Διπλωματική μάχη Ἑλλάδος – Τουρκίας γιά τήν (μή) ἐπικύρωση τοῦ λιβυκοῦ μνημονίου

Ἰσχυρό χαρτί γιά τήν Ἀθήνα ἡ ἀκύρωσις τοῦ μνημονίου ἀπό Ἐφετεῖο τῆς Τριπόλεως – Πρόβλημα ἡ ὕπουλη ἰταλική συμφωνία γιά ὁριοθέτηση ΑΟΖ μέ τήν Λιβύη

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ γεωπολιτικοῦ θρίλλερ λαμβάνει ἡ πρωτοφανής σέ ἔνταση διπλωματική μάχη παρασκηνίου μεταξύ Ἑλλάδος – Τουρκίας ἐπί λιβυκοῦ ἐδάφους μετά τόν σχηματισμό προσωρινῆς κυβερνήσεως προκειμένου νά μήν ἐπικυρωθεῖ ἐκ τῶν ὑστέρων ἀπό τό Κοινοβούλιο τῆς χώρας τό γνωστό τουρκολιβυκό μνημόνιο. Τό νομικῶς ἀνυπόστατο κείμενο μέ τό ὁποῖο ἡ Ἄγκυρα ἐπιχειρεῖ νά «ὑφαρπάξει» ἀπό τήν Ἑλλάδα μέ ἀμφιβόλου ἐγκυρότητος διεθνῆ συμφωνία μεγάλα τμήματα τῆς πλουσίας σέ κοιτάσματα ἑλληνικῆς ΑΟΖ στό Καστελλόριζο καί στήν Κρήτη. Ἐάν καί οἱ ἐξελίξεις γιά τά ἐθνικά συμφέροντά μας ἦταν ἐσχάτως ἰδιαιτέρως εὐνοϊκές καθώς ἐφετεῖο τῆς Λιβύης ἀκύρωσε προσφάτως ὡς παράνομο τό μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης, οἱ τελευταῖες ἐξελίξεις ἀνατρέπουν τόν ἑλληνικό σχεδιασμό. Τόν θέτουν ἐν ἀμφιβόλῳ!

Ἡ ἀνάθεσις τῆς μεταβατικῆς πρωθυπουργίας στόν φιλότουρκο διπλωμάτη Ἀμπντούλ Χαμίντ Νταμπάιμπα, ὁ ὁποῖος ἔδωσε τήν πρώτη συνέντευξή του στό πρακτορεῖο Anadolu καί ἡ πρωτοβουλία τῆς Ἰταλίας νά ὁριοθετήσει ΑΟΖ της μέ τήν Λιβύη χωρίς νά «ἐνοχλεῖ» τά ὅρια τοῦ τουρκολιβυκοῦ μνημονίου ἀλλάζει δραματικά τά δεδομένα. Ὁ νέος Λίβυος Πρωθυπουργός θά ζητήσει ψῆφο ἐμπιστοσύνης ἀπό τό λιβυκό κοινοβούλιο σέ τρεῖς ἑβδομάδες τό ἀργότερο καί βάσει τῶν πρώτων δηλώσεών του δέν εἶναι διόλου ἀπίθανο νά καταθέσει πρός κύρωσιν αὐτό τό παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Μέ ἀπώτερο στόχο νά θεραπεύσει τήν κραυγαλέα παρανομία του καί τήν ἀντίθεσή του μέ τό Διεθνές Δίκαιο τῶν Συνθηκῶν τό ὁποῖο ἀπαιτεῖ ἐκτός ἀπό τήν ὑπογραφή μιᾶς συμφωνίας μεταξύ τῶν κρατῶν νά ἔχει κυρωθεῖ ἀπό τό κοινοβούλιο καί νά ἔχει καταστεῖ μέρος τῆς ἐσωτερικῆς ἐννόμου τάξεως.

