Τί κρύβει ἡ ἀνάφλεξις μεταξύ Σέρβων καί Ἀλβανῶν στό Κοσσυφοπέδιο – Τά νέα σύνορα καί οἱ κίνδυνοι γιά τήν Ἑλλάδα ἀπό Βορρᾶ
OTAN κάποιοι κατά τόν 19ο καί τόν 20ό αἰῶνα χαρακτήριζαν τά Βαλκάνια «πυριτιδαποθήκη τῆς Εὐρώπης», εἶχαν ὑπ’ ὄψιν τους τήν ἀνάμειξη τῶν πληθυσμῶν ἐντός τῶν συνόρων συγκεκριμένων κρατῶν. Ὁ δέ χαρακτηρισμός αὐτός ἐπεβεβαιώθη ἀπό τό ξέσπασμα τοῦ Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τούς πολέμους τῆς Γιουγκοσλαβίας, τοῦ τελευταίου πολυεθνικοῦ κράτους τῆς χερσονήσου τοῦ Αἵμου.
Καί τώρα μία ἐθνοτική διαμάχη μπορεῖ νά ὁδηγήσει σέ γενικώτερη ἀνάφλεξη. Ἀναφερόμαστε στήν συνεχιζομένη ἀντιπαλότητα Ἀλβανῶν καί Σέρβων γιά τό Κοσσυφοπέδιο. Ἀκριβέστερα γιά τίς βόρειες ἐπαρχίες του, πού κατοικοῦνται κατά πλειονότητα ἀπό Σέρβους.
Τό πρόβλημα εἶναι πολυπαραγοντικό. Βελιγράδι καί Πρίστινα ἐδεσμεύθησαν τό 2013 νά ξεκινήσουν διάλογο ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, γιά νά προσπαθήσουν νά ἐπιλύσουν τά ἐκκρεμῆ ζητήματα. Ὁ διάλογος ἔχει μείνει ὅλα αὐτά τά χρόνια ἀνούσια προβολή θέσεων χωρίς νά ὑπάρξει πρόοδος. Οἱ τελευταῖες ἐξελίξεις, ὅμως, δημιουργοῦν τό ὑπόστρωμα γιά ἐντάσεις. Ἀπό τήν ἡμέρα πού ἡ Ρωσσία εἰσέβαλε στήν Οὐκρανία, ἡ Σερβία ἐτάχθη ἀλληλέγγυα μέ τήν Μόσχα. Προϊόντος τοῦ χρόνου, ἡ ἐξέλιξις τῶν ἐπιχειρήσεων καί ἡ ἀποτυχία τῶν εὐρωπαϊκῶν κυρώσεων ὁδήγησαν τήν κατάσταση νά βαλτώσει. Κάθε ἡμέρα πού περνάει, ἡ Ρωσσία κερδίζει «πόντους» ἐθνικοῦ κύρους, ἐνῷ ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωσις, ὑπό τήν αἰγίδα τῆς ὁποίας συνεζητεῖτο τό πρόβλημα τοῦ Κοσσυφοπεδίου, ὁδηγεῖται σέ διεθνῆ ἀνυποληψία.
Ἡ κατάστασις ὁμοιάζει ἐπικινδύνως πρός ἐκείνην τῶν παραμονῶν τοῦ Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε ἡ Σερβία εὑρέθη ἀντιμέτωπη μέ τήν Αὐστρο-ουγγρική Αὐτοκρατορία ἐξ αἰτίας τῆς δολοφονίας τοῦ Ἀρχιδουκός Φερδινάνδου στό Σεράγεβο. Ἐπαγωγικῶς ἡ Γερμανία ἐτάχθη ὑπέρ τῆς Αὐστρο-ουγγαρίας καί ἡ Ρωσσία ὑπέρ τῆς Σερβίας, ὁπότε ἡ ἀνάφλεξις ὑπῆρξε καθολική.
Σήμερα ἡ Σερβία ἔχει δεδομένη τήν στήριξη τῆς Ρωσσίας, τό δέ Κοσσυφοπέδιο ἀντιμετωπίζεται σάν χώρα προστατευομένη ἀπό τήν ΕΕ. Στήν Πρίστινα ἐπαφίενται στήν ὑποστήριξη τῶν Βρυξελλῶν καί προβαίνουν σέ ἐνέργειες πού πυροδοτοῦν ἐντάσεις. Αὐτό ἔγινε καί τίς τελευταῖες ἡμέρες, μέ τήν ἀπαίτηση τά αὐτοκίνητα τῶν Σέρβων τοῦ βορρᾶ νά ἔχουν ἀποκλειστικῶς πινακίδες Κοσσυφοπεδίου. Τό ζήτημα μπορεῖ νά φαίνεται μικρό, ἀλλά δέν εἶναι παρά ἕνα σύμπτωμα τῆς ὑποβόσκουσας ἀσταθείας.
