑΕΠ, ἰσχυρότερη ἀκόμα καί ἀπό τόν τουρισμό, διότι κάθε φοιτητής ἔχει ὑπολογιστεῖ ὅτι προκαλεῖ κατά μέσο ὅρο 7-8 ἐπισκέψεις τρίτων στόν τόπο σπουδῶν του.
– Μέσα ἀπό τούς μετέχοντες τῆς Ἑλληνικῆς Παιδείας θά μποροῦσε νά ξαναγεννηθεῖ ἕνα πανίσχυρο διεθνές δίκτυο φιλελληνισμοῦ πού θά ἐνίσχυε τήν ἐξωστρέφεια τῆς ἐθνικῆς οἰκονομίας καί θά προωθοῦσε ἀποτελεσματικά στό μέλλον διά τῶν ἀποφοίτων του τά ἐθνικά μας δίκαια πολλαπλασιάζοντας τίς διεθνεῖς μας συμμαχίες.
– Ἡ μετεξέλιξη τῆς Ἑλλάδας σέ σημαντικό διεθνές περιφερειακό ἐκπαιδευτικό κέντρο θά δημιουργοῦσε πολλές καί ποιοτικές θέσεις ἐργασίας γιά ἁπλούς ἤ ἐξειδικευμένους ἐργαζόμενους, καί σίγουρα ἡ πανεπιστημιακή ἔρευνα θά ἐνίσχυε τίς δυνατότητες τῆς ἑλληνικῆς ἀγορᾶς σέ πολλά πεδία πού οἱ Ἕλληνες διαπρέπουν διεθνῶς.
Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Ἀνώτατης Ἐκπαίδευσης εἶναι βέβαιον ὅτι θά ἀφυπνίσει τό δημιουργικό δαιμόνιο τοῦ Ἕλληνα καί θά δικαιώσει τό Ὅραμα τοῦ πρώτου Κυβερνήτη Ἰωάννη Καποδίστρια, ὁ ὁποῖος ἐκτός ἀπό τήν Ἀνεξαρτησία τῆς Πατρίδας ἤθελε νά καταστήσει τήν Ἑλλάδα «Χώρα-Μήτρα», δηλαδή Οὐδέτερο Ἀνεξάρτητο Κράτος, ὅπως ἡ πρώτη Ὁμοσπονδία πού ἵδρυσε στήν Ἑλβετία ὡς διεθνές οἰκονομικό κέντρο, ἀλλά μέ τήν μορφή ἑνός Παγκόσμιου Πανεπιστημίου, στό ὁποῖο θά σπουδάζουν οἱ ἄριστοι τοῦ Κόσμου. Ἡ δολοφονία τοῦ Ἰωάννη Καποδίστρια ἐμπόδισε τότε τήν πραγμάτωση τοῦ συνολικοῦ του Ὁράματος.
Ἐλπίζω οἱ ἀντιδράσεις τῆς Δικτατορίας τῶν Μετριοτήτων νά μήν ἐπιτύχουν ξανά τήν ματαίωση τῆς σύγχρονης μεταρρύθμισης. Ἡ Ἑλλάδα μπορεῖ μέ τήν συνύπαρξη Δημόσιου καί Μή Κρατικοῦ Πανεπιστημίου, τήν ἅμιλλα ἀλλά καί τήν συνεργασία τους νά καταστεῖ Διεθνές Ἐκπαιδευτικό Κέντρο, ἐπιβεβαιώνοντας τήν πρόβλεψη τοῦ νομπελίστα Ὀδυσσέα Ἐλύτη, ὅτι «θά ἔλθει ἡ στιγμή πού ὁ πολιτισμός μας θά μᾶς συγκλονίσει μέ τή δύναμη τῆς ἐπικαιρότητάς του…».
Βουλευτής Ροδόπης Νέας Δημοκρατίας πρώην Ὑπουργός Παιδείας Ἀναπληρωτής Καθηγητής Συνταγματικοῦ Δικαίου Εὐρωπαϊκοῦ Πανεπιστημίου Κύπρου
Μ.Η.Τ. 232122