Ἡ Μόσχα ἀναγνωρίζει τό ψευδοκράτος στήν Κύπρο

Καί ἡ Ἄγκυρα ἀναβαθμίζει τό ρωσσικό Πατριαρχεῖο – Τά ἐπίχειρα τῶν ἀπελάσεων διπλωματῶν

ΟI ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ἀπό τήν ἐπιδείνωση τῶν ἑλληνορωσσικῶν σχέσεων δέν περιορίζονται στήν ἑκατέρωθεν ἀπομάκρυνση κάποιων διπλωματῶν. Ὅπως δέ ἐγκαίρως εἶχε ἐπισημανθεῖ ἀπό πολιτικούς παρατηρητές, τό τίμημα θά πληρώσει καί ἡ Κύπρος. Γιά πρώτη φορά χθές ἐπίσημα ρωσσικά χείλη ὁμίλησαν γιά «Τουρκική Δημοκρατία τῆς Βορείου Κύπρου». Μπορεῖ ἡ σχετική ἀναφορά τοῦ Πρωθυπουργοῦ Ντμίτρι Μεντβέντεφ νά ἔγινε σέ μιά φαινομενικῶς ἄσχετη συνέντευξη ὅπου ἀνεφέρθη στήν προοπτική ἐντάξεως τῆς Γεωργίας στό ΝΑΤΟ, ὅμως ἔρχεται νά προστεθεῖ σέ μίαν ἀλληλουχία κινήσεων, ἀπό ρωσσικῆς καί τουρκικῆς πλευρᾶς, πού ὁδηγοῦν σέ ραγδαῖες γεωπολιτικές ἀνακατατάξεις μέ ἐπίκεντρο τά Βαλκάνια.

Αὐτό, σέ συνδυασμό μέ τό γεγονός ὅτι τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἔχει μπεῖ στό στόχαστρο τοῦ καθεστῶτος Ἐρντογάν, ὁδηγεῖ σέ μία νέα πραγματικότητα στά Βαλκάνια. Εἶναι δύσκολο νά συσχετίσει κανείς ἐκ πρώτης ὄψεως ἐξελίξεις ὅπως οἱ ἐπιθέσεις κατά τοῦ Πατριαρχείου μέ ζητήματα ὡς ἡ ἀναγνώρισις τοῦ τουρκοκυπριακοῦ μορφώματος καί ἡ ἀμοιβαία ἀναγνώρισις Σερβίας καί Κοσσυφοπεδίου. Ὑπάρχει ὅμως ἕνας ὁρατός «κοινός παρονομαστής» πού εἶναι οἱ ρωσσικές ἐπιρροές καί ἐπιδιώξεις. Ἀφήνοντας δέ κατά μέρος τίς ἐπιπτώσεις στήν διεθνῆ ἰσορροπία μποροῦμε νά δοῦμε συνδυασμένες ἐπενέργειες στήν χώρα μας.

Δέν πρέπει νά θεωροῦμε τυχαῖο τό γεγονός ὅτι ὑπῆρξε μιά ἔντασις τῶν ἐπιθέσεων κατά τοῦ Πατριαρχείου τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τήν ἴδια ἐποχή κατά τήν ὁποία ἡ Ἄγκυρα ἄρχισε νά ἔρχεται ὅλο καί πιό κοντά πρός τήν Μόσχα. Γνωστές εἶναι, ἄλλωστε, οἱ ἐπιδιώξεις τῆς Ρωσσίας νά ἐξασφαλίσει γιά τό δικό της Πατριαρχεῖο τά πρωτεῖα, τά ὁποῖα ἱστορικῶς ἀνήκουν στήν Κωνσταντινούπολη. Καί ὅσο τό καθεστώς Ἐρντογάν δυσκολεύει τίς κινήσεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου τόσο ἡ Μόσχα βλέπει νά πλησιάζει τό «παράθυρο εὐκαιρίας» γιά μίαν ἀνατροπή στά δεδομένα τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, κάτι πού θά ἔχει ἐπιπτώσεις καί στήν γεωπολιτική σκακιέρα τῆς περιοχῆς. Ὑπάρχει ἐδῶ μία σύμπτωσις συμφερόντων.

Ἡ Τουρκία δέν ἔχει κρύψει τήν δυσαρέσκειά της γιά τήν στήριξη πού παρέχει διαχρονικῶς πρός τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ὁ ἀμερικανικός παράγων. Θεωρεῖ, λοιπόν, πώς μιά ἐνίσχυσις τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας θά εἶναι ἕνα καλό ἀντίβαρο, καθώς θά ὑποβαθμίσει –ὅπως τουλάχιστον πιστεύει– τόν διεθνῆ ρόλο τοῦ Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Πρός τόν ἴδιο στόχο ἀποβλέπει καί ἡ ἄλλη πρόσφατη ἀπόφασις τοῦ Ἐρντογάν γιά τήν δημιουργία κέντρου Ἰσλαμικῶν σπουδῶν στήν Χάλκη. Εἶναι γνωστή ἡ ἐμμονή τῶν τουρκικῶν κυβερνήσεων (ἀνεξαρτήτως πολιτικῆς τοποθετήσεως) νά μήν ἐπιτρέπουν τήν ἐπαναλειτουργία τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης. Ὁ Ἐρντογάν προχωρεῖ ἕνα βῆμα περαιτέρω ἱδρύοντας τό κέντρο Ἰσλαμικῶν σπουδῶν. Δέν θά πρέπει νά ἐκπλαγοῦμε ἄν ἐν συνεχεία ἀφήσει νά λειτουργήσει καί ἕνα τμῆμα «χριστιανικῶν σπουδῶν» ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ Ἰσλάμ. Μιά τέτοια προοπτική δέν ἀντιβαίνει στό πνεῦμα τοῦ Κορανίου περί ἀνοχῆς πρός τίς μονοθεϊστικές θρησκεῖες καί ἐξυπηρετεῖ ἀπολύτως τόν στόχο τῆς Τουρκίας γιά μιά γενιά ἀπολύτως ἐλεγχομένων νέων κληρικῶν, διά τῶν ὁποίων θά ἐκπορθήσει τό Πατριαρχεῖο καί θά τό περιορίσει σέ ἕναν τοπικό μόνον ρόλο.