Πόσῳ μᾶλλον στήν παροῦσα συγκυρία, πού τό Βελιγράδι αἰσθάνεται ἰσχυρό χάρη στήν στήριξη τῆς Μόσχας, ὁπότε δέν διστάζει νά ὀξύνει τά πράγματα. Χθές ἡ Πρίστινα ὑπεχώρησε. Δέν εἶναι, ὅμως, βέβαιον τί θά γίνει στήν ἑπομένη κρίση. Ἄν τά πράγματα κλιμακωθοῦν, ἡ ἀστάθεια θά συμπαρασύρει ὁλόκληρη τήν Βαλκανική. Εὐκαιρία ζητεῖ ἡ Ἀλβανία νά παρέμβει, κάτι πού μπορεῖ νά ξεσηκώσει τούς ὁμοεθνεῖς της στό Σαντζάκ (νότια Σερβία) καί στά Σκόπια. Εὐλόγως ὑποθέτουμε ὅτι μία τέτοια ἐξέλιξις θά πυροδοτήσει ἐντάσεις στήν γειτονική Βοσνία–Ἐρζεγοβίνη, ὅπου ἡ ἀσταθής εἰρήνη τηρεῖται μόνον χάρη στόν διεθνῆ παράγοντα.
Ἐνδεχομένη εὐρωπαϊκή παρέμβασις θά σημάνει καί ἀντίστοιχη ρωσσική (ὑπέρ καί τῆς Σερβικῆς Δημοκρατίας τῆς Βοσνίας), ὁπότε τό σκηνικό παραπέμπει ἀμέσως στό 1914!
Μπορεῖ ἡ Ἑλλάς νά κοιμᾶται ἥσυχη, ὅταν ἡ «πυριτιδαποθήκη» σείεται τόσο κοντά στά βόρεια σύνορά της;
Νά θυμίσουμε ὅτι τό Κοσσυφοπέδιο ἔφθασε ἕνα βῆμα πρίν τήν ἀνάφλεξη ἐξ αἰτίας τοῦ σχεδίου πού ὑποχρέωνε τούς Σέρβους στό βόρειο τμῆμα τῆς χώρας νά ὑποβάλουν αἴτηση γιά πινακίδες κυκλοφορίας Κοσσυφοπεδίου. Οἱ Σέρβοι ἀντέδρασαν, ἔστησαν ὁδοφράγματα καί ἔπεσαν καί πυροβολισμοί. Πληροφορίες γιά κινητοποίηση τοῦ σερβικοῦ στρατοῦ στά σύνορα διαψεύσθηκαν ἀπό τό Βελιγράδι.
Τά πνεύματα ἠρέμησαν καί ἡ ἀνάφλεξις ἀπεφεύχθη, ὅταν ἡ κυβέρνησις ἀνέβαλε τήν ἐφαρμογή τῆς ἀποφάσεως γιά τίς πινακίδες. Τό πρόβλημα, ὅμως, συνεχίζει νά ὑφίσταται.
Χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι ὑπῆρξαν ἀνακοινώσεις τόσο ἀπό τό ΝΑΤΟ ὅσο καί ἀπό τήν Ρωσσία. «Ἡ γενική κατάστασις ἀσφαλείας στούς βορείους δήμους τοῦ Κοσσυφοπεδίου εἶναι τεταμένη», ἀνέφερε σέ ἀνακοίνωσή της ἡ ἀποστολή KFOR, ἡ ὁποία «παρακολουθεῖ στενά» καί «εἶναι ἕτοιμη νά παρέμβει ἐάν τεθεῖ σέ κίνδυνο ἡ σταθερότης».
Στήν Μόσχα, ἡ ἐκπρόσωπος τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν, Μαρία Ζαχάροβα, κατηγόρησε γιά τήν αὐξημένη ἔνταση αὐτό πού ἀπεκάλεσε «ἀβάσιμους κανόνες διακρίσεων», πού ἐπέβαλαν οἱ Ἀρχές τοῦ Κοσσυφοπεδίου. Ἡ κατάστασις ἐξομαλύνθηκε, ἀλλά ἔχουμε ἤδη μίαν αἴσθηση τοῦ ποῦ μπορεῖ νά ὁδηγήσει μία νέα κλιμάκωσις, ἡ ὁποία, συμφώνως πρός διπλωματικούς παρατηρητές στήν περιοχή, εἶναι ἀναπόφευκτη.
Μ.Η.Τ. 232122