Ἡ ἧττα ἀλλάζει τίς ἰσορροπίες

Στά ΜΜΕ καί τό οἰκονομικό σύστημα, στήν Κεντροαριστερά, στό κράτος – Ἡ ΝΔ ἀνέστησε τό ΠΑΣΟΚ διά τῆς πασοκοποιήσεώς της – Θά ἀγριέψουν τά πράγματα – Ἡ σκληρότης ὡς πολιτική ἀπάντησις

Ο TΡΟΠΟΣ πού κινήθηκε στίς περιφερειακές ἐκλογές ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ἔδειξε ὅτι δέν διάβασε καί δέν ἀνέλυσε σωστά τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐθνικῶν ἐκλογῶν. Τό θεώρησε θρίαμβο. Ἀλλά ἄν μελετοῦσε καλύτερα τίς εἰσροές καί τίς ἐκροές ψηφοφόρων στήν βάση τῆς κεντροδεξιᾶς παράταξης, θά συμφωνοῦσε μέ τήν διαπίστωση πού κάναμε ἀπό τόν περασμένο Ἰούνιο, ὅτι ἡ νέα βάση τῆς «Νέας» Νέας Δημοκρατίας εἶναι κινούμενη ἄμμος. Κέντρο διερχομένων.

• Τοῦ Μανώλη Κοττάκη

Οἱ μισοί εἶναι Νεοδημοκράτες καί οἱ ἄλλοι μισοί Πασόκοι, Ποταμίσιοι καί τέως Συριζαῖοι κεντροαριστεροί, πού ψήφισαν Μητσοτάκη λόγῳ Κατρούγκαλου. Οἱ ὁποῖοι ὅμως μέ τήν πρώτη εὐκαιρία θά ἀναχωρήσουν γιά ἄλλες πολιτεῖες. Ἄν μελετοῦσε ἐπίσης καλύτερα τό ἀποτέλεσμα, θά διαπίστωνε ὅτι ὁ κυνισμός ἔχει ὅρια καί ἡμερομηνία λήξεως. Καί ὅτι αὐτό πού τοῦ εἶπε ὁ σύμβουλός του Γκρῆνμπεργκ, πώς οἱ νεκροί ξεχνιοῦνται σέ ἕναν μῆνα, δέν συμβαίνει πάντα. Συνέβη στά Τέμπη, ἀλλά δέν συνέβη στόν Παλαμᾶ. Καί βεβαίως, ἄν μελετοῦσε λίγο καλύτερα τήν πολιτική ἱστορία τοῦ τόπου, θά εἶχε ἀποφύγει τόν πειρασμό νά πασοκοποιήσει ἀσύστολα τήν Νέα Δημοκρατία. Διότι ἡ πασοκοποίηση τῆς Νέας Δημοκρατίας ὁδήγησε στήν ἀνάσταση τοῦ ΠΑΣΟΚ, στήν κατάληψη τῶν τριῶν μεγάλων δήμων ἀπό στελέχη του καί στήν νίκη του σέ ἄλλους 100 δήμους.

Τό κέντρο ἔτσι πάντα συμπεριφέρεται. Ὅταν εἶναι σέ ἀποδρομή ψάχνει ἀπάγκιο ἀκόμα καί στήν κεντροδεξιά παράταξη. Ἀλλά μόλις βρεῖ τήν εὐκαιρία, βγαίνει στό ξέφωτο καί στέκεται ἀπέναντί της. Τό παράδειγμα τοῦ Γεωργίου Παπανδρέου, ὁ ὁποῖος πολιτεύτηκε μέ τόν Συναγερμό τοῦ Παπάγου τήν δεκαετία τοῦ ’50 ἀλλά ἡγήθηκε τοῦ ἀνένδοτου ἀγῶνα κατά τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ τό 1961, θά ἔπρεπε νά τόν διδάσκει. Ἀλλά πῶς νά τόν διδάξει; Ὁ Κυριάκος δέν εἶναι δεξιός. Ἄρα κάθε παράδειγμα ἀπό τήν ἱστορία αὐτῆς τῆς παράταξης τοῦ προκαλεῖ ἀποστροφή.

