Τί «τρέχει» μέ τήν ΑΟΖ τῆς Κρήτης

Διαφωνίες καί ἐπιπλοκές στίς διαπραγματεύσεις μέ τήν Αἴγυπτο

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ εὔκολες διαπραγματεύσεις. Οὔτε ἀκόμη καί ἄν διεξάγονται μεταξύ κρατῶν πού συνδέονται μέ δεσμούς φιλίας καί ταυτοχρόνως ἔχουν καί συγκλίνοντα συμφέροντα. Αὐτό διαπιστώθηκε τίς τελευταῖες ἡμέρες πού ὁ ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Νῖκος Δένδιας εὑρέθη στήν Αἴγυπτο γιά συνομιλίες σχετικῶς πρός τήν ὁριοθέτηση ΑΟΖ. Παρ’ ὅτι δέν εἶναι οἱ πρῶτες συνομιλίες πού γίνονται ἀνάμεσα στίς δύο χῶρες ἐπί τοῦ ζητήματος αὐτοῦ, φαίνεται πώς ὁ δρόμος εἶναι μακρύς ἀκόμη μέχρι τήν ἐπίτευξη μίας συμφωνίας. Μία ὁριοθέτησις θαλασσίων ζωνῶν ἐμπεριέχει πολλά ζητήματα «χαμηλῆς πολιτικῆς» τά ὁποῖα προβάλλουν ὡς ἐμπόδια στήν βούληση γιά μία στρατηγική συμφωνία.

Στήν συγκεκριμένη περίπτωση, ἡ διαφωνία ἐντοπίζεται στήν Κρήτη, γιά τήν ΑΟΖ τῆς ὁποίας ἡ αἰγυπτιακή πλευρά διατυπώνει σοβαρές διαφωνίες διεκδικώντας τό μεγαλύτερο μέρος ἀπό τήν ἔκταση πού ἡ μεγαλόνησος δικαιοῦται μέ βάση τήν κατανομή πού προκύπτει μέ βάση τίς μέσες γραμμές. Κάτι ἀνάλογο, μειωμένη δηλαδή ἐπήρεια, ζητεῖ ἡ Αἴγυπτος καί γιά ἄλλα κατοικημένα νησιά, ὅπως ἡ Ρόδος καί ἡ Κάρπαθος. Αὐτό εἶναι κάτι πού ἡ ἑλληνική πλευρά δέν πρόκειται ἐπ’ οὐδενί νά ἀποδεχθεῖ. Γι’ αὐτό καί οἱ διαπραγματεύσεις θά ἐπαναληφθοῦν ἀρκετά σύντομα.

Ὅμως παρά τά ὅσα κατά καιρούς προβάλλονται, γιά τήν Αἴγυπτο, οἱ διαφορές πού ἔχει μέ τήν Τουρκία εἶναι χαώδεις. Καί οἱ δύο χῶρες διεκδικοῦν τήν πρωτοκαθεδρία στόν μουσουλμανικό κόσμο, μέ τήν Αἴγυπτο μάλιστα νά προηγεῖται, ὡς πνευματικό κέντρο τοῦ Ἰσλάμ μέ τήν θεολογική σχολή τοῦ Καΐρου νά ἀναγνωρίζεται ὡς τό κορυφαῖο ἵδρυμα τῆς θρησκείας αὐτῆς ἀνά τόν κόσμο. Ἀδυνατώντας νά παρουσιάσει κάτι ἀντίστοιχο ἡ Τουρκία, δέν ἔχει παρά νά προβάλλει τήν ἰσχύ τῆς βαρβαρότητος. Ἐπιπροσθέτως, δέν πρέπει νά μᾶς διαφεύγει πώς ἡ Αἴγυπτος ἔχει δείξει πολλές φορές τήν προσήλωσή της στούς διεθνεῖς κανόνες ἀποτρέποντας τήν εἰσδοχή στήν ἰσλαμική διάσκεψη καί ἄλλους παρομοίους ὀργανισμούς, τοῦ τουρκοκυπριακοῦ ψευδοκράτους.

Ὅταν ὅμως φθάνουμε στό ζήτημα τῆς ὁριοθετήσεως ἀνακύπτει μία σειρά προβλημάτων. Τό πρῶτο ἔχει νά κάνει μέ τήν ἀξιοπιστία. Ἡ Ἑλλάς ἐπείγεται νά ἐξασφαλίσει μιά συμφωνία καί, ὡς ἐκ τούτου, μπορεῖ νά ἀντιπαρέρχεται κάποια ζητήματα αὐτῆς τῆς μορφῆς. Ἡ Αἴγυπτος ὅμως ἔχει τόν δικό της τρόπο νά ἑρμηνεύει τά πράγματα. Καί ἐνίοτε κάποιες καθυστερήσεις ἤ διαφοροποιήσεις στάσεως θεωροῦνται στοιχεῖα ἀναξιοπιστίας. Κατά τό παρελθόν ὅταν οἱ διαπραγματεύσεις ἔφθασαν σχεδόν σέ ὁλοκλήρωση, μέ ἀμοιβαίους συμβιβασμούς, ὅπως πάντα γίνεται σέ αὐτές τίς περιπτώσεις, ἡ τότε κυβέρνησις τοῦ ΣΥΡΙΖΑ ἔκανε πίσω. Εἶναι ἐκπληκτικό τό πῶς ἡ κυβέρνησις αὐτή πού μέ τεράστια εὐκολία ἔσυρε τήν Ἑλλάδα στήν κατάπτυστη συμφωνία τῶν Πρεσπῶν, ὑποχωροῦσε σέ κάθε περίπτωση πού θά μποροῦσε νά συνομολογήσει κάτι θετικό γιά τήν Ἑλλάδα. Μπορεῖ εὐκόλως νά ἀντιληφθεῖ κανείς ὅτι αὐτή ἡ ὑπαναχώρησις δέν προεκάλεσε στό Κάιρο τίς καλύτερες τῶν ἐντυπώσεων, κάτι πού καί ἡ σημερινή Κυβέρνησις πληρώνει…

