Στό τραπέζι ἡ ἀπό κοινοῦ προσφυγή στήν Χάγη μέ τήν Λιβύη

Διερευνητικές ἐπαφές μέ στόχο νά μήν κυρωθεῖ τό τουρκολιβυκό μνημόνιο ἀπό τό Κοινοβούλιο ἕως τίς ἐκλογές

ΕΝΑ περίπλοκο διπλωματικό παιγνίδι πόκερ μέ ἄγνωστο ἀποτέλεσμα ἐγκαινίασαν οἱ ἐπισκέψεις τριῶν Εὐρωπαίων ἡγετῶν στήν Λιβύη, μεταξύ τῶν ὁποίων δεύτερος στήν σειρά ὁ Ἕλλην Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Τό γεγονός ὅτι ἔσπευσαν νά συναντήσουν τόν μεταβατικό πρωθυπουργό τῆς νοτίου γείτονος χώρας ὁ Ἰταλός Πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι, ὁ Πρωθυπουργός τῆς Μάλτας Ρόμπερτ Ἀμπέλα καί ὁ ἡμέτερος κύριος Μητσοτάκης ἔχει τεραστία σημασία, γιατί καί οἱ τρεῖς χῶρες ἔχουν μία κοινή ἐκκρεμότητα μέ τήν Λιβύη. Τήν ὁριοθέτηση τῶν θαλασσίων ζωνῶν. Ἤδη τό προηγούμενο διάστημα οἱ Ἰταλοί ἀπέστειλαν στούς Λιβύους συγκεκριμένη πρόταση, ἡ ὁποία ἀδικεῖ καί τήν Μάλτα καί τήν Ἑλλάδα συμφώνως πρός τήν ἄποψη ἐγκρίτων εἰδικῶν πού συμβουλεύεται ἡ «Ἑστία». Στήν πραγματικότητα ἡ ὁριοθέτησις τῶν ζωνῶν αὐτῶν θά κριθεῖ ἀπό τήν διάθεση πού ἤθελαν ἐπιδείξουν ἡ Λιβύη, ἡ Μάλτα καί ἡ Ἰταλία ἔναντι τῆς Τουρκίας, ἡ ὁποία σέ ἄλλες περιπτώσεις εἶναι κεκαλυμμένως φιλική (Μάλτα-Ἰταλία) καί σέ ἄλλες (Λιβύη) ἀπροκαλύπτως φιλική.

Τό θέμα πού «καίει» τήν Ἑλλάδα στήν παροῦσα φάση εἶναι ἀναμφισβήτητα τό τουρκολιβυκό μνημόνιο καθώς δι’ αὐτοῦ ἡ Ἄγκυρα ἐγείρει διεκδικήσεις στήν ΑΟΖ τῆς Κρήτης καί στήν ΑΟΖ τοῦ Καστελλορίζου. Εἰς μέν τήν πρώτη περίπτωση ἡ Ἑλλάς ἔχει μετά τήν συμφωνία ὁριοθετήσεως μέ τήν Αἴγυπτο ἀδιαμφισβητήτους τίτλους κυριότητος γιά τίς θαλάσσιες περιοχές νοτίως τῆς Κρήτης, εἰς μέν τήν δεύτερη λόγῳ τῆς τμηματικῆς ὁριοθετήσεως εἶναι δυνητικῶς ἀκάλυπτη γιά τό Καστελλόριζο. Ὑποτίθεται ὅτι τήν ΑΟΖ τῆς νήσου προστατεύει ὁ νόμος Μανιάτη γιά τά ἐξωτερικά ὅρια τῆς ὑφαλοκρηπῖδος, ὁ ὁποῖος ἔχει ἀνακοινωθεῖ στόν ΟΗΕ. Ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ἀλλά καί ὁ Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Νῖκος Δένδιας, φθάνοντες στήν Λιβύη δέν εἶχαν τήν αὐταπάτη ὅτι οἱ Λίβυοι θά ἐδέχοντο νά ἀνακαλέσουν τό μνημόνιο μέ τήν Τουρκία. Καί διότι ἀποτελεῖ κατ’ αὐτούς καί κατά τούς Τούρκους μία πραγματικότητα ἀπό τῆς ἀναρτήσεώς του στόν ΟΗΕ καί τῆς καταχωρίσεώς του στά ἀποθετήρια χαρτῶν καί γιατί ὁ μεταβατικός πρωθυπουργός τῆς Λιβύης Ντμπεϊμπά εἶναι ἀνοικτά φιλότουρκος. Ἔδωσε τήν πρώτη συνέντευξή του στό πρακτορεῖο Anadolu. Ὁ Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ἔπραξε μέν τό αὐτονόητο καί δήλωσε δημοσίως τήν ἐπιθυμία τῆς Ἑλλάδος γιά ἀκύρωση τοῦ μνημονίου ὡστόσο στήν κατά μόνας συζήτηση τῶν ἀντιπροσωπιῶν διημείφθησαν ἄλλα.

