”Μακριά από τους απαισιόδοξους και τους αρνητές” – ”Εμπρός για την Ελλάδα της ασφάλειας”
‘Ενα άγνωστο ντοκουμέντο που έρχεται σήμερα για πρώτη φορά στην δημοσιότητα τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη αποκαλύπτει σήμερα η ”Εστία”. Πρόκειται για ένα ιδιόχειρο σημείωμα που ανεκάλυψε τυχαίως στο Αρχείο του ο Διευθυντής του ομωνύμου Ιδρύματος και ανεψιός του Παντελής Βιρβιδάκης και αξιοποίησε ο Διευθυντής του Ιωάννης Φίλανδρος. Εγράφη το 1945 μετά την δεύτερη αποφυλάκιση Μητσοτάκη και μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Γερμανούς κατακτητές τους οποίους ο Επίτιμος χαρακτηρίζει ”Μαύρο Δράκοντα”. Η εφημερίδα μας θεωρεί ότι το κείμενο αυτό του 25χρονου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη το οποίο εστιάζει στην ”λευτεριά” συνιστά παρακαταθήκη για τον υιό του Κυριάκο. Ειδικώς τώρα που η Τουρκία επιδιώκει να αμφισβητήσει την εθνική μας κυριαρχία με την αποστολή ερευνητικών πλοίων νοτίως της Κρήτης. Ο Μητσοτάκης χρησιμοποιεί μια ωραία έκφραση για να δώσει τον τόνο που έπρεπε να επικρατήσει στην μεταπολεμική Ελλάδα: ”Μακριά από τους απαισιόδοξους και τους αρνητές ”. Και αφού επισημαίνει ότι ο τόπος του δεν γονάτισε αλλά πάντα μετά από κάθε περιπέτεια κατάφερνα να ορθοποδήσει δίδει το σύνθημα για την Ελλάδα της ασφάλειας και της ευτυχίας. Το πλήρες κείμενο του χειρόγραφου έχει ως εξής :
Χειρόγραφο σημείωμα Κ. Μητσοτάκη, [1945]
”Με ιερή συγκίνηση ξαναδιαβάζουμε σήμερα πάλι τις παραπάνω στροφές του εθνικού μας ποιητή. Προφητικά τα λόγια, υψηλό το όραμα! Κλείνουν μέσα τους τη βασανισμένη μοίρα της ιδιαίτερης πατρίδας μας, της πολυδοκιμασμένης Κρήτης. Της Κρήτης που περισσότερο ίσως από την άλλη Ελλάδα στάθηκε άτυχη και που σ’ όλο το διάστημα της ιστορίας της πλήρωσε βαρειά την αγάπη της για τη λευτεριά. Πέρασαν πολλοί κατακτητές και τα χώματά της πολλοί ξένοι τα πάτησαν. Μα κι αν Κρήτη πολλές φορές βαρειά τραυματισμένη γονάτισε, δεν λύγισε, δεν υποτάχτηκε ποτέ. Βασανίστηκε, ερημώθηκε και κάηκε για να ξεσηκωθεί όμως πάλι με την ίδια φλόγα και ορμή για να ξαναρχίσει τον αγώνα, που έφερνε πάντα στο τέλος τη λευτεριά, τον Απρίλη ύστερα από τη βαρυχειμωνιά.
Στο καιρό το πέρασμα η ιστορία επαναλαμβάνεται. Κι είναι Απρίλης πάλι σήμερα. Ύστερα από τα τέσσερα χρόνια της σκλαβιάς ο Απρίλης γύρω μας ροδίζει και ο τροπαιοφόρος καβαλάρης με ξεγυμνωμένο το σπαθί ετοιμάζεται να δώσει το τελευταίο χτύπημα στο μαύρο δράκοντα, που βαθειά πληγωμένος φώλιασε σε μια γωνιά του νησιού.
Στο πανηγύρι της χαράς ας διώξουμε από μέσα μας κάθε λύπη. Οι θυσίες που γίνηκαν δεν έμειναν χωρίς καρπούς. Η πατρίδα μας είναι και πάλι ελεύτερη και δρόμοι λαμπροί ανοίγονται μπροστά στα μάτια μας. Σ’ εμάς τη νέα γενιά της Κρήτης έλαχε ο βαρύς κλήρος να εργαστούμε για να ξαναφτιάξουμε την πατρίδα μας πιο όμορφη και πιο καλή. Με πίστη στα πεπρωμένα της φυλής μας και με εμπιστοσύνη στις ίδιες μας δυνάμεις, ενωμένοι ας βαδίσουμε μπροστά. Η ιστορία θα μας είναι σύμβολο και δημιουργική εργασία σκοπός. Θέλουμε να επουλώσουμε τις πληγές του πολέμου, να προετοιμάσουμε μια καλύτερη αυριανή ημέρα. Έξω από τους δρόμους των απαισιόδοξων και των αρνητών, μακριά από τις στείρες και άγονες συζητήσεις θα εργασθούμε και θα κοπιάσουμε για την επανόρθωση αυτού που χάλασε για μια δικαιότερη και καλύτερη ζωή.
ΕΜΠΡΟΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΟΛΟΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΤΥΧΕΙΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΣ
Ακολουθεί κείμενο του Παντελή Βιρβιδάκη το οποίο δίδει αναλυτικές πληροφορίες για τις συνθήκες υπό τις οποίες εγράφη το άγνωστο σημείωμα.