Ἡ ἐξέλιξις αὐτή θά εἶναι εὐνοϊκή ὄχι μόνον γιά τό Πατριαρχεῖο Μόσχας ἀλλά καί γιά τό Πατριαρχεῖο Βελιγραδίου, τό ὁποῖο ἀποτελεῖ αὐτή τήν στιγμή τόν μαζικώτερο παράγοντα ἀντιδράσεως, ἐντός τῆς Σερβίας, πρός τίς κινήσεις διευθετήσεως τῶν ζητημάτων μεταξύ Σερβίας καί Κοσσυφοπεδίου. Στόχος πού ἐξυπηρετεῖ ταυτοχρόνως τήν Τουρκία καί τήν Ρωσσία εἶναι ἡ διατήρησις τῶν ἐντάσεων καί τῆς ἀσταθείας στήν περιοχή.

Γιά τήν Ἑλλάδα, μέ ἀνοικτά ζητήματα ἔναντι τῶν Σκοπίων καί τῆς Ἀλβανίας, ἡ παράτασις μιᾶς ἀκόμη ἐπικινδύνου ἐκκρεμότητος στά Βαλκάνια εἶναι ἐξαιρετικῶς ἐπιβαρυντική. Τήν στιγμή μάλιστα κατά τήν ὁποία ξεδιπλώνεται ἡ αἰχμή τοῦ νέου δόρατος τοῦ τουρκικοῦ ἐπεκτατισμοῦ πρός τήν ἑλληνική Θράκη μέ αἰχμή τήν μουσουλμανική μειονότητα τήν ὁποία ἐπιμένουν νά θεωροῦν «τουρκική». Φυσικά παραμένουν ἀνοικτά καί ὅλα τά ζητήματα τῶν διεκδικήσεων τῆς Ἀγκύρας στό Αἰγαῖο, τήν ἀνατολική Μεσόγειο καί τήν Κύπρο. Πρόκειται δηλαδή γιά ἕναν κυκεῶνα ζητημάτων, τά ὁποῖα μπορεῖ νά ξεσπάσουν ὁποιαδήποτε στιγμή, φέρνοντας σέ ἐξαιρετικῶς δυσχερῆ θέση μίαν ἀπροετοίμαστη Ἑλλάδα, ἡ ὁποία οὐδέν πράττει γιά τήν βελτίωση τῆς θέσεώς της στήν διεθνῆ σκηνή.

Σέ αὐτό τό ταραχῶδες περιβάλλον ὑπάρχουν πυλῶνες σταθερότητος στούς ὁποίους μπορεῖ νά στηριχθεῖ ἡ Ἑλλάς. Ἀναφερόμεθα στίς «τριμερεῖς» μέ τήν Κύπρο καί τήν Αἴγυπτο καί τήν Κύπρο καί τό Ἰσραήλ. Ἰδιαίτερα αὐτήν τήν στιγμή, πού μόλις ἔχει ἀνακοινωθεῖ ἡ συμφωνία τῆς Λευκωσίας μέ τό Κάιρο γιά τήν δημιουργία ἀγωγοῦ πού θά μεταφέρει τό φυσικό ἀέριο τοῦ οἰκοπέδου 12 τῆς κυπριακῆς ΑΟΖ πρός τήν Αἴγυπτο. Πολύ βολικά ἡ ρωσσική ἔμμεσος ἀναγνώρισις τῶν Τουρκοκυπρίων ὑποβαθμίζει τήν θέση τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας, τήν ὁποία μέχρι σήμερα ἡ Μόσχα στήριζε σταθερῶς καί ἀνεπιφυλάκτως.

Μέ δεδομένο, πάντως, ὅτι ἡ συμφωνία ἔχει ἐκ τῶν προτέρων ἐξασφαλισμένη τήν ἔγκριση τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, ἀποτελεῖ σημαντικό ἐφαλτήριο γιά τίς ἑπόμενες ἐνεργειακές διευθετήσεις στήν περιοχή. Ἐπειδή ὅμως τέτοιες διευθετήσεις ἔρχονται σέ ἀντίθεση μέ τήν ἁρπακτική βουλιμία τῆς Τουρκίας, πρέπει νά περιμένουμε ὅτι οἱ ἀντιδράσεις της δέν θά περιορισθοῦν σέ διελεύσεις τοῦ πλωτοῦ γεωτρυπάνου «Πορθητής», ἀλλά θά ὁδηγοῦν πρός πολύ ἐπικίνδυνες ἀτραπούς. Καί πρό τέτοιων ἐνδεχομένων πρέπει ἡ Ἑλλάς νά εἶναι ἕτοιμη γιά δυναμικές ἀντιδράσεις μέ ἐπίγνωση τῆς πραγματικότητος, ὅτι μόνον στήν Αἴγυπτο μποροῦμε νά ὑπολογίζουμε γιά νά ἀντιπαρατάξουμε μιά πραγματική ἀποτρεπτική ἀπάντηση, ἱκανή νά ἀποθαρρύνει τούς Τούρκους καί νά τούς ὁδηγήσει σέ ἀναστολή τῶν σχεδίων τους.