Ἐπειδή λοιπόν δέν τά ἔλαβε ὅλα αὐτά ὑπ’ ὄψιν, ἔθεσε ὡς στόχο μαξιμαλιστικά νά κερδίσει 13 περιφέρειες στίς 13, ἐνῷ τοῦ ἦταν ἀδιάφορο ἐάν θά χάσει ὁ Κωνσταντῖνος Ζέρβας καί ὁ Κώστας Μπακογιάννης. Τόν Ζέρβα ἀπέφυγε νά τόν στηρίξει στόν δεύτερο γῦρο ἄν καί βουλευτής Θεσσαλονίκης, ἐνῷ γιά τόν Μπακογιάννη ἐπέτρεψε τήν κάθοδο Κασιδιάρη στόν πρῶτο γῦρο. Ὁ ὁποῖος Κασιδιάρης δέν ἐμπόδισε τήν ἐκλογή τοῦ Νίκου Χαρδαλιᾶ στήν περιφέρεια, ἄν μᾶς ἐννοεῖτε.

Τό ἀποτέλεσμα ὅμως ἦρθε ἀνάποδα. Μέ τό ζόρι 7 στίς 13 περιφέρειες (παρακαλῶ νά μήν συνυπολογίζεται ὁ κύριος Ἀρναουτάκης) ἐνῷ σέ λίγο θά γίνει ἔπαρση τῆς σημαίας τοῦ ΠΑΣΟΚ μέ τόν πράσινο ἥλιο στά δημαρχεῖα Ἀθηνῶν, Πειραιῶς καί Θεσσαλονίκης. Ἡ ΝΔ ἔχασε πλήν Λάρισας τούς 10 μεγάλους Δήμους. Ὁ κύριος Μητσοτάκης εἰσέπραξε καί μερικά προσωπικά περιφερειακά χαστούκια. Χαστούκι νούμερο ἕνα ἡ νίκη τοῦ Κώστα Μουτζούρη στό βόρειο Αἰγαῖο. Μεταξύ πρώτου καί δεύτερου γύρου ὁ κύριος Μουτζούρης μοῦ εἶπε ὅτι «ἐμεῖς δέν ἔχουμε ἀπέναντί μας ἕνα κόμμα ,ἀλλά τό κράτος ὁλόκληρο.» Κι ὅμως κέρδισε. Κέρδισε ὁ ἴδιος προσωπικά τόν Πρωθυπουργό, ὁ ὁποῖος εἶχε βάλει στόχο ζωῆς νά τόν ἀνατρέψει ἐπειδή ἀρνήθηκε νά μετατρέψει τήν Λέσβο σέ ἰσλαμικό χαλιφᾶτο.

Χαστούκι νούμερο δύο ἡ Θράκη. Ὁ Πρωθυπουργός κατηγοροῦσε σέ ὅλη τήν διάρκεια τῆς προεκλογικῆς ἐκστρατείας γιά τίς ἐθνικές ἐκλογές τόν ΣΥΡΙΖΑ, ὅτι παίζει μέ τό προξενεῖο, ἀλλά ὅταν ἐκλεκτός του περιφερειάρχης στηρίχθηκε μέ φανατισμό ἀπό τίς δυνάμεις τοῦ τουρκικοῦ ἐξτρεμισμοῦ καί τά μουσουλμανικά ἐκλογικά τμήματα πού ψήφιζαν ΣΥΡΙΖΑ τόν Ἰούνιο ἔβγαζαν τώρα Νέα Δημοκρατία, δέν ἔβγαλε ἄχνα. Στήν Θράκη στόν κύριο Μητσοτάκη ἀπάντησε ὁ χριστιανικός πληθυσμός. Ὅλοι οἱ χριστιανοί ψηφοφόροι τοῦ ΣΥΡΙΖΑ, θυμωμένοι πού τούς κατηγοροῦσε ὡς ἐθνική ἐξαίρεση, ἑνώθηκαν μέ τούς δεξιούς χριστιανούς καί ψήφισαν μαζικά τόν ἀντάρτη ὑποψήφιο τῆς Νέας Δημοκρατίας. Χαστούκι νούμερο τρία, ἡ Δυτική Μακεδονία. Μεγάλο μήνυμα τό ἀποτέλεσμα γιά τήν ἀπολιγνιτοποίηση καί τήν ἀποβιομηχάνιση. Ὅταν ἐπισκέφθηκε τόν περασμένο χειμῶνα τήν περιοχή ὁ πρώην Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλῆς, τό ἱερατεῖο τοῦ Μαξίμου ἀπαγόρευσε στόν περιφερειάρχη Γιῶργο Κασαπίδη νά παραστεῖ στήν ἐκδήλωση πού διοργανώθηκε στήν Φλώρινα γιά τήν παρουσίαση τοῦ βιβλίου μου. Καί ὁ Κασαπίδης τούς ἄκουσε. Ὁ τοπικός πληθυσμός καί τά εἶδε καί τά ἔμαθε ὅλα αὐτά. Καί ἔστειλε τόν περιφερειάρχη στά ἀζήτητα τῆς ἱστορίας.