Βυθισμένος στ’ ατέλειωτα αρχεία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ανακάλυψα ένα δικό του μικρό χειρόγραφο σημείωμα που, κάτι ιδιαίτερο μου εξέπεμπε. Γραμμένο τον Απρίλη του 1945, μετά τη δεύτερη αποφυλάκισή του από τις γερμανικές φυλακές, μέσα στις ασυνήθιστες και άκρως επικίνδυνες συνθήκες, που επικρατούσαν στον νομό Χανίων. Δεκαπέντε χιλιάδες πάνοπλοι Γερμανοί στρατιώτες, εγκλωβισμένοι για μήνες γύρω από την πόλη, ηττημένοι και ανασφαλείς, περικυκλωμένοι από την ελεύθερη Κρήτη, με ελεύθερους πιά τους κρητικούς αγωνιστές, έτοιμους να πάρουν πίσω το αίμα, που μέχρι τότε χύθηκε. Την κρίσιμη και, εν πολλοίς, ανεξιχνίαστη αυτή περίοδο συνοψίζει ο εικοσιπεντάχρονος αγωνιστής και εκκολαπτόμενος πολιτικός, με μια λιτή, ποιητική διατύπωση: «ο μαύρος Δράκος, βαριά πληγωμένος φώλιασε σε μια γωνιά του νησιού». Η ιδιόρρυθμη αυτή κατάσταση εξακολουθεί ν’ απασχολεί ιστορικούς και συγγραφείς, όπως ο Σταύρος Βλοντάκης, που έγραψε το βιβλίο Η οχυρά θέσις Κρήτης, αλλά και, πιο πρόσφατα, η Μάρω Δούκα με το μυθιστόρημα Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ. Οι Σύμμαχοι, προφανώς, φοβούμενοι τη δύναμη του ΕΑΜ, έφθασαν στο σημείο η ευθύνη για την τήρηση της τάξεως στη διάρκεια της μετάβασης να είναι στα χέρια των πρώην κατακτητών.
Γοητευόμαστε, όταν με τα εργαλεία της Ιστορίας, με διάφορα ντοκουμέντα εισχωρούμε στον νου ενός άλλου ή στο κλίμα μιας άλλης εποχής. Ταξιδεύουμε στον χρόνο με τον νου και βρισκόμαστε εντός του υπαρκτού, αλλά αφανούς πεδίου του παρελθόντος γυρίζοντας την πλάτη στο μέλλον.Ο κίνδυνος να διολισθήσουμε στο συναίσθημα και να λογοκρίνουμε τηνψυχρή αλήθεια θα ήταν υπαρκτός, αν δεν επρόκειτο για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.Μας σώζει η συνεχής επιθυμία του να κοιτάζει μπροστά, κάτι που κρατάει και το δικό μας βλέμμα στην ίδια κατεύθυνση.
Ξέραμε πως το πρώτο σημαντικό πολιτικό του κείμενο διαπνεόμενο από το πνεύμα της εθνικής συμφιλίωσης γράφτηκε στον Κήρυκα των Χανίων στις 27/11/1945 με τον τίτλο «Περί Τρομοκρατίας». Το σημείωμα, όμως, μάς απεκάλυψε ότι το πρώτο του πολιτικό αποτύπωμα, η πρώτη δήλωση προθέσεων του Μητσοτάκη του Θερίσου και της Τρομάρισσας κρυβόταν εκεί.
Σ’ ένα σημείωμα που δεν γνωρίζουμε για ποιον σκοπό γράφτηκε και που αναφέρεται σε κάποιους στίχους, που, δυστυχώς, απουσιάζουν.
Το κείμενο ξεκινά:
«Με ιερή συγκίνηση ξαναδιαβάζουμε σήμερα πάλι τις παραπάνω στροφές του εθνικού μας ποιητή».
Αρχικά, μπαίνουμε στον πειρασμό των υποθέσεων: «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού ή «Ύμνος της Κρήτης» του Παλαμά;
Τί αξία, όμως, θα είχε, αν μας λυνόταν η απορία; Τόση αξία όσο νόημα θα είχε να ξεχωρίσουμε την έννοια της ελευθερίας από την Κρήτη. Με τη συνείδησή μου ήσυχη τόσο απέναντι στους ποιητές μας όσο και στον συντάκτη του σημειώματος αποδέχομαι ισοτίμως την πιθανότητα και των δύο εκδοχών. Και με ανακούφιση διαπιστώνω πόσο αρμονικά συμπληρώνει η μία την άλλη. Συνεκτικός τους κρίκος ένα σύντομο σημείωμα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, χωρίς σκοπό. Με παραπέμπει στην συγχώνευση της ευαισθησίας και της σκληρότητας του κρητικού αγωνιστή με την ψυχραιμία και τη φινέτσα του Ευρωπαίου Ελλαδίτη πολιτικού ηγέτη.
Σεβόμενος την ηχηρή απουσία των στίχων, οι οποίοι ούτως ή άλλως βρίσκονται εγκατεστημένοι εντός μας, παραθέτω αυτούσιο το σημείωμα, για να τιμήσω την τρίτη επέτειο της δικής του απουσίας. Εμπνεόμαστε από τη δύναμη και την αισιοδοξία των απλών νεανικών του λόγων, ογδονταπέντε χρόνια πριν, σε μια άλλη, δύσκολη συγκυρία, όταν ξεκινούσε την πολιτική του διαδρομή, με μια απλή, αλλά τόσο σημαντική και τόσο επίκαιρη στόχευση και ευχή:
«Εμπρός για μια Ελλάδα που όλοι να είναι ευτυχείς και ασφαλείς».
Μ.Η.Τ. 232122