Στό μικροσκόπιο τοῦ διεθνοῦς παράγοντος ἡ ἑλληνική πολιτική ἀστάθεια

Ἡ φράσις τοῦ Πρωθυπουργοῦ, ὅτι οἱ ἐκλογές εἶναι «τρίμηνη πολιτική περιπέτεια», προβληματίζει τίς ἀγορές – Στό ἐπίκεντρο ὁ ἐκλογικός νόμος – Τό «καμπανάκι» πού κτύπησε ὁ «φίλος» Χιοῦγκο Ντίξον στό Ρώυτερς

τοῦ Μανώλη Κοττάκη

Η ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ τῶν δυνάμεων στήν ἐσωτερική σκακιέρα καί ἡ ἀστάθεια πού αὐτή προκαλεῖ στό πολιτικό σύστημα, εἶναι ἡ νέα παράμετρος τοῦ πολιτικοῦ παιχνιδιοῦ, ὅπως αὐτή προέκυψε ἀπό τήν θυελλώδη συνεδρίαση τῆς Βουλῆς τῆς Παρασκευῆς. Κάτι πού ἤδη ἀποτυπώθηκε στήν δημοσκόπηση τῆς GPO γιά τά «Νέα τοῦ Σαββάτου», ἡ ὁποία συρρικνώνει τήν διαφορά μεταξύ Νέας Δημοκρατίας – Σύριζα σέ ἕξι μονάδες. Ἡ διαφαινόμενη ἀλλαγή στούς ἐσωτερικούς συσχετισμούς δέν εἶναι ὅμως ὁ μοναδικός πονοκέφαλος γιά τόν Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Ἔχουν ἤδη προστεθεῖ στήν καθημερινότητά του δύο ἰσχυρότεροι: ὁ πονοκέφαλος τῆς Κομμισσιόν καί ὁ πονοκέφαλος τῶν ἀγορῶν πού ἔβαλαν καί πάλι στά ραντάρ τους τήν πατρίδα μας. Καί τιμολογοῦν μέ πολύ μεγάλη προσοχή καί αὐστηρότητα τόν κίνδυνο τῆς ἐπερχόμενης πολιτικῆς ἀστάθειας.

Ὅσον ἀφορᾶ τήν Κομμισσιόν, ἀπό τήν πρώτη στιγμή ἡ ἐφημερίδα μας ἐντόπισε τό πρόβλημα στίς σχέσεις Ἀθηνῶν – Βρυξελλῶν καί ἐπέμεινε ὅτι ἡ κρίση τῶν ὑποκλοπῶν ἔχει καί διεθνῆ χαρακτῆρα. Καί δέν ἀντιμετωπίζεται μέ τούς κλασσικούς ἑλληνικούς πολιτικούς ὅρους. Τό Σάββατο τό μεγάλο τηλεοπτικό δίκτυο Euronews μετέδωσε ρεπορτάζ μέ τίτλο «Ἡ Ἑλλάδα σέ ἐντεινόμενη διαμάχη μέ τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση». Ἡ ὑπόθεση τῶν ὑποκλοπῶν εἶναι ἡ κορωνίδα τῆς κρίσεως. Δέν εἶναι ἡ ἴδια ἡ κρίση. Εἶναι γνωστό ὅτι αὐτή τή στιγμή διεξάγεται στό παρασκήνιο τῶν Βρυξελλῶν μάχη, οὕτως ὥστε νά μήν ἔρθει στήν Ἑλλάδα ἡ Ἐπιτροπή τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου πού ἀσχολεῖται μέ τό σύστημα predator καί νά μήν δεχτεῖ σέ ἀκρόαση τίς ἑταιρεῖες καί τούς ἐμπλεκόμενους. Γιά νά ἀποτραπεῖ τό ἐνδεχόμενο βάζει μάλιστα πλάτη στήν «Νέα Δημοκρατία» ἡ ἀντιπρόεδρος τοῦ εὐρωκοινοβουλίου καί εὐρωβουλευτής τοῦ ΠΑΣΟΚ Εὔα Καϊλῆ. Τήν ἴδια ὥρα ἡ Πρόεδρος τῆς Κομμισσιόν Οὔρσουλα φόν ντέρ Λάυεν δέχεται ἐπικρίσεις ἀπό εὐρωπαϊκά μέσα ἐνημερώσεως (Euroactiv) γιά τό γεγονός ὅτι δέν τοποθετεῖται γιά τήν ἑλληνική ὑπόθεση καί κατηγορεῖται ἀνοιχτά ὅτι τό πράττει, διότι ἡ ἑλληνική Κυβέρνηση ἔδωσε μιά μεγάλη δουλειά σέ ἑταιρεία τοῦ συζύγου της, ὁ ὁποῖος δραστηριοποιεῖται στό ἐπιχειρεῖν.