Ὁ Πρωθυπουργός Ἀμπντούλ Χαμίντ Νταμπάιμπα τῆς κυβερνήσεως τῆς Ἐθνικῆς Ἑνότητος, πού ἐξελέγη στίς 5 Φεβρουαρίου στό πλαίσιο τοῦ Φόρουμ Πολιτικοῦ Διαλόγου τῆς Λιβύης ὑπό τήν ἡγεσία τοῦ ΟΗΕ, προέβη στίς ἑξῆς δηλώσεις: «Ὁ τουρκικός λαός καί τό κράτος θά εἶναι ἀλληλέγγυοι σέ ἐμᾶς. Τουρκία, σύμμαχος, φίλος καί ἀδελφός μας. Ἡ Τουρκία εἶναι ἕνας πραγματικός ἑταῖρος γιά ἐμᾶς». Τήν ἑπομένη ἡμέρα τῆς ἐκλογῆς ἔδωσε συνέντευξη στό τουρκικό εἰδησεογραφικό πρακτορεῖο Anadolu, ὅπου ὁμίλησε γιά τίς προτεραιότητες τῆς νέας κυβερνήσεως καί τήν νέα ἐποχή γιά τίς σχέσεις Τουρκίας – Λιβύης. Μιλώντας γιά τίς σχέσεις μέ τήν Τουρκία, ὁ Νταμπάιμπα ἀνέφερε: «Μέ τόν τουρκικό λαό καί τό κράτος τους θά ἔχουμε μεγάλη ἀλληλεγγύη. Ἡ Τουρκία, σύμμαχος, φίλος καί ἀδελφός μας. Ἔχει, ἐπίσης, μεγάλες εὐκαιρίες νά ὑποστηρίξει τούς Λίβυους στήν ἐπίτευξη τῶν πραγματικῶν στόχων τους. Ἡ Τουρκία εἶναι ὁ ἀληθινός συνεργάτης μας γιά ἐμᾶς». «Ἡ Τουρκία, μιά χώρα πού ἔχει δώσει τήν παρουσία της ὄχι μόνο στήν Λιβύη ἀλλά καί στόν κόσμο. Οἱ Λίβυοι (κατά τήν διάρκεια τοῦ πολέμου) μποροῦσαν νά μετακινηθοῦνε ἐλεύθερα, εἶχε ἀνοίξει τό ἀεροδρόμιο καί ἡ Τουρκία ἦταν ἡ μόνη χώρα πού διατήρησε ἀνοικτή τήν πρεσβεία της στήν Τρίπολη. Μεταξύ τῆς Τουρκίας καί τοῦ λαοῦ τῆς Λιβύης ὑπάρχει μεγάλη ἀλληλεγγύη καί πιστεύω ὅτι μέ αὐτήν τήν ἀλληλεγγύη θά αὐξηθεῖ ὁ ὄγκος τῶν συναλλαγῶν στά ὑψηλότερα ἐπίπεδα».