Γιά τήν Θεσσαλία δέν τό συζητῶ: ἡ ὕβρις τιμωρεῖται. Ὅταν ὑπουργοί περιφέροντο στά κανάλια στόν πρῶτο γῦρο καί ἔλεγαν ὅτι ἡ Νέα Δημοκρατία μηδένισε τό κονταίρ καί ἄς πνίγηκε ὁ κάμπος, ἔπρεπε νά βλέπουν τίς γκριμάτσες πού ἔκαναν οἱ κάτοικοι τῆς Θεσσαλίας. Ὅταν οἱ ὑπουργοί ἐκβίαζαν ὡς κοτζαμπάσηδες τόν πληθυσμό, ὅτι δέν θά πάρει γρήγορα τίς ἀποζημιώσεις ἄν ἀποδοκιμάσει τόν ἐκλεκτό τῆς Νέας Δημοκρατίας, στόν κάμπο περίσσευε ἡ ὀργή. Ὅσο γιά τόν περιφερειάρχη Κώστα Ἀγοραστό, δυστυχῶς εἶχε τήν πολιτική τύχη πού ἀξίζει σέ κάθε αἱρετό ἀξιωματοῦχο πού ταυτίζεται μέ τίς κυβερνήσεις. Κάλυψε πλήρως τήν κυβέρνηση στά Τέμπη μέ τρόπους πού δέν εἶναι τῆς στιγμῆς νά ἀναφέρουμε καί πλήρωσε τίς ἁμαρτίες του. Εἶναι νόμος: οἱ αἱρετοί πού ταυτίζονται μέ πρόσωπα καί κόμματα πάντοτε ζημιώνονται. Ὅσα χρόνια ὁ κύριος Ἀγοραστός εἶχε διακομματικό προφίλ, θριάμβευε. Μόλις ταυτίστηκε, συνετρίβη. Ἐνῷ ὁ Μουντζούρης πού στό μεταναστευτικό δέν ταυτίστηκε μέ τήν Κυβέρνηση, ἐπανεξελέγη. Ἡ αὐτοδιοίκηση πρέπει νά εἶναι ἀνεξάρτητη, ὄχι ὑποκατάστημα τοῦ κάθε Μαξίμου.

Τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐκλογῶν δημιουργεῖ σημαντικά προβλήματα στόν Πρωθυπουργό. Τό πρῶτο εἶναι ὅτι ὅπως γράψαμε διά τῆς πασοκοποίησης τῆς Νέας Δημοκρατίας ἀνέστησε τό ΠΑΣΟΚ. Καί ἐπειδή τό ΠΑΣΟΚ εἶναι σοβαρό κόμμα , διά τοῦ ΠΑΣΟΚ θά ἀνασυσταθεῖ ἡ Κεντροαριστερά. Μέ ποιούς τρόπους, ἄγνωστο. Αὐτό θά μᾶς τό πεῖ τό ἀποτέλεσμα τῶν εὐρωεκλογῶν. Ἀλλά τό μέλλον μέ τόν ἕνα ἤ μέ τόν ἄλλο τρόπο, ἀνεξάρτητα τοῦ ποιός θά ἔχει τό πάνω χέρι, θά βρεῖ τόν Σύριζα καί τό ΠΑΣΟΚ ἑνωμένους. Τό δεύτερο πρόβλημα πού ἀπέκτησε ὁ κύριος Μητσοτάκης στόν δρόμο πρός τίς εὐρωεκλογές εἶναι ὅτι ἔχασε τόν κομματικό του μηχανισμό. Διότι κακά τά ψέματα. Γιά πολλά χρόνια ὀργανισμός κινητοποίησης τῶν μελῶν τῆς Νέας Δημοκρατίας ἦταν πρωτευόντως οἱ δῆμοι καί οἱ περιφέρειες στούς ὁποίους κυριαρχοῦσε. Δευτερευόντως τό κόμμα. Τώρα σημαντικό μέρος αὐτοῦ τοῦ μηχανισμοῦ περιέρχεται στά χέρια τοῦ κυρίου Ἀνδρουλάκη. Καί τοῦ εὐρύτερου συστήματος. Τό τρίτο μεγάλο πρόβλημα πού ἀπέκτησε ὁ Πρωθυπουργός εἶναι ὅτι πλέον ἔχασε τήν αἴγλη τοῦ ἀνίκητου καί τό σύστημα θά τόν ἀντιμετωπίζει ἐφεξῆς διαφορετικά. Ὄχι μέ τόν ἴδιο φόβο καί μέ τήν ἴδια συστολή πού τόν ἀντιμετώπιζε στό παρελθόν. Ἤδη τά μηντιακά στηρίγματά του στήν τηλεόραση παρουσίασαν προβλήματα πρίν ἀπό τίς ἐκλογές. Τά προβλήματα αὐτά θά ἐνταθοῦν ἀκόμα περισσότερο τώρα. Τό ἑνιαῖο μπλόκ σέ λίγο θά εἶναι παρελθόν. Τό 100-0 ὑπέρ του θά γίνει 60-40 στήν καλύτερη περίπτωση. Καί τό τέταρτο μεγάλο πρόβλημα πού κληροδοτοῦν αὐτές οἱ ἐκλογές στόν Πρωθυπουργό εἶναι ὁ οἰκογενειακός ἐμφύλιος. Πρίν εἶχε νά ἀντιμετωπίσει μόνο τόν δυσαρεστημένο Δημητριάδη τόν ὁποῖο θυσίασε γιά νά γλυτώσει ὁ ἴδιος ἀπό τίς ὑποκλοπές, τώρα θά ἔχει ἀπέναντι καί τήν Ντόρα. Ὁ Κώστας Μπακογιάννης ἔχασε καί ἀπό δικά του λάθη στόν δεύτερο γῦρο, ὡστόσο ὁ θεῖος του ἔκανε τά πάντα γιά νά τοῦ τραβήξει τό χαλί στόν κρίσιμο πρῶτο. Δέν εἶναι ὥρα νά εἰπωθοῦν πράγματα ἀκόμη γι’ αὐτό, στό μέλλον ἴσως.