Ὡστόσο, πέρα ἀπό τήν ὑπόθεση τῶν ὑποκλοπῶν, στήν Κομμισσιόν ὑπάρχει ἔντονη δυσφορία καί εἶναι ζήτημα ἄν θά ἐκδηλωθεῖ καί μέ διαχειριστικό ἔλεγχο γιά τόν τρόπο πού διαχειρίζεται ἡ Ἑλλάδα τά κονδύλια τοῦ ΕΣΠΑ γιά τήν πανδημία. Δέν τούς ἀρέσει πού οἱ ἐνισχύσεις ἔγιναν ἐπιδόματα. Ὑπάρχει ἐπίσης ἔντονη δυσφορία γιά τόν τρόπο πού διαχειρίζεται ἡ Κυβέρνηση τά εὐρωπαϊκά κονδύλια γιά τό μεταναστευτικό, καί τό ὑπουργεῖο τοῦ κυρίου Μηταράκη εἶναι στό μικροσκόπιο τῶν ὑπηρεσιῶν τῆς Ἐπιτροπῆς. Οἱ ὁποῖες καλοῦνται νά ὑπογράψουν ἐκταμιεύσεις γιά ἀμφίβολα ἔργα. Ὑπάρχει ἐπίσης δυσφορία γιά τό γεγονός ὅτι τά 130 ἔργα τοῦ Ταμείου Ἀνακάμψεως τά ὁποῖα θά ἀρχίσουν νά «τρέχουν» ἀπό τόν Ἰανουάριο, θά τά μοιραστοῦν, ὅπως λέγεται στό παρασκήνιο, «καί πάλι 10 ἄνθρωποι». Ἐννοοῦν τούς Ἕλληνες ὀλιγάρχες. Ὅσο λοιπόν ὑπάρχει καί θά κλιμακώνεται ἡ διένεξη τῆς Κυβερνήσεως μέ τήν Κομμισσιόν –δέν ἀναμένεται ἀλλαγή στάσεως μέσα στήν προεκλογική περίοδο ἀπό τήν Ἀθήνα– τόσο τά πολιτικά προβλήματα τοῦ Πρωθυπουργοῦ θά αὐξάνονται. Ἡ Κομμισσιόν ἄλλως τε εἶναι μιά ὡραία
κονδυλίων τοῦ Ταμείου Ἀνακάμψεως γιά τά ὁποῖα ἤδη ὑπάρχει παρασκηνιακή συμπλοκή μεταξύ τῶν Ἑλλήνων ὀλιγαρχῶν. Δυσαρεστημένη, ἐπειδή ἡ Ἑλλάδα ἀγόρασε ἐξοπλισμούς ἀπό τήν Ἀμερική καί τήν Γαλλία, ἀλλά ἀγνόησε τήν Γερμανία πού –κατά τήν ὀπτική τοῦ Βερολίνου– τῆς ἐνέκρινε τίς δόσεις γιά μισθούς καί συντάξεις τόν καιρό τῆς χρεοκοπίας. Δυσαρεστημένη, ἐπειδή ἡ Ἑλλάδα ἀρνεῖται μέχρι ὥρας νά συνεννοηθεῖ μέ τήν Τουρκία γιά τήν συνεκμετάλλευση τῶν ἐνεργειακῶν πόρων τῆς Μεσογείου σέ μιά περίοδο πού ὁ Βορρᾶς τῆς Εὐρώπης καίγεται γιά τό τελευταῖο γραμμάριο ἐνέργειας.