Ὁ κύριος Νταμπάιμπα ἦταν ὁ πρέσβης τῆς Λιβύης στήν Ἀθήνα ἕως τό 2019 καί ἀπελάθηκε ἀπό τό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν μετά τήν ὑπογραφή τοῦ ἀνυποστάτου μνημονίου. Δέν ἀπελάθηκαν ὅμως καί τά μέλη τῆς οἰκογενείας του, πού ἔχουν καναδική ὑπηκοότητα. Τώρα ἀναλόγως τῆς ἀποφάσεως νά ἐπικυρώσει τό μνημόνιο ἤ ὄχι –θυμίζουμε ὅτι μετέχει σέ πρωτοβουλία τοῦ ΟΗΕ– καθίσταται ὁ ρυθμιστής τοῦ ἐν ἐξελίξει ἑλληνοτουρκικοῦ διαλόγου. Θυμίζουμε ὅτι πρῶτον στίς 19 Δεκεμβρίου 2019 τό μνημόνιο πού ὑπεγράφη στίς 29 Νοεμβρίου τῆς ἰδίας χρονιᾶς κατηγγέλθη ὡς παράνομο ἀπό τήν Σύνοδο Κορυφῆς τῆς ΕΕ. Ἡ ἀπόφασις αὐτή καίτοι ἰσχύουσα δέν μνημονεύεται στά νεώτερα κείμενα τῶν Συνόδων Κορυφῆς γιά τίς ἑλληνοτουρκικές σχέσεις. Δεύτερον, τήν 1η Ὀκτωβρίου τοῦ 2020, πρωτοκολλήθηκε τό παράνομο μνημόνιο ὁριοθετήσεως θαλασσίων ζωνῶν μεταξύ τῆς Τουρκίας καί τῆς κυβερνήσεως τῆς Τριπόλεως, στόν ΟΗΕ. Ἡ πρωτοκόλλησις καί δημοσίευσις τῶν πάσης φύσεως συμφωνιῶν «πού κατατίθενται ἀπό τά κράτη στή Γραμματεία τοῦ ΟΗΕ ἀποτελεῖ τυπική καί τεχνική διαδικασία. Ἡ ἐνέργεια αὐτή δέν προσδίδει νομιμότητα στά πρωτοκολλημένα κείμενα, οὔτε σημαίνει τήν ἀναγνώριση τοῦ περιεχομένου ἀπό τά Ἡνωμένα Ἔθνη» ἀνέφεραν τότε διπλωματικές πηγές. Τρίτον, στίς 24 Δεκεμβρίου 2020 τὁ Γραφεῖο Νομικῶν Ὑποθέσεων τῆς Γραμματείας τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν ἀνήρτησε στήν ἐπίσημη ἱστοσελίδα τῆς Διευθύνσεως Ὠκεανίων Ὑποθέσεων καί τοῦ Δικαίου τῆς Θαλάσσης τοῦ ΟΗΕ τήν συμφωνία Ἑλλάδος – Αἰγύπτου γιά τήν ὁριοθέτηση τῆς Ἀποκλειστικῆς Οἰκονομικῆς Ζώνης μεταξύ τῶν δύο κρατῶν πού εἶχε ὑπογραφεῖ στό Κάιρο στίς 6 Αὐγούστου.

Ἡ ἐν λόγῳ ἀνάρτησις ἀπετέλεσε τήν πρώτη πού ἐπραγματοποιήθη, ὅσον ἀφορᾶ συμφωνίες γιά τήν ὁριοθέτηση θαλασσίων ζωνῶν μεταξύ τῆς Ἑλλάδος καί γειτονικῆς χώρας, στήν βάση πάντα τοῦ Δικαίου τῆς Θαλάσσης, ἐδῶ καί τέσσερεις δεκαετίες. Μέ τήν συμφωνία τμηματικῆς ὁριοθετήσεως ἡ Ἑλλάς κατοχύρωσε νομικῶς τά ζωτικά συμφέροντά της στήν ΑΟΖ τῆς Κρήτης. Τέταρτον, στίς 27 Ἰανουαρίου 2021 ἄκυρα ἔκρινε δικαστήριο στήν Λιβύη τά διατάγματα τῆς κυβερνήσεως Σάρρατζ γιά τό τουρκολιβυκό Μνημόνιο καθώς καί γιά τήν συμφωνία στρατιωτικῆς συνεργασίας μέ τήν Τουρκία.

Συμφώνως πρός τό 218tv.net, τό Ἐφετεῖο Al-Bayda ἐξέδωσε ἀπόφαση ὑπέρ τῆς Βουλῆς τῶν Ἀντιπροσώπων μετά τήν ἀγωγή πού κατέθεσε ὁ Πρόεδρος τοῦ Σώματος προκειμένου νά κηρυχθεῖ ἄκυρο τό τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Ἐπί πλέον, τήν ἀπόφαση δημοσιεύει καί τό λιβυκό κοινοβούλιο πού ἑδρεύει στήν Ἀνατολική Λιβύη. Ἡ συμφωνία αὐτή ἀπερρίφθη ἀπό ἀρκετές χῶρες, ὅπως ἡ Ἑλλάς, ἡ Αἴγυπτος, ἡ Κύπρος καί τά Ἡνωμένα Ἀραβικά Ἐμιράτα καί ἐχαρακτηρίσθη ὡς μία «παράνομη» πρᾶξις πού παρεβίαζε τά κυριαρχικά δικαιώματα ἄλλων μεσογειακῶν χωρῶν.