Τό μεγάλο πρόβλημα σέ αὐτές τίς περιπτώσεις εἶναι ὅτι οἱ ἧττες δέν διορθώνονται μέ ἕναν ἀνασχηματισμό. Οὔτε καί μέ ἀλλαγή πολιτικῆς καθώς δέν ὑπάρχουν καί πολλά περιθώρια γι’ αὐτό, οὕτως ἤ ἄλλως. Οἱ πρωθυπουργοί σέ αὐτές τίς περιπτώσεις δηλώνουν τό κλισέ ὅτι «λάβαμε τό μήνυμα», ἀλλά στήν οὐσία μέ τίς πρακτικές τους δείχνουν ὅτι δέν τό ἔχουν λάβει ποτέ. Ἀδυνατοῦν νά συμβιβαστοῦν μέ τήν ἰδέα ὅτι χάνουν τήν λαϊκή ἀποδοχή, δυσφοροῦν μέ τήν κριτική καί στήν πράξη σκληραίνουν τήν στάση τους. Δέν μαλακώνουν. Πεποίθησή μου λοιπόν εἶναι ὅτι στό ἄμεσο μέλλον τά πράγματα δέν θά γίνουν καλύτερα. Τά πράγματα θά ἀγριέψουν. Θά χειροτερέψουν. Ἄν στίς ἐθνικές ἐκλογές καί στίς περιφερειακές δύο φορές κορυφαῖα στελέχη τῆς Νέας Δημοκρατίας ἐκβίαζαν τούς πολῖτες ὅτι θά δυσκολέψουν τήν ἱκανοποίηση τῶν αἰτημάτων ἄν ψηφίσουν διαφορετικά (Θράκη, Θεσσαλία) καί ἄν ἐπίσης δύο φορές καί στίς ἐθνικές καί στίς περιφερειακές ἀπεστάλησαν ἀνώνυμα sms σέ χιλιάδες ψηφοφόρους τῆς Νέας Δημοκρατίας καί ἄλλων κομμάτων –τήν πρώτη φορά ἐναντίον τοῦ Γιώργου Κατρούγκαλου, τήν δεύτερη ἐναντίον τοῦ Χάρη Δούκα– αὐτό σημαίνει ὅτι ἔχουμε ὑποτροπή. Καί ὅτι στά δύσκολα υἱοθετοῦνται καθεστωτικές πρακτικές. Δέν ἔχουμε λοιπόν καμμία ἀμφιβολία ὅτι μόλις ἀρχίσουν νά ζορίζουν τά πράγματα στά κανάλια, στίς μετρήσεις, στήν καθημερινή ἀντιπαράθεση, στήν κατανομή τοῦ κονδυλίων τοῦ Ταμείου Ἀνάκαμψης, ἡ Κυβέρνηση θά περάσει στήν ἑπόμενη φάση. Στήν τελική φάση. Στήν φάση τῆς σκληρότητας. Αὐτή θά γίνει τό ἔσχατο καταφύγιό της.