Κομμισσιόν καί Γερμανία λοιπόν εἶναι τό ἕνα μέτωπο. Ὑπάρχει ὅμως καί δεύτερο. Οἱ ἀγορές ἐπανακάμπτουν δριμύτερες. Τό ἐκτεταμένο ἄρθρο τοῦ δημοσιογράφου Hugo Dixon στό πρακτορεῖο Reuters γιά τίς προοπτικές τῆς ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως καί γιά τό γεγονός, ὅτι ἡ Ἑλλάδα ἄρχισε νά ἀνησυχεῖ ξανά τίς ἀγορές, ἀποτελεῖ ἕνα ἠχηρό καμπανάκι. Ὁ κύριος Dixon δέν μπορεῖ νά κατηγορηθεῖ ὡς ἀκραῖος ἀριστερός ὅπως ὁ Ἀλεξάντερ Κλάπ τῶν “New York Times” οὔτε ὡς Συριζαῖος ὅπως ἡ ἐξαιρετική συνάδελφος Νεκταρία Σταμούλη τοῦ Politico. Εἶναι σέ ἀνοικτή γραμμή μέ τόν Πρωθυπουργό, καί ἔχει φιλοξενηθεῖ στό σπίτι του στήν Τῆνο.

Ὁ κύριος Dixon λοιπόν στό τελευταῖο του σημείωμα ἑστιάζει τήν προσοχή του στό γεγονός, ὅτι ἡ ἑλληνική πολιτική ἀστάθεια ἔχει αὐξήσει αὐτή τήν περίοδο τά ἐπιτόκια τοῦ δεκαετοῦς ἑλληνικοῦ ὁμολόγου στό 3,9%, περισσότερο καί ἀπό τήν πίεση πού δέχονται σήμερα τά ἰταλικά ὁμόλογα σέ μιά περίοδο πού ἡ Ἰταλία διανύει πραγματική περίοδο πολιτικῆς ἀστάθειας. Ὁ κύριος Dixon ἀναφέρεται σέ ὅλα τά πιθανά πολιτικά σενάρια στήν Ἑλλάδα, ὑποστηρίζει ὅτι πλέον μετά τήν ὑπόθεση τῶν ὑποκλοπῶν εἶναι πολύ δύσκολη ἡ κατάκτηση τῆς αὐτοδυναμίας γιά τήν Νέα Δημοκρατία, θεωρεῖ ἀπίθανο τόν συνασπισμό Σύριζα – ΠΑΣΟΚ, κάνει νύξη γιά οἰκουμενική κυβέρνηση τεχνοκρατῶν, ἀκόμη καί γιά ἀλλαγή πρωθυπουργοῦ μέχρι τίς ἐκλογές. Ἐπισημαίνοντας ὅμως ὅτι κανένα ἀπό τά σενάρια αὐτά δέν ἀποτελεῖ λύση στό πρόβλημα τῆς πολιτικῆς ἀστάθειας πού ἀντιμετωπίζει πλέον ἡ Ἑλλάδα.

Ἡ ἐφημερίδα μας εἶναι σέ θέση νά γνωρίζει ὅτι διεθνῆ funds πού δανείζουν τήν Ἑλλάδα ζητοῦν ἀπό τούς συνεργάτες τους στήν Ἀθήνα νά τούς κάνουν πλήρη ἀνάλυση τοῦ ἐκλογικοῦ νόμου μέ ὅλες τίς παραμέτρους του. Μέ τί ποσοστό θά εἶναι αὐτοδύναμη ἡ Νέα Δημοκρατία, ἄν τό μπόνους 40 ἑδρῶν δικαιοῦται νά τό λάβει ἤ ὄχι ἕνας προεκλογικός συνασπισμός Τσίπρα – Ἀνδρουλάκη (τούς ἀνησυχεῖ τό σενάριο) καί λοιπά. Τά reports πᾶνε καί ἔρχονται. Οἱ ἄνθρωποι ψάχνουν καί τήν τελευταία λεπτομέρεια τῆς δαιδαλώδους ἑλληνικῆς πολιτικῆς ζωῆς πρίν τοποθετήσουν τά χρήματά τους στήν Ἑλλάδα.