Ἡ Αἴγυπτος ὅμως ἔχει καί τά ἐσωτερικά θέματά της. Ἑστίες τῆς φιλοτουρκικῆς μουσουλμανικῆς ἀδελφότητος διατηροῦν ἐρείσματα στό κράτος. Ναί μέν δέν τολμοῦν νά ἀμφισβητήσουν τόν Πρόεδρο Ἀμπντέλ Φατάχ ἀλ Σίσι, ὅμως ἀναζητοῦν εὐκαιρίες νά ὑπονομεύσουν τίς προσπάθειές του. Οἱ συμφωνίες ὁριοθετήσεως θαλασσίων ζωνῶν πού ἔχει μέχρι σήμερα ὑπογράψει ἡ Αἴγυπτος γίνονται ἀντικείμενο ἐπικρίσεων κατά τρόπον πού γίνεται δύσκολος πάσης μορφῆς συμβιβασμός γιά τό Κάιρο. Ἡ πρότασις ὁριοθετήσεως ἀπό τήν Τουρκία δίδει στήν Αἴγυπτο μιά περιοχή ἐκτάσεως ἴσης πρός τήν Σερβία σέ σχέση μέ αὐτό πού θά ἔχει ἄν ὑπογράψει μέ τήν Ἑλλάδα.

Βεβαίως αὐτό δέν συνάδει πρός τό διεθνές δίκαιο, ὅμως αὐτό οὐδέποτε ἐμπόδισε τήν ἐκτίναξη ἐσωτερικῶν ἐπικρίσεων καί προβλημάτων. Καί νά μήν ξεχνᾶμε πώς πολύ ἰδιόρρυθμη εἶναι ἡ ἀντίληψις πού προβάλλει ἡ Τουρκία γιά τό διεθνές δίκαιο. Τό ἐπανέλαβε ὁ πρέσβυς τῆς Ἀγκύρας στήν Ἀθήνα Μπουράκ Ὀζούγκεργκιν, ὁ ὁποῖος δηλώνει πώς γιά αὐτούς τό διεθνές δίκαιο εἶναι «ἀρχές» καί νομολογίες, ὄχι ὅμως σαφεῖς διατυπώσεις ὅπως τό ἐγκεκριμένο «Δίκαιο τῆς Θαλάσσης». Καί γιά νά μήν μένουν ἀμφιβολίες, ὡς πρός τό τί ἐννοεῖ, διευκρινίζει: «Τό διεθνές δίκαιο δέν ἀποτελεῖται ἁπλά ἀπό τή χάραξη μέσων γραμμῶν καί τήν ἀπόδοση πλήρους ἐπήρειας σέ νησιά, ἀγνοώντας ὅλους τούς ὑπόλοιπους παράγοντες. Στήν πραγματικότητα τό διεθνές δίκαιο τῆς θαλάσσης εἶναι ἕνα πολύ περίπλοκο ἀντικείμενο μελέτης».

Γιά τήν Ἑλλάδα καί τήν Αἴγυπτο πάντως ὑπάρχει ἕνα ἀκόμη σημεῖο ἐπαφῆς. Τό κοινό συμφέρον μιᾶς εἰρηνικῆς διευθετήσεως στήν Λιβύη, κάτι πού ἡ Τουρκία συστηματικῶς ὑπονομεύει. Γιά αὐτό καί ἡ Ἀθήνα ὑποστηρίζει ἀνεπιφυλάκτως τίς προσπάθειες τοῦ Καΐρου. Ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν σχετικῶς δηλώνει: «Ἡ χώρα μας τάσσεται σταθερά ὑπέρ τῆς ἄμεσης κατάπαυσης τοῦ πυρός καί τῆς ἐπίλυσης τῆς λιβυκῆς κρίσης μέ πολιτικές διαδικασίες, ἐνῶ πρόσφατα ἀπό κοινοῦ μέ ἄλλες χῶρες ἐξέφρασε τήν ὑποστήριξή της στίς αἰγυπτιακές προσπάθειες σέ αὐτή τήν κατεύθυνση, τήν ὁποία καί ἐπαναλαμβάνει».