Ἡ «Ἑστία» ὑπέβαλε σέ ἄνω τοῦ ἑνός κυβερνητικούς ἀξιωματούχους μέ καλή γνώση τοῦ περιεχομένου τῶν συνομιλιῶν δύο ἐρωτήσεις. Ἡ πρώτη ἦταν ἐάν ἡ Ἑλλάς ἔθεσε κατά τήν διάρκεια τῶν συνομιλιῶν ζήτημα μή ἐπικυρώσεως τοῦ τουρκολιβυκοῦ μνημονίου ἀπό τό Κοινοβούλιο τῆς Λιβύης. Ὅσο τό μνημόνιο δέν κυρώνεται ἡ Ἑλλάς δύναται νά ἰσχυρίζεται ὅτι παραβιάζεται τό δίκαιο τῶν συνθηκῶν, καί τό μνημόνιο, ἐλλείψει τῆς τηρήσεως οὐσιώδους τύπου, εἶναι παράνομο καί ἀνυπόστατο. Ἐάν ὅμως κυρωθεῖ καί ἀπό τό Κοινοβούλιο τῇ μερίμνῃ τῆς μεταβατικῆς κυβερνήσεως καί μέχρι νά γίνουν ἐκλογές, τό πρᾶγμα ἀλλάζει. Οἱ συμφωνίες Τουρκίας – Λιβύης καί Ἑλλάδος – Αἰγύπτου θά εἶναι ἐξ ἴσου ἰσχυρές ἀπό ἀπόψεως διεθνοῦς δικαίου καί θά «ἀλληλογρονθοκοποῦνται». Μόνο ἁρμόδιο γιά τήν ἐπίλυση τῆς διαφορᾶς θά εἶναι τό Διεθνές Δικαστήριο τῆς Χάγης. Τό δεύτερο ἐρώτημα πού θέσαμε στίς κυβερνητικές πηγές ἦταν ἄν συνεζητήθη κατά τίς συνομιλίες Μητσοτάκη – Ντμπεϊμπά ζήτημα προσφυγῆς στήν Χάγη γιά τό τουρκολιβυκό μνημόνιο καί ἄν ναί, μέ πρωτοβουλία ποίου. Οἱ ἀπαντήσεις πού ἐλάβομεν καί ἀπό ἀμφότερες τίς κυβερνητικές πηγές ἦσαν σχεδόν ταυτόσημες, καί ἐπιβεβαιώνουν ὅτι ἔγινε μία πρώτη διερευνητική συζήτησις καί γιά τά δύο: καί γιά τήν ἀπό κοινοῦ παραπομπή στήν Χάγη καί γιά τήν ἀκύρωση κάθε σκέψεως γιά ἔγκριση τοῦ τουρκολιβυκοῦ μνημονίου ἀπό τό Κοινοβούλιο τῆς Λιβύης. Ἡ ἀπάντησις πού ἐλάβομεν ἦταν ἡ ἑξῆς: «Δέν ὑπῆρξε λεπτομερής προσέγγιση». Τό ὁποῖο σημαίνει ὅτι ὑπῆρξε προσέγγισις. Ἡ Ἑλλάς ἔθιξε τό ζήτημα τοῦ λιβυκοῦ κοινοβουλίου ὄχι ὅμως κατά τρόπο πού νά δεικνύει ὅτι ἄγχεται. Καί ἡ Λιβύη εἰς ἀπάντησιν ἔδειξε προθυμία γιά συμπαραπομπή τῆς διαφορᾶς στήν Χάγη, τήν δικαιοδοσία τῆς ὁποίας ἀναγνωρίζει καί ἀποδέχεται δεκαετίες. Καί ἐδῶ νύξις ἁπλή ἔγινε ὅπως προκύπτει ἀπό τούς χρησμούς τῶν πηγῶν μας. Ὄχι συζήτησις βάθους. Λεπτομερειῶν.

Ἡ Λιβύη ἄλλως τε ἐκάλεσε ἀνοικτά τήν Ἑλλάδα νά προχωρήσουν σέ ἀπό κοινοῦ προσφυγή στό Διεθνές Δικαστήριο ὅταν ἀνέκυψαν τόν Νοέμβριο τοῦ 2019 οἱ διαφωνίες γιά τήν ἐγκυρότητα τοῦ τουρκολιβυκοῦ μνημονίου. Πρόκειται ἐκ πρώτης ὄψεως γιά παγίδα γιατί ἄν ἡ Ἑλλάς κερδίσει μία δίκη στήν Χάγη ἡ Τουρκία δέν θά δεσμεύεται ἀπό τό περιεχόμενο τῆς ἀποφάσεως. Ἀλλά ἄν κερδίσει ἡ Λιβύη θά «χαλάσει» τόν κόσμο ὅτι ἐδικαιώθη. Στήν πραγματικότητα στήν Τρίπολη ἐγκαινιάσθηκε ἕνα διπλωματικό πόκερ γιά τίς θαλάσσιες ὁριοθετήσεις, τό ὁποῖο ὅμως εὑρίσκεται σέ συνάρτηση μέ τήν ἔκβαση τοῦ Κυπριακοῦ καί μέ τίς ΑΟΖ τῆς Μεγαλονήσου ἀναλόγως τῆς τροπῆς πού θά λάβουν οἱ διαπραγματεύσεις. Ἡ Ἑλλάς ἔχει δρόμο μπροστά της. Μέ κινδύνους καί εὐκαιρίες.