Τούτων δοθέντων, ἡ ὑπόθεση τῶν ὑποκλοπῶν εἶναι μία ἀπό τίς παραμέτρους τοῦ συνολικοῦ προβλήματος ἐσωτερικοῦ καί διεθνοῦς πού ἀντιμετωπίζει πλέον ἡ Κυβέρνηση, ἡ ὁποία μόνη της ἔφερε τόν ἑαυτό της σέ κατάσταση ἀστάθειας. Μόνη της, γιατί πράγματι μέ τήν ὑπόθεση τῶν ὑποκλοπῶν θέλησε ἐν ὄψει ἁπλῆς ἀναλογικῆς νά ἐλέγξει τήν ἡγεσία τοῦ τρίτου κόμματος πού θά ἦταν ὁ αὐριανός δυνητικός της συνέταιρος. Μόνη της, διότι ἀντικατέστησε τήν ἁπλή ἀναλογική μέ ἕνα νέο ἐκλογικό νόμο, ὁ ὁποῖος καί πάλι δέν δίνει αὐτοδυναμία. Μόνη της ἐπίσης γιατί ἐπιτρέπει στά ὀργανωμένα συμφέροντα νά συμπεριφέρονται στήν Κυβέρνηση ἐν ὄψει τοῦ Ταμείου Ἀνακάμψεως ὡς …μεγαλομέτοχοι κοινῆς ἑταιρείας πού διεκδικοῦν αὐξημένο μέρισμα καί μέ τήν δράση τους στό παρασκήνιο ἀποσταθεροποιοῦν τήν κατά τά λοιπά …σύμμαχό τους Κυβέρνηση.

Οἱ διεθνεῖς ἀγορές σημείωσαν μέ τρόμο μία φράση τόν κυρίου Μητσοτάκη στήν Βουλή: ὅτι οἱ ἐκλογές θά φέρουν «τρίμηνη περιπέτεια». Καί ὅτι ἡ ὑπηρεσιακή κυβέρνηση θά εἶναι «παράλυτη». Στήν πραγματικότητα ὁ Πρωθυπουργός ἐννοοῦσε ὅτι θά πᾶμε σέ τρεῖς διαδοχικές ἐκλογικές ἀναμετρήσεις καθώς αὐτή τήν στιγμή μέ τά δεδομένα πού ξέρουμε ἀπορρίπτει τό ἐνδεχόμενο τῆς ἀλλαγῆς τοῦ ἐκλογικοῦ νόμου. Ὡστόσο μέ τήν τροπή πού ἔχουν πάρει τά πράγματα μέσα καί ἔξω, κανείς δέν μπορεῖ νά ἀποκλείει τίποτα. Ἀκόμα καί τήν ἀλλαγή τοῦ ἐκλογικοῦ νόμου. Καί ὁ Κουτσόγιωργας ἄλλως τε τόν ἄλλαξε λίγο πρίν ἀπό τίς ἐκλογές τοῦ 1989.

Τό μεῖζον πρόβλημα ὅμως εἶναι –καταλήγουμε– ὅτι ἡ Κυβέρνηση ἐμμένει στό νά διαχειρίζεται τήν κρίση τῶν ὑποκλοπῶν μέ ἐσωτερικούς ὅρους: δύο-τρεῖς δημοσκοπήσεις πού τήν καθησυχάζουν ὅτι δέν ἔχει καί μεγάλη φθορά, μία-δύο ἀποθεώσεις τοῦ Κυριάκου Μητσοτάκη ἀπό τήν κοινοβουλευτική ὁμάδα (πού δίνει ρεσιτάλ «μπίζ» μέ μαέστρο ἐνορχηστρωτή τόν ναύαρχο Διονύση Χατζηδάκη) γιά νά γίνει σαφές ὅτι δέν ἀμφισβητεῖται ἡ ἡγεσία του, ἀλλαγή ἀτζέντας γιά …φυγή πρός τά ἐμπρός μέ παροχές στήν ΔΕΘ (πού καί αὐτές θά μποῦν στό μικροσκόπιο τῶν Βρυξελλῶν), καί πάει λέγοντας.

Δέν μπορεῖ νά βγεῖ ἔτσι τό παιχνίδι. Ἡ κατάσταση ἐπιδεινώνεται σταδιακά μέσα στόν χρόνο. Ἀπό τήν στιγμή πού ὁ ἀρχηγός τῆς ἀξιωματικῆς Ἀντιπολιτεύσεως κάλεσε ξεδιάντροπα τούς βουλευτές τῆς πλειοψηφίας στό φῶς τῆς ἡμέρας νά ρίξουν τήν Κυβέρνηση καί ὁ Πρωθυπουργός κάνει …κοινοβουλευτικό σεμινάριο γιατί κανείς βουλευτής δέν ἐξαιρεῖται ἀπό τίς παρακολουθήσεις καί ἀποθεώνεται ἀπό τούς βουλευτές του, τότε ἔχουν κάθε δίκαιο αὐτοί πού λένε ὅτι ἡ χώρα κατήντησε ἀπέραντο φρενοκομεῖο. Ἀορίστου χρόνου φρενοκομεῖο. Καί στά φρενοκομεῖα ἡ ἀστάθεια εἶναι σύνηθες φαινόμενο. Ἡ σταθερότης, θαῦμα.

Ὑστερόγραφο: Ἔρχονται καμπές στήν διαδρομή ἑνός πολιτικοῦ πού μπορεῖ μιά στιγμή ὁλόκληρη νά καθορίσει τό μέλλον. Ὁ κύριος Μητσοτάκης ἔζησε μία τέτοια στιγμή τήν περασμένη Παρασκευή. Ὁ πρόεδρος τοῦ Σύριζα τοῦ παραχώρησε τόν λόγο γιά νά ἐξηγήσει στό σῶμα ποιός ἦταν ὁ λόγος τῆς παρακολουθήσεως τοῦ Νίκου Ἀνδρουλάκη. Ὁ Πρωθυπουργός ἔμεινε ἀκίνητος στήν καρέκλα του. Στήν καρέκλα πού κάθεται κάθισαν ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς, ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης, ὁ Κώστας Καραμανλῆς, ὁ Ἀντώνης Σαμαρᾶς. Σέ αὐτές τίς περιπτώσεις δέν μένεις ποτέ ἀκίνητος. Σηκώνεσαι καί ἀπαντᾶς. Ὅπως ἀπάντησε ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς στόν Ἀνδρέα Παπανδρέου τό 1976 γιά τό «ἀνήκομεν εἰς τήν Δύσιν». Ὅπως ἀπάντησε ἀμέσως στόν Ἀνδρέα Παπανδρέου ὁ Κωνσταντῖνος Μητσοτάκης ὅταν ὑπέβαλε ἐναντίον του πρόταση δυσπιστίας γιά τό Σκοπιανό τό 1994. Ὅπως διέκοψε τόν Γιῶργο Παπανδρέου ὁ Κώστας Καραμανλῆς τό 2005 καί μετέτρεψε τήν πρόταση μομφῆς σέ ψῆφο ἐμπιστοσύνης. Ὁ ἀρχηγός τῆς συντηρητικῆς παρατάξεως ὅταν προκαλεῖται σηκώνεται καί ἀπαντᾶ. Δέν μένει στήλη ἅλατος μπροστά στούς βουλευτές του.